انواع فعالیت غیر مستقیم در بورس

سوءاستفاده از اطلاعات نهانی

آشنایی با انواع جرایم بورسی و مجازات کیفری و حقوقی آن‌ها

بازار سرمایه، به‌عنوان نماد اقتصاد مدرن، محلی برای گردآوری وجوه خرد و نیز ابزاری برای داد و ستد اوراق بهادار می‌باشد که با ظرافت‌ها و حساسیت‌های بسیاری همراه است. این بازار زمانی کارآمد و بهینه خواهد بود که وجوه سرمایه در آن به گونه‌ای سیال جابه‌جا شوند و همچنین امکان نقدینگی و نقدشوندگی بالا در آن وجود داشته باشد که این امر هم به نوبه‌ی خود می‌تواند بر حساسیت‌های بازار سرمایه بیافزاید. ریسک فعالیت در این بازار درصورت عدم شفافیت و اطلاع‌رسانی بهینه که با رواج شايعات و اطلاعات نادرست و جهت‌دار همراه خواهد، افزایش خواهد یافت. بنابراین شفافيت اطلاعاتي و دسترسي فعالان بازار سرمايه به اخبار و اطلاعات صحيح و به هنگام، به عنوان يكي از مهمترين الزامات بازار سرمایه می‌باشد که باید مورد توجه قرار گیرد.

از سوي ديگر، فعاليت‌هاي بورسي، نيازمند حمايت خاص حقوقي است كه بخش مهمي از اين حمايت به حقوق كيفري سپرده شده است. در حقوق كيفري مرتبط با بورس، جرائم عليه فعاليت سالم اقتصادي در بورس که خارج از روند عادی و صحیح معاملات اوراق بهادار می‌باشد و همراه بـا سـوءنیت و با توسل به شیوه‌های غیرقانونی و به منظور قیمت‌سازی و اخلال در بازار بورس وقوع می‌یابد، مورد شناسايي و كيفرگذاري قرار مي‌گيرد. در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ به معرفی مهم‌ترین انواع جرایم بورسی پرداخته و همچنین راجع به مجازات کیفری و حقوقی آن‌ها صحبت خواهیم کرد.

مهم‌ترین انواع جرایم بورسی

مهم‌ترین انواع جرایم بورسی که در این مقاله راجع به آن‌ها صحبت خواهیم کرد، عبارتند از:

۱. سوءاستفاده از اطلاعات محرمانه

۲. انجام معاملات متکی بر اطلاعات محرمانه

۳. عدم افشای اطلاعات با اهمیت در بازار بورس

۴. افشای مستقیم یا غیرمستقیم اطلاعات نهانی در موارد غیرمقرر

۵. افشای اسرار اشخاص توسط کارگزار، کارگزار بورس، معامله‌گر یـا بـازگردان

۱. سوءاستفاده از اطلاعات نهانی

سوءاستفاده از اطلاعات نهانی

اطلاعات نهانی در بورس، به اطلاعاتی گفته می‌شود که هنوز برای عموم افشا نشده و تنها در دسترس تعداد کمی از افراد می‌باشد. به عقید‌ه‌ی برخی از افراد، منظور از عموم، تمامی افراد جامعه است؛‌ فارغ از این‌ که در بازار مالی سرمایه‌گذاری کرده باشند یا خیر. اما برخی دیگر معتقدند عموم، تنها به افراد فعال در بازار سرمایه اطلاق می‌شود؛ بند ٣٢ ماده یک قانون اوراق بهادار، اطلاعات نهانی را هرگونه اطلاعات افشا نشده‌ای برای عموم می‌داند که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به اوراق بهادار، معاملات یا ناشر آن مربوط می‌شود و در صورت انتشار، بر قیمت یا انواع فعالیت غیر مستقیم در بورس تصمیم سرمایه‌گذاران برای معامله اوراق بهادار موثر است. سوءاستفاده از اطلاعات نهانی، از انواع جرایم بورسی است که ارتکاب آن بر اساس قوانین بازار بورس، جزای کیفری دارد.

هر فردی که اطلاعات نهانی مربوط به اوراق بهادار موضوع این قانون را که حسب وظیفه در اختیارشان قرار گرفته، به نحوی از انحاء به ضرر دیگران یا به نفع خویش یا اشخاصی که به هر نحو از آن‌ها نمایندگی داشته باشد، قبل از انتشار مورد استفاده قرار دهد یا موجب افشا و انتشار آنها در غیرموارد مقرر شود، مجرم شناخته می‌شود. مطابق ماده‌ی ۴۶ قانون بازار اوراق بهادار، چنین اشخاصی به مجازات حبس انواع فعالیت غیر مستقیم در بورس ۳ماه تا ۱‌سال یا جزای نقدی معادل ۲ تا پنج ۵برابر سود به دست آمده یا زیان متحمل نشده یا هر دو مجازات محکوم می‌شوند. یکی از صورت‌های این اختلال بحث مربوط به اطلاعات است.

