چگونگی کار کردن پول فیات ؟

در گذشته نوشته روی دلار آمریکا به این صورت بود:دلار پولی قانونی است که تمام بدهی‌های عمومی و خصوصی دولت با آن پرداخت می‌شود. اما در خزانه‌داری ایالات متحده یا شعب بانک فدرال رزرو، نمی‌توان آن را به پول مشروع تبدیل کرد.

پول فیات چیست؟

پول فیات یک ارز صادر شده توسط دولت است که توسط یک کالای فیزیکی مانند طلا یا نقره پشتیبانی نمی شود، بلکه توسط دولتی صادر کننده آن پشتیبانی می شود.

ارزش پول فیات از رابطه بین عرضه و تقاضا و ثبات دولت صادرکننده به جای ارزش کالایی که پشتوانه آن است، به دست می‌آید.

اکثر ارزهای کاغذی مدرن، ارزهای فیات هستند، از جمله دلار آمریکا، یورو و سایر ارزهای اصلی جهانی.

ارزش پول های فیات در اکسچنج ها و از طریق رابطه بین عرضه و تقاضا بدست می آید.

برخی کشور ها برای توسعه صادرات سیاست های پولی خاصی را دنبال میکنند و تلاش میکنند ارزش پول خود کمی پایین تر از معمول نگه دارند.

برعکس برخی از کشورها مانند کشورهای صادر کننده نفت وظیفه دارند تا حد امکان ارزش پول خود را بالاتر از حد معمول نگه دارند تا به واردات کالاهای غیر ضروری دامن بزنند و زمینه های خروج ارز به کشور های غربی را فراهم کنند.

درک فیات مانی

اصطلاح “fiat” یک کلمه لاتین است که اغلب به عنوان “آن را باید” یا “اجازه دهید انجام شود” ترجمه می شود.

بنابراین، ارزهای فیات فقط به این دلیل ارزش دارند که دولت آن ارزش را حفظ می کند.

هیچ فایده ای برای فیات کردن پول به خودی خود وجود ندارد.

پول فیات زمانی به وجود آمد که دولت ها از یک کالای فیزیکی با ارزش مانند طلا یا نقره سکه ضرب می کردند یا پول کاغذی را چاپ می کردند که می توانست برای مقدار مشخصی از کالای فیزیکی بازخرید شود.

با این حال، فیات غیرقابل تبدیل است و صرفاً به این دلیل که هیچ کالایی پشتوانه آن وجود ندارد، قابل بازخرید نیست.

از آنجایی که پول فیات به ذخایر فیزیکی مانند ذخیره ملی طلا یا نقره مرتبط نیست، خطر از دست دادن ارزش به دلیل تورم یا حتی بی ارزش شدن در صورت تورم فوق العاده را دارد.

در برخی از بدترین موارد ابر تورم، مانند مجارستان بلافاصله پس از جنگ جهانی دوم، نرخ تورم می تواند در یک روز دو برابر شود.

علاوه بر این، اگر مردم اعتماد خود را به پول یک کشور از دست بدهند، پول دیگر ارزشی نخواهد داشت.

این بسیار متفاوت از ارزی است که برای مثال طلا پشتوانه آن است.

به دلیل تقاضا برای طلا در جواهرات و تزئینات و همچنین ساخت دستگاه های الکترونیکی، کامپیوترها و وسایل نقلیه هوافضا، ارزش ذاتی دارد.

تاریخچه فیات مانی در ایالات متحده

دلار آمریکا هم به عنوان پول واقعی و هم ارز قانونی در نظر گرفته می شود که برای بدهی های خصوصی و دولتی پذیرفته می شود.

مناقصه قانونی اساساً هر ارزی است که یک دولت قانونی اعلام کند. بسیاری از دولت‌ها ارز فیات صادر می‌کنند، سپس با تعیین آن به عنوان استاندارد بازپرداخت بدهی، آن را به عنوان ارز قانونی تبدیل می‌کنند.

پیش از این در تاریخ ایالات متحده، پول این کشور با پشتوانه طلا (و در برخی موارد، نقره) بود.

دولت فدرال با تصویب قانون بانکداری اضطراری در سال 1933 به شهروندان اجازه مبادله ارز با طلای دولتی را متوقف کرد.

استاندارد طلا که از پول ایالات متحده با طلای فدرال حمایت می کرد، در سال 1971 زمانی که ایالات متحده نیز صدور طلا به دولت های خارجی را در مبادله متوقف کرد، به طور کامل پایان یافت.

از آن زمان، دلارهای ایالات متحده توسط “ایمان و اعتبار کامل” دولت ایالات متحده، “پول رایج (Legal Tender) برای همه بدهی ها، دولتی و خصوصی” پشتیبانی می شود، اما “قابل بازپرداخت با پول قانونی در خزانه داری ایالات متحده یا در هیچ کشوری نیست.

بانک فدرال رزرو،” همانطور که قبلاً ادعا می شد اسکناس های دلار آمریکا را چاپ می کرد.

از این نظر، دلار آمریکا اکنون به جای «پول قانونی» که می‌تواند با طلا، نقره یا هر کالای دیگری مبادله شود، پول رایج یا «مناقصه قانونی» است.

مزایا و معایب فیات مانی

مزایای پول فیات

به عنوان یک ارز خوب عمل می کند اگر بتواند نقش هایی را که اقتصاد یک کشور به واحد پولی خود نیاز دارد که عبارتند از :

همچنین دارای اعتبار عالی است، به این معنی که تولید آن مقرون به صرفه تر از ارزی است که مستقیماً به یک کالا وابسته است.

ارزهای فیات در قرن بیستم تا حدی به این دلیل محبوبیت پیدا کردند که دولت ها و بانک های مرکزی به دنبال محافظت از اقتصاد خود در برابر بدترین اثرات رونق و رکود طبیعی چرخه تجاری بودند. از آنجایی که پول ثابت مانند طلا منبع کمیاب یا ثابت نیست، بانک‌های مرکزی کنترل بسیار بیشتری بر عرضه آن دارند که به آنها قدرت مدیریت متغیرهای اقتصادی مانند عرضه اعتبار، نقدینگی، نرخ بهره و سرعت پول را می‌دهد.

