ایجاد شاخص صکوک، حاکی از افزایش عمق در بازار سرمایه است
دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: امروز بازار سرمایه کشور و ابزار صکوک به سطحی رسیده است که میتوان برای آن شاخص تعریف کرد. شاخص صکوک اطلاعات بسیار خوبی برای سرمایه‌گذاران، محققین و تحلیلگران فراهم می‌کند.
به گزارش بازار به نقل از بازار سرمایه ایران، آیین رونمایی از بازار تامین مالی جمعی و شاخص صکوک فرابورس ایران Sindex) ) امروز یکشنبه ۲۶ بهمن ماه با حضور معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و مدیرعامل فرابورس ایران برگزار شد.
علی دهقان دهنوی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در این نشست با اشاره به اینکه همواره دانش و نوآوری در بازار سرمایه بسیار مورد توجه بوده و در واقع پیش‌برنده آن است، گفت: برای پیشبرد فعالیت‌هایی که در حوزه علم و فناوری انجام می‌شود و به توسعه اقتصادی منجر می‌شود، به تامین مالی نیاز داریم.
وی افزود: بازار سرمایه آمادگی دارد در کنار معاونت علمی و فناوری به تامین مالی فعالیت‌های نوآورانه و دانش‌بنیان کمک کند و در این مسیر از ابزارهای نوآورانه مختلفی همچون تامین مالی جمعی استفاده می کند.
به گفته رئیس سازمان بورس، تامین مالی جمعی به مردمی‌سازی اقتصاد کمک می‌کند، چراکه افراد مختلف با منابع اندک می‌توانند در کسب‌وکارها سرمایه‌گذاری کنند. این بازار همچنین با توجه به تجمیع سرمایه‌های خرد و عمومی به بحث تعاون نیز مرتبط است.
دهقان دهنوی، همچنین در این برنامه تاکید کرد: باید از ابزارهای مختلف برای تامین مالی شرکت‌های کوچک و متوسط در بازار سرمایه بهره ببریم، چرا که بسیاری از شرکت‌ها امکان عرضه اولیه سهام را ندارند اما می‌توانند از ابزارهایی مانند تامین مالی جمعی کمک بگیرند.
وی آموزش و فرهنگسازی در زمینه بازارها و ابزارهای نوآورانه را ضروری دانست و گفت: با توجه به ماهیت شفاف بازار سرمایه باید تمامی شرایط و قوانین سرمایه‌گذاری از طریق این بازارها به صورت شفاف به عموم مردم اطلاع‌رسانی شود.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه درخصوص شاخص صکوک فرابورس ایران به عنوان شاخصی برای سنجش اوراق با درآمد ثابت، گفت: امروزه تامین مالی از طریق صکوک در بازار سرمایه به حجم و عمق بالایی رسیده و از این رو طراحی شاخص برای دسته‌های مختلف صکوک برای سرمایه‌گذاران، تحلیلگران و محققان بازار سرمایه بسیار کاربردی خواهد بود و از طرفی به شفافیت اطلاعات در بازار بدهی می‌انجامد.
بازارگردان در بازارهای مالی کیست؟ وظایف یک بازارگردان چیست؟
بازارهای مالی همیشه در مسیر طبیعی و درست خود حرکت نمی‌کنند. قطعا هرجا صحبت از پول به میان می‌آید، عده‌ای به دنبال سوءاستفاده از شرایط و برهم زدن نظم حاکم برای رسیدن به اهداف و منافع شخصی خود هستند. حضور پررنگ این دسته از افراد در بازارهای مالی، باعث بی‌اعتمادی و دلسردی سهامداران می‌شود و به این ترتیب در بلند‌مدت بازار از حضور سهامداران خرد خالی می‌شود. در اینجا لازم است تا تمهیداتی اندیشیده شود تا از خروج بازار از روند عادی خود جلوگیری به عمل بیاورد. یکی از این تمهیدات، حضور بازارگردان در بازارهای مالی است که برای هر سهم تعیین می‌شود. اما سوال اصلی این است که بازارگردان در بازارهای مالی کیست و چه وظایفی را بر عهده دارد؟ در ادامه قصد داریم تحلیلی درباره نقش بازارگردان در بازار ارائه کنیم. با ما همراه باشید.
بازارگردان در بازارهای مالی کیست؟
دو اصطلاح بازارساز یا Market Maker به عنوان جایگزین‌هایی برای بازارگردان در بازارهای مالی به کار می‌روند اما روی هم‌رفته کلمه بازارگردان در بین فعالان بازارهای مالی در کشور ما بیشتر رایج است. اولین نکته که باید در این زمینه بدانید آن است که بازارگردان می‌تواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد. اگر بخواهیم در یک جمله به تعریف بازارگردان در بازارهای مالی بپردازیم، میتوان گفت که افراد یا شرکت‌هایی هستند که بخش قابل توجهی از سهام یک شرکت را در اختیار دارند و به این ترتیب به جریان عرضه و تقاضا در آن سهم را کنترل میکنند.