در رابطه با دستکاری در معاملات بورس و اوراق بهادار و گمراه کردن افراد مختلف هم انواع فعالیت غیر مستقیم در بورس این‌گونه در قانون آمده که ارائه یا تصدیق اطلاعات خلاف واقع یا مستندات جعلی به سازمان بورس و همچنین استفاده از اطلاعات و اسناد و مدارک جعلی در تهیه‌ی گزارشات موضوع قانون، حسب ماده‌ی ۴٧، از انواع جرایم بورسی می‌باشد و کسی که مرتکب این جرم شود، مجازات خواهد شد.

۲. انجام معاملات متکی بر اطلاعات نهانی، از انواع جرایم بورسی

انجام معاملات متکی بر اطلاعات نهانی، از انواع جرایم بورسی

معامله‌ی اوراق بهادار با استفاده از اطلاعات نهانی، از دیگر انواع جرایم بورسی شناخته می‌شود که توسط افرادی غیر از متولیان بازار بورس (متولیان بازار بورس شامل مدیران شرکت‌ها، هیئت‌مدیره، مدیرعامل و معاونان‌ او، بازرسان، وکلای شرکت، مشاوران، حسابداران و حسابرسان)، انجام می‌شود. هرشخصی که با استفاده از اطلاعات نهانی مبادرت به معامله‌ی اوراق بهادار، ورزد، مجرم شناخته شده و مطابق قانون باید مجازات شود. دقت داشته باشید که رفتار فیزیکی مورد نیاز برای تحقق این جرم، صرفاً انجام معامله است و برخلاف انواع فعالیت غیر مستقیم در بورس بند ۱، سایر مصادیق استفاده کردن را شامل نمی‌شود. این اطلاعات نهانی یا به‌طور امانی در اختیار مرتکب قرار می‌گیرد و یا اینکه ممکن است از راه‌های دیگری به‌دست آمده باشد.

۳. عدم افشای اطلاعات با اهمیت در بازار بورس

عدم افشاي اطلاعات با اهمیت، از مهم‌ترین انوای جرایم بورسی می‌باشد و عبارت است از خودداري از انتشار اطلاعات مهم و تاثيرگذار بر بازار اوراق بهادار. در رابطه با اهميت اين موضوع بايد گفت که مبناي تصميم‌گيري مشاركت‌كنندگان در بازارهاي اوراق بهادار، اطلاعاتي‌است كه توسط بورس‌ها و ناشران اوراق بهادار پذيرفته‌ شده در بورس و واسطه‌هاي فعال در اين بازارها منتشر مي‌شود. در واقع، هدف اصلي افشاي اطلاعات، ايجاد شفافيت بيشتر در بازار اوراق بهادار است كه درصورت عدم افشاي آن، بدون شک، اين نتيجه حاصل نخواهد شد.

در بازارهايي كه داد و ستد به صورت حراج حضوري انجام مي‌شود، افشاي اطلاعات موجب بهبود سازوكار كشف قيمت و در نتيجه قيمت‌گذاري بهينه و افزايش امكان پيش‌بيني منطقي روند قيمت‌ها مي‌شود. علاوه براین، انتشار صحيح و به موقع اطلاعات بازار موجب ايجاد ذهنيت مثبت نسبت به برقراري عدالت در بازار و ثبات و انسجام بيشتر آن مي‌شود. همچنين بهبود شفافيت بازار به نوبه‌ی خود موجب افزايش رقابت در بين فعالان بازار مي‌شود و مناسبات موجود ميان اعضاء بازار و سرمايه‌گذاران را تقويت و امر نظارت و اجراي قوانين را آسان ميكند. این موضوع به خوبی مشخص می‌کند كه عدم افشاي اطلاعات با اهميت، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین جرایم بورسی چه ضربات مهلكي بر پيكره‌ی بازار اوراق بهادار وارد خواهد کرد و چه پيامدهاي ناگواري را به همراه خواهد داشت.

بند٢ ماده‌ی ٤٩ قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذر ماه ١٣٨٤، عنصر قانوني جرم «عدم افشاء اطلاعات مهم در بازار اوراق بهادار» را تشكيل ميدهد. در اين بند مي‌خوانيم که به موجب این قانون، هر شخصي به ارائه‌ی تمام يا قسمتي از اطلاعات، اسناد و يا مدارك مهم انواع فعالیت غیر مستقیم در بورس به سازمان و يا بورس مربوطه بوده و از انجام آن خودداري كند، مجرم شناخته می‌شود.