به عنوان مثال، فدرال رزرو ایالات متحده دارای وظایف دوگانه برای پایین نگه داشتن نرخ بیکاری و تورم است.

معایب

با این حال، بحران وام مسکن در سال 2007 و رکود مالی متعاقب آن، این باور را کاهش داد که بانک‌های مرکزی لزوماً می‌توانند با تنظیم عرضه پول از رکود یا رکود جدی جلوگیری کنند.

پول فیات؛ ارز فیات چیست؟ انواع ارز فیات و مقایسه آن‌ها با رمزارزها

در بازارهای مالی از واژه پول فیات به دفعات استفاده می‌شود. همچنین در بازار رمزارزها و صرافی‌ها بخش‌هایی به نام فیات وجود دارد. پول فیات یا ارز بی‌پشتوانه دارایی‌ها است که ارزش ذاتی نداشته و هویت آن‌ها وابسته به یک دولت یا حکومت است.

لغت فیات در زبان انگلیسی به معنای «اجازه و مجوز انجام کار» است. در حقیقت علت این نام‌گذاری تصمیم‌هایی است که دولت‌ها برای استفاده از ارز فیات اتخاذ می‌کنند. در ادامه با مفهوم، انواع و قابلیت‌های پول فیات آشنا خواهیم شد و نقش آن در بازار رمزارزها را بررسی خواهیم کرد.

پول فیات چیست؟

به بیان ساده پول فیات (Fiat) یا فیات کارنسی ارز رایج و قانونی است که در یک کشور استفاده شده و توسط دولت و سازمان‌های مالی مربوطه چاپ می‌شود. دلار آمریکا، پوند انگلیس و ریال ایران پول فیات محسوب می‌شوند. کشورهای زیادی در سرتاسر دنیا از ارز فیات برای تبادلات کالایی و خدماتی خود بهره می‌گیرند.

پیدایش ارز فیات

اولین حکومتی که پول فیات را ابداع کرد امپراطوری چین بود. از این دارایی برای تبادل ابریشم، طلا و نقره استفاده می‌شد. چاپ پول از همان ابتدا دردسرهای زیادی داشت. انتشار اسکناس بدون رعایت اصول اقتصادی باعث تورم خواهد شد و این اتفاق برای حکومت مغول‌ها افتاد. آن‌ها تلاش کردند تا با چاپ پول قدرت اقتصادی خود را افزایش دهند اما در نهایت این تصمیم باعث سقوط امپراطوری آن‌ها شد.

پس از آسیای میانه نوبت به بخش‌هایی از اروپا رسید تا از ارز فیات را به جای سکه‌های نقره و طلا استفاده کنند. طولی نکشید تا تمام کشورهای اروپا و آمریکا از فیات کارنسی برای تبادل دارایی استفاده کردند و بدین ترتیب پول‌های کاغذی جایگزین سکه‌های طلا و نقره در جهان شد.

کشمکش بین استاندارد طلا و پول فیات

اقتصاددان‌های قرن بیستم طرح پشتوانه‌سازی پول کاغذی به وسیله کالا را طراحی کردند. معمولا از طلا به عنوان پشتوانه فیات کارنسی استفاده می‌شد و به همین دلیل مفهوم «استاندارد طلا» در بین کارشناسان اقتصادی آن زمان رایج شد. پس از مدتی ایالات متحده امریکا دوباره تصمیم به کنار زدن استاندارد طلا گرفت و پول فیات را جایگزین استانداردهای کالایی کرد. نتیجه این اقدام آمریکا رایج شدن پول‌های بی‌پشتوانه و استفاده از ارز فیات در سایر کشورها بود.

ارزش فیات کارنسی چگونه تعیین می‌شود؟

پول فیات هیچ پشتوانه مشخصی ندارد و اعتبار آن فقط تحت تاثیر تلاش‌ها و اقدامات دولت صادر کننده پول قرار دارد. در حقیقت دولت تعیین‌کننده ارزش پول فیات خواهد بود. مهمترین عامل ارزش‌گذاری پول فیات اعتماد مردم به سیاست‌های اقتصادی دولت و حکومت است.

ارزهای پیشین با استفاده از کالاهای باارزش پشتوانه‌سازی می‌شدند. درنتیجه چگونگی کار کردن پول فیات ؟ ارزش واقعی آن‌ها تابعی از قیمت پشتوانه‌ها بود. بنابراین اگر دولتی قصد چاپ پول داشت، می‌بایست به اندازه ارزش پول‌های چاپ شده، طلا در بانک مرکزی ذخیره می‌کرد. در نتیجه دست دولت برای چاپ بدون پشتوانه بسته بود و حتما قبل از چاپ باید منابع مالی لازم را تامین می‌کرد.

ارز فیات به ذخایر فیزیکی نیازی ندارد و ارزش آن تابعی از طلا، نقره یا سایر دارایی‌ها نیست. در نتیجه رفتارهای مردم و جریان‌های اقتصادی کشور ارزش آن را تعیین می‌کند. برای مثال با چاپ پول بیش از حد معمولا کشور دچار تورم اقتصادی می‌شود. تورم باعث کاهش ارزش پول فیات خواهد شد.

در نهایت تورم و افزایش نقدینگی اعتماد مردم به پول ملی کشور را از بین می‌برد و در این زمان افراد به خرید دارایی‌هایی روی می‌آورند که ارزش آن‌ها ثابت است. برای مثال طلا، نقره یا ارزهای دیگر کشورها می‌تواند مردم را از خطر کاهش ارزش پول ملی در امان نگه دارد. هر چند این دارایی‌ها نیز دچار نوسان‌های ارزشی می‌شوند اما معمولا دامنه نوسان آن‌ها بسیار کم و متعارف است.

مقایسه ارز فیات و ارز دیجیتال

توزیع‌کنندگان

فیات کارنسی و رمزارزها دارای شباهت‌ها و تفاوت‌هایی هستند. برای مثال هر دوی این دارایی‌ها بدون پشتوانه بوده و صرفا بر اساس اعتبار سازمان‌ها، نهادهای متولی و حجم عرضه و تقاضا ارزش‌گذاری می‌شوند. یکی از تفاوت‌های این دو دارایی در دل همین مورد است که سازمان‌های متولی آن‌ها دارای تفاوت‌های اساسی هستند. ارزهای فیات معمولا توسط دولت‌ها و نهادهای حکومتی عرضه می‌شوند اما رمزارزها متعلق به بخش خصوصی هستند. به جز برخی از ارزهای دیجیتال خاص مثل تتر که توسط بانک مرکزی یک کشور توزیع شده است، معمولا منافع مالکان ارزهای دیجیتال با متولیان ارزهای فیات کاملا در تضاد است.