البته به هیچ عنوان این طور نیست که بازارگردانان صرفا برای تنظیم‌گری در بازار حاضر شده باشند؛ بلکه هدف نخست همه بازارگردانان نیز کسب سود از معاملات بازارهای مالی است. این نکته مهمی است که باید در تحلیل رفتار بازارگردانان در بازارهای مالی به دقت آن را در نظر بگیرید.
وظایف بازارگردان در بازارهای مالی چیست؟
حال که با مفهوم بازارگردان در بازارهای مالی آشنا شدیم، باید درباره نقش‌هایی که یک بازارگردان در بازار بر عهده دارد، بحث کنیم. مهم‌ترین وظایف بازارگردان در بازارهای مالی عبارتند از :
جلوگیری از قفل شدن بازار
یک سهم در روند افزایش یا کاهش قیمتی خود ممکن است صف‌های خرید یا فروش بسیار بزرگی را تشکیل دهد. در این گونه موارد اصطلاحا گفته می‌شود که سهم در صف خرید یا فروش قفل شده است. کلید این قفل در دستان بازارگردان است. اساسا به دلیل آنکه تعداد سهام قابل توجهی در اختیار دارد، می‌تواند در نقش جریان‌ساز در بازار حاضر شود. به این ترتیب با عرضه سهام در زمان صف‌های خرید طولانی و همچنین خرید سهام در صف‌های فروش سنگین، مانع از قفل شدن سهم به مدت طولانی می‌شود. اصطلاحا سطح نقدشوندگی در بازار را به طور قابل توجهی بالا می‌برد؛ چراکه در این شرایط سهامداران با خیال آسوده از اینکه می‌توانند هر زمان که خواستند از یک سهم خارج شوند، اقدام به سرمایه‌گذاری در آن می‌کند.
حفظ نقدینگی در بازار
نوع فعالیت بازارگردان در بازارهای مالی باید به گونه‌ای باشد که فضای اعتماد را در بین سهامداران حاکم کند. همان‌طور که می‌دانید، سرمایه کاملا ترسو است و اگر فضا را ناامن ببیند، در این صورت بلافاصله برای خروج از آن شرایط تصمیم‌گیری می‌کند. به همین دلیل بازارگردان تلاش می‌کند تا جریان نقدینگی را همواره در یک سطح مشخصی در بازار حفظ کند.
کنترل افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار
این اصطلاح در بین فعالان بازار بازارهای مالی رایج است که اگر بازارگردان اراده کند، می‌تواند باعث افزایش یا کاهش قیمت سهام شود. شاید این جمله به صورت 100 درصد درست نباشد؛ اما واقعیت این است که در هر مسیر صعودی یا نزولی که در قیمت یک سهم در بازار طی می‌شود، نقش بازارگردان کاملا کلیدی است. دلیل این مسئله نیز تعداد سهم بالایی است که بازارگردان در اختیار دارد و به کمک آن می‌تواند نوسانات قیمتی شدید در بازار را کنترل کند. واقعیت این است که رفتارهای هیجانی در بازار به نفع هیچ‌کس نیست و به همین دلیل این نقش بازارگردان کاملا در جهت حمایت از بازار در بلند‌مدت است.
عوامل موثر در بازارگردانی کدام است؟
با توجه به آنچه که به عنوان وظایف بازارگردان در بازارهای مالی اشاره کردیم، حضور آن‌ها در بازار یک ضرورت حتمی به نظر می‌رسد. اما میزان اثر گذاری بازارگردانی در بازارهای مالی به عوامل مختلفی بستگی دارد که سه مورد از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
1. عمق بازار
در بازارهای مالی ایران، بسیاری از مواقع سهام یا در صف فروش هستند یا در صف خرید. در واقع رفتارهای سرمایه‌گذاران به جای آنکه مبتنی بر ارزش واقعی دارایی خود باشد، مبتنی بر روند‌های قیمتی است که در بازار شکل می‌گیرد. در این گونه بازارها، مانع جدی بر سر راه شکل‌گیری عمق در بازار وجود دارد. بازارگردان می‌تواند با حرکت در مسیر عکس رفتار سهامداران در راستای عمق بخشیدن به بازار حرکت کند؛ اما واقعیت این است که توان بازارگردان نیز محدود است و بعضا نمی‌تواند یا نمی‌خواهد در برابر جریانات هیجانی حرکت مثبتی را به نمایش بگذارد.