۴. افشای مستقیم یا غیرمستقیم اطلاعات نهانی در موارد غیرمقرر، از انواع جرایم بورسی

افشای مستقیم یا غیرمستقیم اطلاعات نهانی در موارد غیرمقرر

از دیگر انواع جرایم بورسی می‌توان به افشای اطلاعات نهانی در موارد غیرمقرر اشاره کرد. اطلاعات شركتها، به‌عنوان با ارزش‌ترين دارايي‌ آن‌ها هستند. به همين دلیل، جز در مواردي كه قانون لازم مي‌داند، افشاء و انتشار آن‌ها با قيد ضمانت اجراي كيفري منع شده است. اهميت اين موضوع به‌قدری است که مقنن در ماده‌ی ١٨ قانون بازار اوراق بهادار، برخي اشخاص را حتي بعد انواع فعالیت غیر مستقیم در بورس از خاتمه‌ی دوران تصدي خود از افشاء و انتشار مستقيم يا غيرمستقيم اطلاعات محرمانه و دروني منع مي‌كند. در بندهاي «الف» و «ب» ماده‌ی ١٥دستورالعمل اجرائي افشاي اطلاعات شركت‌هاي ثبت شده نزد سازمان، اعلام مي‌دارد که اگر افشاي فوري اطلاعات موجب زيان يا عدم‌النفع با اهميت براي ناشر گردد و يا انواع فعالیت غیر مستقیم در بورس موجبات فراهم آوردن مزاياي قابل توجهي براي شركت‌هاي رقيب شود، ناشر مي‌تواند اطلاعات را با تاخير افشاء نمايد.

حال با توجه به اين مطالب، چنانچه در اختیار دارندگان اطلاعات نهانی شرکت‌ها، در غير موارد مقرر مبادرت به افشاء و انتشار آن اطلاعات نمايند، مجرم شناخته می‌شوند. به همين علت مقنن جمهوري اسلامي ايران در فصل ششم قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذر ماه١٣٨٤مبادرت به جرم‌انگاري عمل «افشاء و انتشار اطلاعات نهاني در غير موارد مقرر»، نموده است.

۵. افشای اسرار اشخاص توسط کارگزار، کارگزار بورس، معامله‌گر یـا بـازگردان

افشاء اسرار اشخاص توسط کارگزاران، معامله‌گران و یا بازگردانان، از انواع جرایم بورسی است و کاری خلاف موازين اخلاقی محسوب می‌شود. ولی جز درموارد خاص مورد جرم انگاری قرار نگرفته است. به‌عنوان مثال می‌توان از ماده ۱۲ قانون، راجع به کارشناسان رسمی مصوب ۲۳/۱۱/۱۳۱۷، ماده‌ی ۳۰ قانون وکالت مصوب ۲۵/ ۱۱/۱۳۱۵ ، ماده‌ی ۸۱ آئين نامه‌ی لايحه‌ی قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری مرکز مصوب آذرماه ۱۳۳۴، ماده‌ب ۲۷ آئين نامه‌ی متجرمان رسمی مصوب ۱۳۷۴ و درنهايت مواد ۵۸۲ و ۶۴۸ قانون مجازات اسلامی نام برد. در تقسيم‌بندی‌هايي که حقوق‌دانان کيفری از جرایم به عمل می‌آورند، به طورمعمول جرم «افشاء اسرار اشخاص» در زمره‌ی جرایمی قرار می‌گيرد که نه تنها شخصيت معنوی افراد را مورد تعرض قرار می‌دهد، بلکه موجب خدشه دارشدن آن نیز می‌گردد.

مجازات انواع جرایم بورسی در قانون بازار اوراق بهادار

مجازات انواع جرایم بورسی در قانون بازار اوراق بهادار

مجازات انواع جرایم بورسی ذیل حبس تعزیری از ۳ ماه تا یکسال و یا پرداخت جزای نقدی دو تا پنج برابر سود به‌دست آمده یا ضرر وارد انواع فعالیت غیر مستقیم در بورس شده یا هر دو مجازات می‌باشد:

اشخاصی که با استفاده از اطلاعات نهانی، مبادرت به معاملات اوراق بهادار نمایند.

کسانی‌که بدون رعایت مقررات این قانون، اقدام به انتشار آگهی یا اعلامیه‌ی پذیر‌ه‌نویسی به جهت عرضه‌ی عمومی اوراق بهادار نمایند.

افرادی که اقداماتشان به‌نوعی منجر به ایجاد ظاهری گمراه کننده از روند معاملات اوراق بهادار یا ایجاد قیمت‌های کاذب و یا اغوای اشخاص به انجام معاملات اوراق بهادار گردد.

آن دسته از افرادی که اطلاعات نهانی مربوط به اوراق بهادار موضوع این قانون را که براساس وظیفه در اختیارشان قرار گرفته، به ضرر دیگران یا به نفع خود یا به نفع اشخاصی که از طرف آن‌ها به هر عنوان نمایندگی داشته باشند، قبل از انتشار عمومی، مورد استفاده قرار دهند و یا موجبات افشاء و انتشار آنها را در غیر موارد مقرر فراهم نمایند.