روش‌های تولید

از دیگر تفاوت‌های فیات کارنسی با رمزارز می‌توان به فرایندهای تولید آن‌ها اشاره کرد. ارزهای دیجیتال بر اساس الگوریتم‌های اثبات کار یا اثبات سهام تولید می‌شوند. در طرف مقابل پول‌های فیات توسط دولت چاپ شده و روند خاصی برای تولید ندارند. ارزهای دیجیتال قوانین و الگوریتم‌های مختلفی برای تولید واحد جدید مقرر کرده‌اند و همچنین برخی از آن‌ها توسط توسعه‌دهندگان به مرور زمان عرضه می‌شوند.

حجم قابل عرضه

حجم عرضه فیات کارنسی با ارزهای دیجیتال متفاوت است. پول‌های فیات به طور نامحدود قابل چاپ هستند اما رمزارزها برنامه‌های متفاوتی برای حجم عرضه دارند. برای مثال بیت کوین تعداد واحدهای قابل عرضه را محدود کرده است و روند عرضه احتمالا تا ۱۰۰-۱۵۰ سال دیگر زمان خواهد برد. اتریوم نیز اعلام کرده است تا اطلاع ثانوی امکان تولید بلاک جدید وجود دارد و پس از با تغییر الگوریتم اجماع، باید از فرایند اثبات سهام برای پردازش و تایید تراکنش‌ها استفاده شود. دوج کوین حجم عرضه را به طور کل محدود نکرده اما حداکثر مقدار عرضه را برای یک سال مشخص کرده است. سایر رمزارزها نیز قوانین مختلفی دارند.

محدودیت‌های جغرافیایی

از دیگر تفاوت‌ها می‌توان به فرامرزی بودن کریپتو کارنسی اشاره کرد. پول فیات محدود به کشور خاصی است. حتی دلار نیز با وجود شهرت جهانی اما به راحتی در کشورهایی غیر از آمریکا قابل استفاده نیست. در طرف مقابل ارزهای دیجیتال مرزهای فیزیکی را از بین برده‌اند و به راحتی قابل انتقال به سرتاسر جهان هستند.

مزایا و معایب پول‌های فیات

نظرات مختلفی پیرامون فیات کارنسی وجود دارد. طرفداران پول فیات مزایایی همچون انعطاف‌پذیری، عدم محدودیت، پاسخگویی بیشتر، هزینه کمتر و سهولت استفاده را برای این پدیده نام می‌برند. از طرفی منتقدان ارز فیات از ریسک بالا و عدم برخورداری از ارزش ذاتی به عنوان اصلی‌ترین معایب فیات کارنسی یاد می‌کنند.

به طور کل با استفاده از پول‌های فیات تجارت بین‌المللی آسان‌تر خواهد شد و هزینه‌های پشتوانه‌سازی از بین خواهد رفت. همچنین دست دولت برای ایجاد تغییرات مالی باز خواهد بود. همین عامل می‌تواند منجر به ایجاد خطرات بسیار زیادی شود. تورم‌ها و فروپاشی‌های اقتصادی معمولا در اثر سیاست‌های غلط دولت در چاپ و عرضه ارزهای فیات صورت می‌گیرد.

جمع‌بندی

اقتصاد هر روز پیچیده‌تر از قبل می‌شود. شاید تا دویست سال پیش بخش اعظمی از مبادلات تجاری با استفاده از طلا و نقره انجام می‌شد و چالش‌های به مراتب کمتری پیش روی فعالان اقتصادی بود. امروزه با توسعه کشورها و پیشرفت علوم مختلف، اقتصاد نیز دچار تغییرات زیادی شده است.

مفاهیمی همچون پول فیات می‌توانند به طور همزمان عامل شکوفایی یا فروپاشی یک اقتصاد باشند. ارزهای بی‌پشتوانه یک ایده برای رشد اقتصادی دولت‌ها بود که در برخی موارد منجر به ایجاد آشوب‌های کلان شد. کشور زیمباوه در بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ به علت مشکلات اقتصادی شروع به چاپ بیش از حد پول کرد که موجب تورم افسارگسیخته و در نهایت فروپاشی اقتصاد این کشور شد.

مهمترین عامل در تعیین سرنوشت پول فیات تصمیمات و سیاست‌های دولت است. باید دید سرنوشت ارزهای فیات دوباره دستخوش تغییر خواهد شد و تورم‌ها یا بحران‌های اقتصادی دوباره باعث استفاده از استاندارد طلا خواهد شد یا خیر.

بهترین صرافی ها جهت خرید ارزهای دیجیتال با ارز فیات کدامند ؟

در این مقاله تصمیم داریم بهترین صرافی‌هایی که برای خرید ارزهای دیجیتال با پول فیات وجود دارد را مورد بررسی قرار دهیم . در فهرستی که ارائه خواهد شد ، صرافی Coinbase وجود ندارد . این صرافی برای سرمایه گذاران تازه وارد می تواند بسیار مناسب باشد . کار کردن در شبکه‌ی آن آسان و کاربر پسند می باشد و اقدام به ارائه‌ی گزینه‌های گوناگون جهت پرداخت می نماید . ولی کارمزد ۱.۴۹ درصد به منظور انتقالات بانکی و ۳.۹۹ درصد آن جهت پرداخت نمودن با کارت اعتباری ، موجب می گردد تا ما این صرافی را در این فهرست نگذاریم . مسلما تمامی کاربران در پی استفاده از صرافی‌هایی هستند که دارای نرخ‌های پایین‌تر باشند . این نکته نیز حائز اهمیت است که بدانید این فهرست کامل نمی باشد و بر اساس ۱۵ صرافی اول مطابق مارکت‌کپ آنها از سایت CoinMarketCap.com اتخاذ شده است .