2. عرض بازار
اگر سهامداران سفارش‌های خرید و فروش سهام را در محدوده ارزش ذاتی آن ثبت کنند، نشان‌دهنده آن است که بازار از عرض مناسبی برخوردار است. در این گونه بازارها خبری از رفتار هیجانی نیست و تحلیل‌ها هستند که برای تصمیم‌گیری‌ها مقدم شمرده می‌شوند. بازارگردان در چنین بازاری حتما حضور فعال دارد و حتی از سود کمی که عاید او می‌شود، استفاده می‌کند.
3. تعادل در بازار
برخلاف تصور رایج بازارگردان در بازارهای مالی از طریق ایجاد تعادل به سودهای هنگفتی دست پیدا می‌کند؛ چراکه در زمان صف فروش در قیمت‌های نازل سهم را خریداری کرده و در زمان تشکیل صف خرید، با عرضه سهام شناسایی سود می‌کند. این روند به صورت پیوسته توسط بازارگردان در بازارهای مالی پیگیری می‌شود. هرچه میزان نوسانات در بازار بیشتر باشد سود بازارگردان از فعالیت در بازار نیز به مراتب افزایش پیدا می‌کند.
آیا بازارگردانی در بازارهای مالی طبق قوانین صورت می‌گیرد؟
در بازار بازارهای مالی برای بازارگردان‌ها قوانینی وضع شده است که آن‌ها در قبال این قوانین موظف هستند که خرید و فروش سهام و همچنین نگهداری تعداد مشخصی سهم را همواره در دستور کار خود قرار دهند. این قوانین در واقع به این دلیل وضع شده است که بازارگردانان به خوبی در مسیر انجام وظایف‌شان حرکت کنند و خود آن‌ها نقش تخریبی در بازار پیش نگیرند. نمونه‌هایی از رفتارهای غلط بازارگردان در بازارهای مالی سال 1399 قابل مشاهده بود که به دلیل تخطی بازارگردانان از انجام وظایف‌شان به وقوع پیوست.
بازارگردان در قبال انجام وظایف خود در بازارهای مالی چه امتیازاتی می‌گیرد؟
در مجموع دو قانون حمایت در سازمان بازارهای مالی برای بازارگردانان وضع شده است که عبارتند از:
1. براساس ماده ۱۸ دستورالعمل بازارگردانی در بازارهای مالی، سازمان بازارهای مالی و اوراق بهادار تهران برای بازارگردانی هر ورقه بهادار یک ایستگاه معاملاتی جداگانه، بدون دریافت هیچ‌گونه هزینه‌ای از این بابت در اختیار بازارگردان خواهد گذاشت. انجام معاملات سایر اوراق بهادار از ایستگاه معاملاتی مخصوص بازارگردان مجاز نیست.
منظور از ایستگاه معاملاتی جداگانه این است که یک سامانه معاملاتی در اختیار بازارگردام قرار می‌گیرد که به طور مستقیم به هسته معاملات متصل است و به این ترتیب می‌تواند صرفا سفارشات مرتبط با سهمی که در آن نقش بازارگردان را ایفا می‌کند، ثبت کند.
2. براساس ماده ۱۹ دستورالعمل بازارگردانی در بازارهای مالی، سقف کارمزد بازارهای مالی از معاملات بازارگردان ۱۰ درصد سقف کارمزد بازارهای مالی از معاملات معمول است. بازارهای مالی می‌تواند کارمزد خود از معاملات بازارگردان را کمتر از سقف مقرر در این ماده تعیین نماید.
به این ترتیب کارمزد معاملاتی که از بازارگردان در بازارهای مالی دریافت می‌شود، 10 درصد کمتر از سایر سهامداران تعیین شده است.
کلام پایانی
در این مقاله به بررسی مفهوم و نقش بازارگردان تعریف عمق بازار در بازار سرمایه در بازارهای مالی پرداختیم. واقع قضیه آن است که بدون حضور بازارگردان عملا اداره بازار کار آسانی نیست. البته حضور بازارگردان زمانی موضوعیت پیدا می‌کند که به خوبی وظایف خود را عملیاتی کند. در غیر این صورت که خود مشکلی بر مشکلات بازار اضافه می‌کند. اساسا فلسفه حضور بازارگردان در بازارهای مالی، باز کردن گره‌های معاملاتی است که در سهام مختلف رخ می‌دهد.
فینوتیپس بستری تعاملی و نوآورانه برای یادگیری عمیق فعالیت در بازارهای مالی است. جلسات گفتگوی فینوتیپس در کلاب‌هاوس به منظور تبادل نظر در خصوص بازارهای مالی، نکات آموزشی پیرامون آن‌ها و همچنین بحث و بررسی در خصوص فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی، فارکس و ارزهای دیجیتال برگزار می‌شود. شما هم می‌توانید با حضور در این جلسات، به پخته‌تر شدن مباحث کمک کنید. منتظر دیدار شما هستیم.