۱- GDAX

جدیدا X چگونگی کار کردن پول فیات ؟ به دسته‌ی صرافی‌های با کارمزد پایین اضافه شده است . این شرکت به Coinbase تعلق دارد ، ولی به دلیل اینکه عملکرد آن مانند یک صرافی همتا به همتای سنتی می باشد ، به شرکت اصلی خود شباهت ندارد .

با GDAX این امکان را دارید که مستقیما با بهره‌گیری از اطلاعات حساب بانکی خود ، پول فیات خود را چگونگی کار کردن پول فیات ؟ تبدیل به ارزهای دیجیتال نمایید . حساب‌های بانکی در آمریکا به منظور ارسال پول قادر به استفاده از ACH هستند و حساب‌های اروپایی امکان استفاده از SEPA را دارند . GDAX کارمزد ۰/۲۵ درصد برای بیت‌‌کوین و ۰/۳ درصد برای اتریوم و لایتکوین را مدنظر قرار داده است و برای مبادلات دیگر ، هیچ کارمزدی از کاربران گرفته نمی شود .

در GDAX ، این امکان را دارید که با استفاده از دلار آمریکا بیت‌کوین ، اتریوم ، لایتکوین و بیت‌کوین‌کش خریداری کنید . در اروپا و با استفاده از یورو امکان خرید بیت‌کوین ، اتریوم و لایتکوین وجود دارد .

۲- Bitfinex

در این صرافی نیز همانند GDAX قادر به تبدیل فیات به ارز دیجیتال هستید . تنها تفاوتش این است که این صرافی برای همه‌ی مبادلات و خارج نمودن پول ، کارمزد ۱٪ و ۲٪ مدنظر قرار داده است .
امکان خرید ارزهای دیجیتال بسیاری در این صرافی به طور مستقیم وجود دارد که می توان از جمله‌ی این ارزها به بیت‌کوین ، اتریوم ، ریپل (XRP)، بیت‌کوین‌کش و آیوتا اشاره نمود . تراکنش های پرطرفدار در این صرافی ، تبدیل بیت‌کوین/یورو و آیوتا/یورو می باشند .

۳- Kraken

در این صرافی می توانید دلار ، یورو ، دلار کانادا و ین را به ارزهای دیجیتال تبدیل کنید . با توجه به منطقه ، واسطه‌های SEPA، SWIFT، EFT و انتقال به صورت مستقیم امکان پذیر است . هیچگونه کارمزدی به منظور ایجاد سپرده در نظر گرفته نشده و هزینه های خروج پول برای هر ارز و درگاه فرق دارد .
پرطرفدارترین تبدیل‌ها شامل دلار و یورو ، بیت‌کوین ، اتریوم ، ریپل ، بیت‌کوین‌کش و لایتکوین می باشند .

۴- Bitstamp

Bitstamp گزینه‌ی دیگری جهت خریداری ارز دیجیتال می باشد . این صرافی دلار آمریکا و یورو را مورد پشتیبانی قرار می دهد و همچنین تراکنش مستقیم بانکی ، خریداری کارت‌های اعتباری یا ACH را برای کاربران آمریکایی و اروپایی امکان پذیر می کند . Bitstamp به صورت انحصاری با BTC، BCH، ETH، LTC، و XRP کار می کند .
کارمزدی که برای معاملات در این صرافی در نظر گرفته شده ، ۰/۲۵ درصد می باشد ولی هزینه‌های خارج نمودن پول اندکی سخت تر می باشد و مطابق واحد پولی که رایج است و شیوه‌ی تخلیه‌ی آن فرق دارند .

پول یا ارز فیات (بدون پشتوانه) چیست؟

پول فیات به ارز دولتی بدون پشتوانه طلا یا نقره گفته می‌‌شود که ارزش خود را از عرضه و تقاضا و ثبات دولت صادرکننده آن می‌‌گیرد. ارزهای بزرگ جهان بدون پشتوانه هستند و این پول دارای مزایا و معایبی است؛ مثلاً اگر دولت‌‌ها بتوانند مدیریت مناسبی بر عرضه چگونگی کار کردن پول فیات ؟ پول و مدیریت اقتصادی داشته باشند، می‌‌تواند منافع زیادی در پی داشته باشد. اما در صورت بروز اشتباهاتی مانند چاپ بیش از حد اسکناس، تورم شدیدی شکل می‌‌گیرد، مانند آنچه در اوایل قرن اخیر در زیمباوه رخ داد.

پول فیات یا بدون پشتوانه همان ارز دولتی است که از حمایت یک کالای فیزیکی مانند طلا یا نقره برخوردار نیست بلکه توسط دولت پشتیبانی می‌‌شود. ارزش پول فیات به‌‌جای ارزش کالای پشتیبان آن، مانند آنچه در پول کالا می‌‌بینیم، از رابطه بین عرضه و تقاضا و ثبات دولت صادر‌‌کننده آن تامین می‌‌شود. بیشتر ارزهای کاغذی مدرن از جمله دلار ایالات متحده، یورو و ارزهای بزرگ دیگر جهان، ارزهای فیات هستند.

کلمه فیات از ریشه لاتین گرفته شده است و می‌‌توان آن را به «باید باشد» یا «بگذار انجام شود» ترجمه کرد.

نکات کلیدی درمورد ارز فیات:

• فیات یک ارز دولتی است که پشتوانه کالایی (مثلا طلا) ندارد.
• پول فیات کنترل اقتصاد را به دست بانک‌‌های مرکزی دولت‌‌ها می‌‌دهد چون آن‌‌ها هستند که میزان چاپ اسکناس را تعیین و کنترل می‌‌کنند.
• یکی از خطرات پول فیات این است که کشورها ممکن است میزان زیادی از آن را چاپ کنند که باعث ایجاد ابر تورم (hyperinflation) می‌‌شود.

روش کار پول فیات

پول فیات تنها به این دلیل ارزش دارد که دولت ارزش آن را حفظ می‌‌کند یا چون دو طرف معامله بر سر ارزش آن توافق دارند.

از نظر تاریخی، دولت‌‌ها با استفاده از فلزات گران‌‌بهایی مانند طلا و نقره سکه ضرب می‌‌کردند یا پولی کاغذی چاپ می‌‌کردند که قابل معاوضه با مقدار مشخصی کالای فیزیکی بود. پول فیات قابل تبدیل نبوده و نمی‌‌‌‌تواند بازخرید شود.

بیشتر ارزهای کاغذی مدرن ازجمله دلار ایالات متحده پول فیات هستند.

به این دلیل که پول فیات به ذخایر فیزیکی مانند اندوخته طلا یا نقره ملی پیوند نخورده است، ریسک از دست دادن ارزش خود به دلیل تورم یا حتی بی‌‌ارزش شدن درصورت بروز ابر تورم را دارد. اگر مردم باور خود به ارز ملی را از دست بدهند، آن پول دیگر نمی‌‌تواند ارزش خود را حفظ کند. این مورد با ارزی که مثلا دارای پشتوانه طلاست تفاوت دارد. این ارز به دلیل تقاضا برای طلا در صنعت جواهرات و همچنین تولیدکنندگان لوازم الکترونیکی، کامپیوترها و وسایل نقلیه هوایی، از ارزشی ذاتی برخوردار است.

دلار ایالات متحده هم یک پول فیات و هم پول قانونی رایج (legal tender) است که برای بدهی‌‌های خصوصی و عمومی مورد پذیرش است. پول قانونی رایج اساساً به ارز‌‌ی گفته می‌‌شود که قانونی بودن آن توسط دولت اعلام شود. دولت‌‌های زیادی اقدام به چاپ ارز فیات کرده و سپس با تعیین آن به‌‌عنوان استاندارد پرداخت بدهی، آن را به پول قانونی رایج بدل می‌‌کنند.

در ایالات متحده، در گذشته ارز این کشور دارای پشتوانه طلا (و در برخی موارد نقره) بود. دولت فدرال از زمان تصویب لایحه بانکداری فوق‌‌العاده سال 1933، شهروندان را از معاوضه ارز با طلای دولتی منع کرد. استاندارد طلا که ارز ایالات متحده را با طلای دولتی مورد پشتیبانی قرار می‌‌داد، در سال 1971 که ایالات متحده ارسال طلا به دولت‌‌های خارجی به ازای ارز ایالات متحده را متوقف کرد، به طور کامل به پایان رسید. از آن زمان گفته می‌‌شود که دلار آمریکا دارای پشتوانه «ایمان و اعتماد کامل» دولت ایالات متحده است، و «پول قانونی برای بدهی‌‌های عمومی و خصوصی» شناخته می‌‌شود اما در خزانه‌‌داری ایالات متحده یا بانک مرکزی، مانند سابق دیگر با پول قابل بازخرید نیست. بدین صورت دلار ایالات متحده حالا دیگر پولی قانونی است که قابلیت معاوضه با طلا، نقره یا کالاهای دیگر را ندارد.

مزایا و معایب پول فیات

پول فیات در صورتی که بتواند نقش‌‌هایی را ایفا کند که اقتصاد یک ملت از واحد پولی خود انتظار دارد، نقش‌‌هایی مانند ذخیره ارزش، ایجاد حساب عددی و تسهیل تبادل، به‌‌عنوان یک ارز خوب عمل خواهد کرد. پول فیات سینیورژ یا درآمد حاصل از چاپ و نشر پول بسیار خوبی دارد.

ارزهای فیات در قرن بیستم اهمیت و رواج یافتند و دلیل این رواج چگونگی کار کردن پول فیات ؟ و اهمیت تا حد زیادی این بود که دولت‌‌ها و بانک‌‌های مرکزی به دنبال ایمن نگه داشتن اقتصادهای خود از بدترین اثرات رونق و رکود ملی چرخه‌‌های کسب‌‌وکار بودند. از آنجایی که پول فیات یک منبع کمیاب یا ثابت مانند طلا نیست، بانک‌‌های مرکزی کنترل بسیار بیشتری بر عرضه آن دارند و همین امر به آنان قدرت بیشتری برای مدیریت متغیرهای اقتصادی مانند عرضه اعتبار، نقدینگی، نرخ سود و نوسان قیمت می‌‌دهد. به‌‌عنوان مثال، بانک مرکزی ایالات متحده مسئولیت دوگانه پایین‌‌ نگه داشتن نرخ بیکاری و تورم را دارد.

با این حال، بحران مسکن سال 2007 و بحران‌‌های مالی متعاقب آن، این باور که بانک‌‌های مرکزی می‌‌تواند از رکود جدی اقتصادی توسط تنظیم عرضه پول جلوگیری کنند کمرنگ شد. به‌‌عنوان مثال، یک ارز دارای پشتوانه طلا عموماً با ثبات‌‌تر از پول فیات است چون عرضه طلا محدود است. فرصت‌‌های بیشتری نیز برای ایجاد حباب با پول فیات وجود دارد چرا که عرضه آن نامحدود است.

کشور آفریقایی زیمباوه در اوایل دهه 2000 به یکی از بدترین نمونه های ابر تورم تبدیل شد. بانک مرکزی زیمباوه در پاسخ به مشکلات شدید اقتصادی، شروع به چاپ پول با سرعت بسیار بالا کرد. این امر منجر به ابر تورم شد و نرخ تورم در سال 2008 در بازه 230 تا 500 میلیارد درصد قرار داشت. قیمت‌‌ها به شدت افزایش یافتند و مصرف‌‌کنندگان برای خرید محصولات مورد نیاز روزمره خود مجبور به حمل جعبه‌‌های بزرگ پول بودند. در اوج بحران، هر 1 تریلیون دلار زیمباوه حدود 50 سنت ایالات متحده ارزش داشت.

ارز یا پول فیات چیست؟ پولی که ارزش آن را دولت تعیین می‌کند

در اخبار و مقالات اقتصادی یکی از مفاهیم پایه‌ای که همیشه تکرار می‌شود و شاید مفهوم آن برای همه آشنا نباشد، پول فیات یا پول بدون پشتوانه است. مسئله مهم و ابتدایی در درک این مفهوم، تعریف پول و تفاوت آن با ارز است. با درک صحیحی از این اصطلاحات، می‌توان به توضیح مفهوم و کارکرد پول فیات پرداخت؛ این که منظور از آن چیست و چرا بدون پشتوانه است؟ اعتبار این پول از کجا تامین می‌شود؟ آیا بدون پشتوانه بودن آن موجب بی‌اعتباری‌اش نخواهد شد؟

تعریف پول و ارز

همان طور که در ابتدای مقاله اشاره شد، بهتر است همین ابتدا و پیش از آن‌ که بگوییم ارز یا پول فیات چیست، به تفاوت پول و ارز اشاره کنیم. چرا که بسیاری از ما معمولا این دو واژه را به صورت نادرست به جای یک‌دیگر استفاده می‌کنیم.