نقدشوندگی و انواع معیارهای آن
یکی از عوامل مهم و کلیدی در مباحث قیمت‌گذاری و بازدهی بازارهای بدهی و سهام، نقدشوندگی است. دارایی‌هایی که نقدشوندگی بالایی دارند در مقایسه با دارایی‌های با نقدشوندگی پایین‌تر، با یک صرف نقدشوندگی معامله می‌شوند. به‌عبارتی دارایی‌های با نقدشو ندگی پایین‌تر با قیمت کمتری معامله می‌شوند، این موضوع بر قیمت‌ها و رفتار بازار اثرگذار بوده و برای بسیاری از فعالان بازار از جمله سرمایه‌گذاران، معامله‌گران، کارگزاران و سیاست‌گذاران بازار حائز اهمیت است.
در طول سه دهه گذشته، مفهوم نقدشوندگی همچون مفهوم ارزش‌گذاری دارایی‌های مالی به طور فزاینده‌ای در ادبیات رشد داشته است. علی‌رغم مطالعات زیادی که در این زمینه وجود دارد، به ویژه پس از بحران مالی سال 2008، هنوز درک درستی مبنی بر اینکه مفهوم نقدشوندگی شامل چه جنبه‌های مختلفی است، بوجود نیامده است. اینکه چه نوع معیار و شاخصی برای اندازه گیری هر وجه مناسب‌تر است، چه داده‌ها و روشهای محاسبه‌ای موردنیاز است، تحت چه شرایطی و چه نوع نتیجه‌ای تولید می‌شود. درک اینکه نقدشوندگی اندازهگیری شده در ارزیابی یک دارایی موثر است، یک مسئله عملی مرتبط با فعالان است. حداقل استانداردهای نقدشوندگی که توسط نهادهای نظارتی و نهادهای بین المللی ارائه شده و گنجانده شدن در بیانیه‌های خط مشی سرمایه‌گذاری خصوصی نیز از دیگر مباحث داغی است که نیاز به شناخت کافی از ادبیات نقدشوندگی دارد.
در واقع، از آن‌جا که نقدشوندگی در زمینه‌های مختلف مالی و اقتصادی وجود دارد، به عوامل و ویژگی‌های دارایی مختلفی از جمله میزان شناوری، سن، مدت تا سررسید، وضعیت انتشار، چرخه فعالیت اقتصادی، نوسان نرخ بهره یا ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار بستگی دارد. این واقعیت باعث می‌شود نقدشوندگی یک مفهوم گریزان با ماهیتی انتزاعی داشته باشد و به راحتی قابل اندازهگیری نباشد که شامل طیف گسترده‌ای از موضوعات مختلف است. بر این اساس، طیف گسترده ای از تعاریف وجود دارد که سعی در پرداختن به این مسئله چند وجهی دارد، که جمع‌آوری آن در یک تعریف یا شاخص دشوار است. علاوه براین، نقدشوندگی دارایی ثابت نیست و به مرور در طول زمان هم برای اوراق منفرد و هم برای کل بازار متغیر است.
تعریف ساده و خلاصه‌ای وجود دارد که به قابلیت معامله حجم قابل توجه‌ای از دارایی‌ها در مدت زمان کوتاه و با هزینه معاملاتی پایین، نقدشوندگی گفته می‌شود، اما باید در نظر داشت که بُعد‌های مختلفی از نقدشوندگی وجود دارد که هرکدام با دیگری متفاوت است. مطابق نظرات سار و لیبک[1] (2002) و برواس[2] (2006)، یک بازار با نقدشوندگی بالا پنج بعد مختلف را ارائه می‌دهد: پهنا[3]، عمق[4]، چابکی[5]، انعطاف[6] و فشردگی[7]. همه این ابعاد در ذات خود با یکدیگر متفاوت‌اند.
پهنای بازار به حجم معاملات سفارش‌های موجود در قیمت‌های مختلف می‌پردازد. بازار وقتی گسترده نامیده می‌شود که در بازار سفارشات خرید و فروش بی‌شماری در حجم‌های زیاد ارائه شده باشد.
عمق بازار بیان‌گر تعداد سفارشاتی است که حول قیمت‌های تعادلی وجود دارد و همچنین تحت تاثیر فشار تقاضا و ریسک موجودی اوراق است. وقتی تعداد بی‌شماری خریدار و فروشنده حول قیمت‌های تعادلی سفارش ارائه می‌دهند، اصطلاحا می‌گوییم بازار عمیق است.