پول واسطه‌ای برای انجام مبادلات و ذخیره ارزش است و در گذر زمان ارزش خود را حفظ می‌کند. هم‌چنین از پول به عنوان واحد محاسبه نیز یاد می‌شود؛ یعنی می‌توان به کمک آن برای کالاها و خدمات مختلف ارزشی تعریف کرد. پول ارزشی ذاتی دارد و همیشه ارزشمند است. فلزات گران‌بهایی نظیر طلا و نقره که در گذشته به عنوان واسطه مبادلاتی مورد استفاده قرار می‌گرفتند، پول به شمار می‌روند.

در سمت مقابل اسکناس‌ها و سکه‌هایی که نزد خود دارید و در مبادلات روزمره از آن استفاده می‌کنید، ارز هستند. ارز نیز یک واسطه مبادلاتی و مقیاس محاسباتی است. می‌توان گفت ارز همان تکه کاغذ بهاداری است که ارزش آن توسط دولت‌ها مشخص می‌شود. در واقع ارزش ارز به پذیرش قراردادی آن مربوط است. این کاغذ بهادار نوعی از دارایی است که شهروندان یک جامعه بر سر آن و ارزشمندی‌اش توافق دارند. پس ارز یا همان اسکناس فاقد ارزش ذاتی است ولی با استناد به اعتبار دولت‌ از آن به عنوان ابزاری برای ذخیره ارزش استفاده می‌شود.

می‌توان گفت زمانی که ارز (یک کاغذ که به صورت قراردادی بهادار است) را در بانک سپرده‌گذاری می‌کنید، آن را به پول تبدیل کرده‌اید.

در جدول زیر می‌توانید تفاوت‌ها و شباهت‌های دو مفهوم پول و ارز را به صورت مقایسه‌ای مشاهده کنید:

موارد مقایسه	پول	ارز
تعریف پایه	غیرقابل لمس و فاقد بو است	قابل لمس است
شکل	با اعداد نشان داده می‌شود	به صورت اسکناس (کاغذ)، سکه یا پلاستیک است
پشتوانه	متنوع است. مثلا پول موجود در یک حساب بانکی در زمان صدور چک به عنوان پشتوانه در چگونگی کار کردن پول فیات ؟ نظر گرفته می‌شود	توسط دولت پشتیبانی می‌شود
مصادیق	حساب بانکی یا چک، حساب آنلاین	سکه و اسکناس
ارزش ذاتی	دارد	ندارد
حالت انتقال	به صورت آنلاین و غیرفیزیکی	به صورت دستی و فیزیکی
قابلیت حمل	دارد	دارد
قابلیت معاوضه	دارد	دارد
تقسیم‌پذیری	دارد	دارد

ارز یا پول فیات چیست؟

ارز فیات، پولی قانونی به شمار می‌رود. ارزش این پول به نهاد صادرکننده آن یعنی دولت مربوط است. یعنی زمانی که می‌گوییم این پول بدون پشتوانه است، منظور این است که به یک کالای فیزیکی هم‌چون طلا یا نقره وابسته نیست و ارزش آن به میزان عرضه و تقاضا بستگی دارد. واژه فیات در زبان لاتین به معنای بگذارید انجام شود ترجمه شده است.

اکثر کشورها در سراسر دنیا از ارز فیات به منظور خرید کالا و خدمات و پرداخت مالیات استفاده می‌کنند. این ارز هم‌چنین گزینه مناسبی برای چگونگی کار کردن پول فیات ؟ سرمایه‌گذاران و کسانی که قصد پس‌انداز دارند به شمار می‌رود.

پس از ایجاد سیستم فیات که ارزشی برای پول قانونی ایجاد می‌کرد، جایگزین مناسبی برای استاندارد طلا و سایر سیستم‌هایی پیدا شد که بر مبنای کالا فعالیت می‌کردند. اکنون بیشتر پول‌های کاغذی هم‌چون دلار و یورو در دسته پول فیات یا بدون پشتوانه قرار می‌گیرند.

افزون بر پول بدون پشتوانه، ارز فیات را با اسامی دیگری نیز می‌شناسند. از جمله این نام‌ها می‌توان به پول حکمی، پول دستوری و پول اعتباری هم اشاره کرد.

مفهوم ارزش‌گذاری در اقتصاد برای ایجاد ارز فیات

پول فیات تماماً بر پایه‌ی یک بهای قراردادی است و خود آن به تنهایی ارزشی ندارد. این بهای قراردادی در اقتصاد، به واسطه‌ی سازوکاری به نام ارزش‌گذاری انجام می‌شود. در گذشته‌های دور که مبادلات به کمک طلا، نقره و برنز انجام می‌شد، ارزش‌گذاری سیستمی کاملا مشخص داشت. یعنی ارزش دارایی‌ها به ارزش ذاتی همین فلزات گران‌بها مربوط بود. با کمیاب‌ شدن طلا، ارزش آن نیز به مراتب افزایش پیدا کرد. همین مسئله موجب ایجاد نخستین انقلاب در اقتصاد شد. پس از آن بود که چگونگی کار کردن پول فیات ؟ استفاده از کاغذهایی با عنوان اسکناس و به نمایندگی از طلا و نقره رواج پیدا کرد.

با پیدایش این سیستم، اسکناس به منزله یک سند قرضی تلقی می‌شد. یعنی به کمک آن می‌شد دریافت که یک نفر چه میزان طلا به شخصی دیگر بدهکار است. با افزایش ارزش طلا و به منظور سهولت معاملات و پایین‌ نگه داشتن تورم، اسکناس‌ها رفته‌رفته کوچک‌تر شدند.

مزیت چنین شیوه ارزش‌گذاری آن است که قیمت‌ها می‌توانند ثابت بمانند. زیرا طلا نوسان کمی دارد و اگر مبنای ارزش‌گذاری در سیستمی دیگر باشد، آن سیستم نیز به تبعیت از همین مسئله نوسان کمی را تجربه می‌کند.