چابکی بازار بیان‌گر سرعت اجرای سفارشات در بازار است. سرعت فرآیند انجام معامله از زمانی‌که سفارش در سیستم ثبت می‌شود تا زمانی‌که سفارش انجام گردد، چابکی بازار را نشان می‌دهد. چابکی وابسته به عرضه و تقاضا یا همان تمایل فروشندگان و خریداران به انجام معامله دارد.
بُعد انعطاف، ظرفیت بازار در جهت بهبودی و بازیابی بعد از اتفاقات غیرمنتظره را می‌سنجد. انعطاف‌پذیری بازار به توانایی بازار در جذب و بازیابی شوک‌های غیرمنتظره دارایی‌ها مربوط می‌شود. اگر سفارشات زیادی برای پاسخگویی به تغییرات قیمت و برای اصلاح عدم تعادل سفارشات ناشی از شوک‌های دارایی وجود داشته باشد، بازار انعطاف پذیر است.
فشردگی بازار، مقدار هزینه‌های معاملاتی حول یک موقعیت معاملاتی را بررسی می‌کند. اختلاف بین بهترین قیمت خرید با بهترین قیمت فروش بیان‌گر فشردگی بازار است. شکاف بین قیمت‌های خرید و فروش به‌معنی هزینه‌های معاملاتی کمتر بوده و سطح پایینی از فشردگی بازار را نشان می‌دهد. مطابق شکل 1، هرچقدر شکاف بین بهترین قیمت خرید با بهترین قیمت فروش کم شود و به سطح دارایی نقدشونده برسد، بهترین حالت نقدشوندگی در این بُعد است. بازارهای فشرده‌تر، بازارهایی هستند که در آن فعالان بازار هنگام خرید یا فروش یک دارایی با هزینه‌های معاملاتی زیادی مواجه می‌شوند.
در بین ابعاد مختلف عدم‌نقدشوندگی، پهنا و عمق به دلیل اینکه بر تعداد سفارشات در قیمت‌های تعادلی متکی‌اند، به‌هم پیوسته‌اند. در عین حال، پهنا و عمق با چابکی مرتبط هستند، به این صورت که به‌هنگام سفارشات متعدد از سوی خریداران و فروشندگان، ممکن است که معامله‌ای با حجم معین و در قیمتی مطلوب بلافاصله و یا کمی بعد انجام گیرد. علاوه بر این، چابکی نیز با انعطاف‌پذیری ارتباط دارد، زیرا یک بازار منعطف‌تر قادر خواهد بود به سرعت پس از شوک‌های دارایی‌ها قیمت‌ها را به سطح طبیعی خود بازگرداند، به این معنی که سفارشات فروشندگان و خریداران در بازه زمانی کوتاهی اجرا می‌شود. ارتباط متقابل قوی بین بعضی از این ابعاد، محاسبه نقدشوندگی از طریق هر یک از این ابعاد را ضروری می‌کند. درواقع، به‌عنوان شاخصی برای نقدشوندگی بایستی ابعاد مختلف باهم، به‌منظور ایجاد یک چشم‌انداز کلی اندازه گرفته شوند.
با توجه به این ماهیت چند بعدی نقدینگی، ادبیات موجود بر اساس این ویژگی‌ها با هدف پرداختن به جنبه‌های مختلف نقدشوندگی، شاخص‌ها و اندازه‌گیری‌های متفاوتی انجام داده و توسعه یافته است.
3- طبقه‌بندی معیارها و شاخص‌های نقدشوندگی
طبقه‌بندی ابعاد مختلف نقدینگی به‌عنوان راهنمایی برای طبقه‌بندی معیارها و شاخص‌های نقدینگی عمل می‌کند که هر معیاری به یک یا چند جنبه نقدینگی می‌پردازد. علاوه بر این، تفاوت در نوع دادههای مورد نیاز برای محاسبه شاخص‌های نقدشوندگی هم جهت طبقه‌بندی صحیح آن‌ها کمک‌کننده است. با این حال طبقه‌بندی صریحی مبنی بر اینکه کدام وجه نقدشوندگی توسط چه شاخصی ارزیابی می‌شود، وجود ندارد. این اختلاف ممکن است به این دلیل باشد که برخی از شاخص‌ها، به عنوان مثال شاخص‌های پیچیده مبتنی بر حجم یا قیمت، نمی‌توانند به‌طور صریح به یک بعد اختصاص داده شوند، زیرا همان شاخص می‌تواند بیان‌گر بیش از یکی از جنبه‌های مختلف نقدشوندگی باشد. شاخص‌های تک بعدی هم وجود دارند که فقط یک بعد از نقدشوندگی را محاسبه میکنند، مانند شکاف مظنه خریدو فروش که فشردگی را اندازهگیری می‌کند، یا حجم معاملات که نشان‌دهنده عمق است. از طرفی شاخص‌های دو بعدی که توانایی اندازهگیری دو وجه از نقدشوندگی را دارند، مانند شاخص گاما که با استفاده از کواریانس تغییرات قیمت‌ها، انعطاف و فشردگی را اندازه می‌گیرد. همچنین با توجه به بازه زمانی داده‌ها، روشهای اندازهگیری نقدشوندگی را میتوان به دو گروه پربسامد [1] و کمبسامد [2] تقسیم کرد. روشهای پربسامد از دادههای درونروزی [3] و روشهای کم بسامد از داده های روزانه یا طولانیتر برای اندازهگیری نقدشوندگی استفاده میکنند.
1-3- شاخص‌های نقدشوندگی با بسامد بالا
2-3- شاخص‌های نقدشوندگی با بسامد پایین
4- نتیجه‌گیری
در این گزارش سعی شد مروری دقیق و مختصر بر ابعاد مختلف نقدشوندگی که عبارت‌اند از پهنا، عمق ، چابکی، انعطاف و فشردگی داشته باشیم و همچنین تعدادی از شاخص‌ها و معیارهای نقدشوندگی موجود که قادر به بیان تجربی هر یک از این ابعاد بودند به همراه روشهای آماری و اطلاعات موردنیاز، شمرده شدند. اگرچه ادبیات موجود بر ابعاد مختلف نقدشوندگی اتفاق نظر دارند، اما به‌نظر می‌رسد که در مورد مناسب‌بودن هر معیار برای گرفتن هر بعد اتفاق نظر وجود ندارد. معیار مورد نظر بستگی به بعد خاصی دارد که شخص می‌خواهد به آن بپردازد و همچنین به ویژگی‌های بازار مورد مطالعه و سوال تحقیق بستگی دارد.
به طور کلی، مطالعات مختلف نشان می‌دهند که با توجه به اینکه نقدشوندگی یک پدیده چند وجهی است و بازارهای مالی کاملاً ناهمگن هستند، معیار یا شاخصی کلی برای محاسبه نقدشوندگی وجود ندارد. در واقع، این دیدگاه چند وجهی بیان‌گر این است که برای داشتن یک دید کلی نسبت به نقدشوندگی نیاز است که نقدشوندگی در ابعاد مختلف و به‌طور همزمان سنجیده شود.
شاخص صکوک، ابزار افزایش عمق در بازارسرمایه
شاخص صکوک، ابزار افزایش عمق در بازارسرمایه است. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: امروز بازار سرمایه کشور و ابزار صکوک به سطحی رسیده است که میتوان برای آن شاخص تعریف کرد. شاخص صکوک اطلاعات بسیار خوبی برای سرمایه‌گذاران، محققین و تحلیلگران فراهم می‌کند.
آیین رونمایی از بازار تامین مالی جمعی و شاخص صکوک فرابورس ایران Sindex)) دیروز یکشنبه ۲۶ بهمن ماه با حضور معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و مدیرعامل فرابورس ایران برگزار شد.
دکتر علی دهقان دهنوی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در این نشست با اشاره به اینکه همواره دانش و نوآوری در بازار سرمایه بسیار مورد توجه بوده و در واقع پیش‌برنده آن است، گفت: برای پیشبرد فعالیت‌هایی که در حوزه علم و فناوری انجام می‌شود و به توسعه اقتصادی منجر می‌شود، به تامین مالی نیاز داریم.
وی افزود: بازار سرمایه آمادگی دارد در کنار معاونت علمی و فناوری به تامین مالی فعالیت‌های نوآورانه و دانش‌بنیان کمک کند و در این مسیر از ابزارهای نوآورانه مختلفی همچون تامین مالی جمعی استفاده می کند.
به گفته رئیس سازمان بورس، تامین مالی جمعی به مردمی‌سازی اقتصاد کمک می‌کند، چراکه افراد مختلف با منابع اندک می‌توانند در کسب‌وکارها سرمایه‌گذاری کنند. این بازار همچنین با توجه به تجمیع سرمایه‌های خرد و عمومی به بحث تعاون نیز مرتبط است.
بازار سوم فرابورس راه‌اندازی می‌شود
دکتر دهقان دهنوی، همچنین در این برنامه تاکید کرد: باید از ابزارهای مختلف برای تامین مالی شرکت‌های کوچک و متوسط در بازار سرمایه بهره ببریم، چرا که بسیاری از شرکت‌ها امکان عرضه اولیه سهام را ندارند اما می‌توانند از ابزارهایی مانند تامین مالی جمعی کمک بگیرند.