از آن جا که که ارز فیات یک پول بدون پشتوانه فیزیکی است، به دلیل تورم با خطر کاهش ارزش روبرو می‌شود. حتی در شرایطی که ابرتورم در جامعه وجود دارد، ممکن است ارزشش را به صورت کامل از دست بدهد.

بررسی تاریخچه ارز فیات

اگر بخواهیم به زادگاه اولیه پول فیات اشاره کنیم باید از استان سیچوان در کشور چین شروع کنیم. این استان نخستین بار در قرن یازدهم میلادی صدور پول کاغذی را در دستور کار قرار داد. در ابتدا پول کاغذی را می‌شد به ابریشم،‌ طلا یا نقره تبدیل کرد ولی پس از این‌ که در قرن سیزدهم قوبلای خان به قدرت رسید، سیستم ارز فیات ایجاد شد. مورخان می‌گویند این سیستم پولی نقشی پررنگ و اساسی در سقوط امپراتوری مغول به عهده داشت. به باور این افراد، هزینه‌های بیش‌ از اندازه و ابرتورم، مسائلی بودند که تیشه به ریشه امپراتوری مغول زدند.

در قرن ۱۷ میلادی در اروپا هم سر و کله این پول در کشورهای اسپانیا، سوئد و هلند پیدا شد. البته در کشور سوئد این سیستم با شکست مواجه شد و دولت به ناچار آن را کنار گذاشت. در طی دو قرن آینده، فرانسه نو در کشور کانادا و مستعمرات آمریکا و پس از آن دولت فدرال ایالات متحده به استفاده از ارز فیات روی آوردند. در آمریکا و طی سال ۱۹۳۳، دولت دیگر اجازه تبدیل پول کاغذی به طلا را صادر نکرد.

سرانجام در سال ۱۹۷۲ و در زمان ریاست جمهوری نیکسون، کشور آمریکا با استفاده از سیستم ارز فیات، استاندارد طلا را به صورت کامل کنار گذاشت. کشورهای مختلف نیز به تبعیت از آمریکا به استفاده از ارز فیات روی آوردند. از آن تاریخ تا به حال، پول آمریکا بدون پشتوانه است و پشتوانه آن اعتبار دولت و اعتماد مردم به آن است.

از آن‌ جا که ارزش پول فیات یا بدون پشتوانه به دولت صادرکننده آن محدود است، چنانچه این دولت چگونگی کار کردن پول فیات ؟ از بین برود، پولش هم بی‌ارزش می‌شود. این اتفاق در کشور عراق پس از حمله نیروهای بین‌المللی رخ داد و پول این کشور با سقوط بسیار شدیدی مواجه شد.

بیشتر بخوانید

ویژگی‌های پول فیات چیست؟

برای پول بدون پشتوانه می‌توان چند ویژگی عمده را نام برد که به شرح زیر هستند:

• دولت این ارز را صادر و آن را قانونی می‌کند.
• ارزش مشخصی دارد.
• نمی‌توان آن را به کالای مشخص دیگری تبدیل کرد.
• فاقد ارزش ذاتی است و تنها به دلیل دستور دولت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ساز و کار ارز فیات

ارزش ارز فیات می‌تواند به دو عامل بستگی داشته باشد. یا دولتی که آن را صادر می‌کند در حفظ ارزش آن می‌کوشد یا طرفین یک تراکنش بر سر ارزش آن با هم توافق می‌کنند. اگر به تاریخچه پول نگاهی بیندازیم، می‌بینیم که در طول تاریخ دولت‌های مختلف با کمک فلزات گران‌بهایی نظیر طلا و نقره به ساخت سکه روی می‌آوردند. یا پولی را چاپ می‌کردند که می‌شد آن را به یک کالای ارزشمند تبدیل کرد. اما ویژگی ارز فیات غیرقابل تبدیل بودن آن است.

دلار آمریکا پول فیات است. هم‌چنین پولی قانونی است که به کمک آن می‌توان بدهی‌های عمومی و خصوصی را پرداخت کرد. در بسیاری از مواقع دولت‌ها ابتدا اقدام به صدور پول فیات می‌کنند و پس از آن پول صادرشده را به استانداردی برای پرداخت بدهی تبدیل می‌کنند. این مسئله موجب می‌شود فیات به عنوان پول قانونی در نظر گرفته شود.

در گذشته نوشته روی دلار آمریکا به این صورت بود:

دلار پولی قانونی است که تمام بدهی‌های عمومی و خصوصی دولت با آن پرداخت می‌شود. اما در خزانه‌داری ایالات متحده یا شعب بانک فدرال رزرو، نمی‌توان آن را به پول مشروع تبدیل کرد.

مزایا و معایب پول فیات چیست؟

پول بدون پشتوانه همان ‌طور که مزایای زیادی دارد، با معایبی نیز همراه است. طرفداران و منتقدان این ارز در دفاع از عقاید خود به مسائلی اشاره می‌کنند که‌ هر یک از منظری می‌تواند صحیح باشد.

• درآمد حاصل از چاپ و انتشار ارز فیات بسیار عالی است و این مسئله یکی از ویژگی‌های مثبت این ارز به شمار می‌رود.
• در ارز فیات خبری از محدودیت سیستم ارزی کالامحور نیست زیرا کمیابی کالای فیزیکی نظیر طلا اثری روی صدور ارز فیات ندارد.
• پول‌های کالامحور در مقایسه با ارز فیات هزینه‌های تولید بیشتری می‌طلبند.
• ارز فیات به سبب امکاناتی که در اختیار دولت و بانک مرکزی قرار می‌دهد، در مواجهه با شرایط نامطلوب و بحران‌های اقتصادی عملکرد بهتر و منعطف‌تری از خود نشان می‌دهد.
• ارز فیات در کشورهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد و از این منظر به لحاظ بین‌المللی مناسب است.
• ارزی که پشتوانه طلا دارد، نیازمند ذخایر فیزیکی است. در نظر بگیرید که نگهداری، حفاظت و نظارت بر این ذخایر تا چه میزان هزینه‌بر است. این در حالی است که ارز فیات به چنین ذخایری نیاز ندارد و این مسئله به لحاظ اقتصادی مقرون‌به‌صرفه است.
• درست است که دولت‌ها به سبب آن ‌که پول فیات فاقد ارزش ذاتی است، می‌توانند بدون هیچ محدودیت و یا پیش‌نیازی آن را تولید کنند؛ اما این مسئله موجب تورم و فروپاشی اقتصاد کشور خواهد شد. این مسئله بارها در تاریخ مشاهده شده است و به عنوان بزرگ‌ترین عیب چگونگی کار کردن پول فیات ؟ ارز فیات از آن یاد می‌شود.