وی آموزش و فرهنگسازی در زمینه بازارها و ابزارهای نوآورانه را ضروری دانست و گفت: با توجه به ماهیت شفاف بازار سرمایه باید تمامی شرایط و قوانین سرمایه‌گذاری از طریق این بازارها به صورت شفاف به عموم مردم اطلاع‌رسانی شود.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه درخصوص شاخص صکوک فرابورس ایران به عنوان شاخصی برای سنجش اوراق با درآمد ثابت، گفت: امروزه تامین مالی از طریق صکوک در بازار سرمایه به حجم و عمق بالایی رسیده و از این رو طراحی شاخص برای دسته‌های مختلف صکوک برای سرمایه‌گذاران، تحلیلگران و محققان بازار سرمایه بسیار کاربردی خواهد بود و از طرفی به شفافیت اطلاعات در بازار بدهی می‌انجامد.
منظور از عمق بازار یا DOM چیست؟
توانایی دیدن عمق بازاریک سهام بخصوص، تبادل کننده ها را قادر می سازد تا از نوسانات قیمت کوتاه مدت آن سهام سود به دست بیاورند. به عنوان مثال، اگر شرکتی عمومی شود (یعنی فروش سهام خود را برای اولین بار آغاز کند) تبادل‌کننده‌ها می توانند منتظر تقاضای خرید بالا باشند که نشان می‌دهد قیمت سهام این شرکت رو به افزایش خواهد رفت.
به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، عمق بازار (DOM) معیاری برای عرضه و تقاضا برای دارایی های قابل معامله است. بر اساس تعداد سفارشات خرید و فروش آزاد برای دارایی معین مانند سهام یا قرارداد آتی است. هرچه مقدار این سفارشات بیشتر باشد، بازار عمیق تر یا بیشتر باشد، بازار در نظر گرفته می شود.
Order book چیست؟
عمق داده های بازار به عنوان order book نیز شناخته می شود زیرا شامل لیستی از سفارشات معوق برای یک اوراق بهادار یا ارز است. داده های موجود در آن برای تعیین اینکه کدام معاملات قابل پردازش هستند استفاده می شود. اطلاعات DOM یا همان order book برای اکثر کارگزاران تعریف عمق بازار در بازار سرمایه به صورت رایگان یا با هزینه ای اندک قابل دسترس است .
مفهوم DOM
با اندازه گیری عرضه و تقاضا در زمان واقعی ، معامله گران از عمق بازار برای ارزیابی جهت احتمالی قیمت یک دارایی استفاده می کنند. همچنین برای اندازه گیری تعداد سهام دارایی قابل خرید بدون ایجاد افزایش قیمت آن استفاده می شود.
اگر یک سهام بسیار نقدینه باشد ، تعداد زیادی خریدار و فروشنده دارد. یک خریدار می تواند یک سهم بزرگ سهام را خریداری کند بدون اینکه حرکت قابل توجهی در قیمت سهام ایجاد کند .
با این وجود، اگر سهامی نقدینه آسانی نداشته باشد، به طور مداوم معامله نمی شود. خرید یک بورس سهام ممکن است تأثیر قابل توجهی در قیمت سهام داشته باشد .
عمق بازار ( DOM ) معمولاً به عنوان یک لیست الکترونیکی از سفارشات خرید و فروش برجسته نمایش داده می شود که براساس سطح قیمت سازماندهی شده و در زمان واقعی به منظور بازتاب فعالیت فعلی به روز می شود. یک موتور منطبق معاملات سازگار را برای تکمیل جفت می کند .
بیشتر کارگزاران ( بروکرها ) نوعی نمایشگر DOM را ارائه می دهند. این به کاربران این امکان را می دهد که لیست کاملی از سفارشات خرید و فروش را که در انتظار اجرای آن است ، به همراه جزئیات مورد نیاز معامله گر، مشاهده کنند ( البته در بروکرهایی که با مارکت ایران کار میکنند این آفر برای مشتریان ارائه نمیشود )
توضیحات عمق بازار
علاوه بر اندازه گیری عرضه و تقاضا، عمق بازار نشان دهنده ی تعداد سهامی است که می توان از مجموع سهام یک شرکت خرید بدون اینکه باعث شود ارزش سهام آن شرکت افزایش قیمت پیدا کند. اگر نقدینگی سهام بسیار بالا باشد و در آن تعداد زیادی خریدار و فروشنده حضور داشته باشند، در این صورت خرید تعداد زیادی سهم هم منجر به تغییرات قیمت چشمگیر نخواهد شد. اما اگر نقدینگی سهام پایین باشد و در آن معاملات زیادی صورت نگیرد، خرید تعدادی سهم، تأثیر چشمگیری بر قیمت آن خواهد داشت.