تفاوت ارز فیات با استاندارد طلا چیست؟

در استاندارد طلا امکان تبدیل اسکناس‌های کاغذی به طلا وجود دارد. در سیستمی بر پایه این استاندارد، مقدار مشخصی از طلا به عنوان پشتوانه پول‌های کاغذی توسط دولت نگهداری می‌شود. در یک سیستم ارزی کالامحور، دولت در شرایطی قادر به تزریق ارز جدید به چرخه اقتصاد خواهد بود که ذخایر طلای آن به اندازه کافی باشد. این سیستم موجب می‌شود که توانایی تولید پول و افزایش ارزش آن از جانب دولت با محدودیت‌هایی مواجه شود.

اما در سیستم پول فیات یا بدون پشتوانه امکان تبدیل وجود ندارد. مسئولین در چنین سیستمی می‌توانند به شکلی مستقیم در تعیین ارزش پول اثرگذار باشند و تغییرات قیمت آن را به شرایط اقتصادی مرتبط کنند. به این ترتیب دایره اختیارات دولت‌ها و بانک‌های مرکزی در هر کشور افزایش پیدا خواهد کرد و مسئولین با استفاده از ابزارهای مختلف واکنش‌های مناسبی در شرایط بحرانی انجام خواهند داد. اگر بخواهیم به نمونه‌ای از این ابزار اشاره کنیم، باید از بانک‌داری ذخیره کسری (Fractional Reserve Banking) و تسهیل کمّی (Quantitative Easing) نام ببریم.

در سیستم‌های پول بدون پشتوانه، امکان شکل‌گیری حباب وجود دارد که این مسئله به دلیل محدودیت در عرضه اتفاق می‌افتد. در طرف مقابل، سیستم‌هایی با پشتوانه طلا به دلیل عرضه محدود طلا، از ثبات بیشتری برخوردار هستند. افرادی که با استاندارد طلا موافق‌اند، معتقدند پشتوانه فیزیکی و ارزش‌مند یک سیستم ارزی کالامحور عاملی است که موجب ثبات بیشتر آن می‌شود. طرفداران ارز فیات نیز در پاسخ بیان می‌کنند که قیمت طلا هم دچار نوسان بوده و ثباتی در آن مشاهده نمی‌شود. پس این نقد وارد نیست؛‌ چرا که نوسان و افزایش و کاهش ارزش هم در ارزهای کالامحور و هم در ارزهای فیات دیده می‌شود. در عوض در سیستم ارز فیات، زمانی که شرایط خطرناک و بحرانی است دولت می‌تواند با آزادی و اختیار عمل بیشتری اقدامات لازم را انجام دهد.

بیشتر بخوانید

تفاوت پول فیات با رمزارز چیست؟

اگر بخواهیم به تنها شباهت و ارتباط بین پول فیات و بیت کوین اشاره کنیم، باید بگوییم هر دو ارز مذکور بدون پشتوانه هستند و این مسئله نقطه اشتراک میان این دو ارز است. اما تفاوت آن‌ها چیست؟

• برخلاف ارز فیات، ارز دیجیتال از طرف بانک‌ها و دولت‌ها پشتیبانی نمی‌شود. رمزارز به دلیل ماهیت غیرمتمرکز آن، نمی‌تواند مانند ارز فیات به صورت مستقیم توسط دولت‌ها و بانک مرکزی کنترل شود.
• نحوه تولید این دو ارز با هم تفاوت دارد. تولید اکثر رمزارزها مانند بیت کوین محدود بوده و مقدار مشخصی از آن‌ها به وجود می‌آید، اما ارزهای فیات بدون محدودیت و از طریق چاپ اسکناس تولید می‌شوند و به عبارتی نقطه‌ی اتمام ندارند.
• برای رمزارزها معادل و همتای فیزیکی تعریف نشده است و حد و مرزی ندارند. به همین دلیل در مقایسه با پول فیات در تراکنش‌های بین‌المللی با محدودیت‌های کمتری مواجه‌اند.
• تراکنش‌های ارز دیجیتال برگشت‌ناپذیر هستند ولی در ارز چگونگی کار کردن پول فیات ؟ فیات چنین نیست.
• ویژگی غیرمتمرکز بودن رمزازها باعث می‌شود که دنبال کردن و پیگیری امور مالی مرتبط با آن‌ها در مقایسه با ارز فیات امری دشوارتر و حتی در شرایطی غیرممکن باشد.

اکنون بازار ارز دیجیتال از بازارهای سنتی کوچک‌تر است و نوسان بیشتری دارد. احتمالا به دلیل همین نوسان زیاد است که رمزارزها تا کنون در بخش‌های اصلی اقتصاد پذیرفته نشده‌اند. هر چند احتمال می‌رود که با ادامه رشد این بازار و فعالیت افراد زیادی در این بستر، این نوسان به مرور کاهش پیدا کند.

جمع‌بندی

پول بدون پشتوانه یا ارز فیات به پولی گفته می‌شود که دولت آن را صادر می‌کند و همین مسئله موجب ارزش‌مندی آن می‌شود؛ یعنی به جای دارایی‌های ارزشمندی مثل طلا، عرضه و تقاضای مردم یک جامعه پشتوانه این پول است و ارزش آن را تعیین می‌کند. در کشورهایی که سیستم اقتصادی قدرت‌مندی دارند و ارز آن‌ها در تمام دنیا مطرح است، این شیوه‌ ارزش‌گذاری موجب نوسان کمتری خواهد شد اما در سمت مقابل، در کشورهای بحران‌زده چنین شرایطی حکم‌فرما نیست و اثرات منفی این سیستم پولی، فلج‌کننده خواهد بود.