عمق بازار معمولا به شکل یک لیست الکترونیک از تمام سفارش های خرید و فروش نشان داده می شود؛ این سفارش ها بر اساس سطح قیمت، دسته بندی شده اند و در هر لحظه بروزرسانی می شوند تا نشانگر تمام فعالیت های موجود باشند. یک موتورِ هماهنگ کننده، تبادل های سازگار را با هم جفت می کند.
اگرچه گاهی اوقات این اطلاعات در ازای هزینه ای در دسترس خواهد بود، اما حالا اکثر پلت فرم های تبادل، گونه ای از عمق بازار را به نمایش می گذارند. این مسئله، طرفین موجود در تبادل یک سهام را قادر می سازد تا به جای مشاهده ی بهترین گزینه ها، لیستی کامل از تمام سفارش های خرید و فروش که در انتظار انجام هستند را به همراه اندازه تبادل مشاهده کنند.
نکات کلیدی
- عمق بازار یا DOM یک ابزار تبادل است که تعداد سفارش های خرید و فروش فعال یک سهام یا ارز را در قیمت های مختلف نشان می دهد.
- عمق بازار که به عنوان دفتر سفارش نیز شناخته می شود در واقع میزان عرضه و تقاضا برای یک سهام بخصوص است.
- عمق بازار همچنین نشان دهنده تعداد سهامی است که می تواند خرید، بدون اینکه تأثیری در قیمت آن سهام گذاشت.
استفاده از داده های عمق بازار
با به انجام رسیدن، بروز رسانی شدن و یا منحل شدن سفارش ها، داده های مربوط به عمق بازار می توانند به تبادل کننده ها کمک کنند تا تشخیص دهند قیمت یک سهام بخصوص در آینده ی نزدیک به کدام سمت خواهد رفت. به عنوان مثال، یک تباد کننده ممکن است از داده های عمق بازار استفاده کند تا تفاوت بین قیمت پیشنهادی و قیمت درخواستی یک سهام را به همراه ارقام هر کدام از این قیمت ها بفهمد. سهامی که عمق بازارآنها زیاد است (به عنوان مثال سهام شرکت های معروف با بیشینه قیمت بالا مانند اپل) معمولا حجم و نقدینگی بالایی خواهند داشت، که تبادل کنندگان را قادر می سازد، سفارش های زیادی را به انجام برسانند بدون اینکه تأثیر بسزایی در قیمت بازار داشته باشند. اما اوراق بهاداری که عمق بازار ضعیف تری دارند (مانند شرکت های کمتر دیده شده که سرمایه های کمتری نیز در بازار دارند)، می توانند در صورتی که یک تبادل کننده سفارش خرید یا فروش بزرگی را به انجام رساند دگرگون شوند.
توانایی دیدن عمق بازاریک سهام بخصوص، تبادل کننده ها را قادر می سازد تا از نوسانات قیمت کوتاه مدت آن سهام سود به دست تعریف عمق بازار در بازار سرمایه بیاورند. به عنوان مثال، اگر شرکتی عمومی شود (یعنی فروش سهام خود را برای اولین بار آغاز کند) تبادل کننده ها می توانند منتظر تقاضای خرید بالا باشند که نشان می دهد قیمت سهام این شرکت رو به افزایش خواهد رفت. در این صورت، یک تبادل کننده می تواند سهام بخرد و هنگامی که افزایش قیمت آن به حدِ ایده آل رسید و یا زمانی که فشار فروش بالا است آن را بفروشد.
مثالی از دنیای واقعی
به عنوان مثال، اگر تبادل کننده ای، سهامِ الف را تحت نظر دارد، ممکن است پیشنهادهای خرید و فروش شرکت آن سهام را در صفحه عمق بازارِ آن مشاهده کنند. سهام الف ممکن است در حال حاضر ۱ دلار معامله شود، اما همچنین ۲۵۰ پیشنهاد خرید وجود دارند به قیمت ۱.۰۵ دلار، ۲۵۰ پیشنهاد به قیمت ۱.۰۸ دلار، ۱۲۵ پیشنهاد به قیمت ۱.۱۰، و ۱۰۰ پیشنهاد به قیمت ۱.۱۲ دلار. در عین حال ۵۰ پیشنهاد وجود دارند به قیمت ۰.۹۸ دلار، ۴۰ پیشنهاد به قیمت ۰.۹۵ دلار، و ۱۰ پیشنهاد به قیمت های ۰.۹۳ و ۰.۹۲ دلار. با مشاهده این روند، تبادل کننده ممکن است تشخیص دهد که قیمت سهام الف کمی رو به افزایش است. با علم بر این موضوع، تبادل کننده می تواند تصمیم بگیرد که آیا زمان آن رسیده که خرید کند، بفروشد و یا تصمیم دیگری بگیرد.
دیدگاه شما