سخن آخر

در این مقاله از سایت آموزش چراغ به بررسی انواع جرایم بورسی و مجازات کیفری و حقوقی آن‌ها پرداختیم. جرایمی که راجع به آن‌ها صحبت شد، از مهم‌ترین جرایمی هستند که در مراجع قضایی قابل طرح می‌باشند. جرایم بورسی، جنبه‌ی کیفری دارند و هیات داوری بورس اوراق بهادار، صالح به رسیدگی آن‌ها نیست. اما دعاوی بورسی که جنبه‌ی اختلافی دارند، توسط هیات داوری بورس، مورد رسیدگی قرار خواهند گرفت. چراغ ، به‌عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی مهم در زمینه‌ی کار و سرمایه‌گذاری به شما برای رسیدن به موفقیت در این زمینه‌ها کمک نماید.

در همایش سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای مقابله با تورم مطرح شد:خدشه‌دار شدن اعتماد مردم متاثر از موج سواری دولت در بازار بورس

معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار موضوع صندوق های سرمایه گذاری در گذشته، حال و آینده را بررسی کرد.

به گزارش جهان اقتصاد، علیرضا ناصرپور، معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار در همایش سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای مقابله با تورم با اشاره به اینکه صندوق های سرمایه گذاری به عنوان یکی از ابزارهای سرمایه گذاری غیر مستقیم شناخته می شوند، گفت: روش های سرمایه گذاری به دو روش مستقیم و غیر قابل مستقیم انجام می شود که روش غیرمستقیم شامل صندوق های سرمایه گذاری و سبدگردانی هستند، صندوق های سرمایه گذاری هم به دو صورت غیرمعامله در بورس و قابل معامله در بورس صورت می گیرد.

ناصر پور به جایگاه صندوق سرمایه گذاری در قانون اشاره کرد و افزود: در بند ۲۰ ماده ۱ قانون بازار گفته شده که صندوق سرمایه گذاری نهاد مالی است که فعالیت اصلی آن سرمایه گذاری در اوراق بهادار است و مالکان آن به نسبت سرمایه گذاری خود در سود و زیان شریک هستند همچنین در بند ه ماده ۱ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به منظور تسهیل اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی گفته شده که صندوق سرمایه گذاری نهادی انواع فعالیت غیر مستقیم در بورس مالی است که منابع مالی حاصل از انتشار گواهی سرمایه گذاری را در موضوع فعالیت مصوب خود سرمایه گذاری می کند.

وی ادامه داد: با توجه به اهمیت صندوق سرمایه گذاری در موارد۲،۳ و ۴ این قانون به بیان جزییات آن ها نظیر انواع شیوه ثبت، مدت فعالیت، حداقل سرمایه و … پرداخته شده است. معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص روند تعداد صندوق های سرمایه گذاری اظهار داشت: از سال ۱۳۸۶ تاکنون تنوع و تعداد صندوق های سرمایه گذاری به صورت قابل توجهی افزایش یافته است.

معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق انواع فعالیت غیر مستقیم در بورس بهادار تصریح کرد: در ۵ سال اخیر خالص ارزش دارایی های صندوق های سرمایه گذاری به صورت میانگین سالی ۳۸ درصد افزایش داشته است که با توجه به افزایش تعداد و تنوع صندوق های سرمایه گذاری پیش بینی می شود این روند با سرعت بالاتری رشد کند. همچنین با توجه به افزایش رغبت به بازار سرمایه در ۲ سال اخیر تعداد صندوق های سرمایه گذاری جدید دارای مجوز فعالیت رشد چشمگیری داشته است و با توجه به افزایش ضریب نفوذ سرمایه این روند در آینده با شیب بیشتری رشد خواهد کرد. وی ادامه داد: در سال های گذشته متناسب با نیاز بازار سرمایه انواع صندوق های سرمایه گذاری جدید طراحی و به بازار معرفی شده اند که به نظر می رسد با توجه به بلوغ بازار سرمایه در سال های اخیر لازم است این روند با سرعت بیشتری ادامه یابد.

ناصرپور در خصوص تنوع صندوق های سرمایه گذاری عنوان کرد: سازمان بورس و اوراق بهادار در ۶ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۱ اقدام به طراحی و معرفی ۳ صندوق سرمایه گذاری جدید به بازار سرمایه کرده است. وی به صندوق تضمین اصل سرمایه اشاره کرد و افزود: هدف این صندوق ایجاد اطمینان خاطر برای سرمایه گذارانی که تمایل دارند به صورت غیر مستقیم وارد بازارسرمایه شوند، این نوع صندوق ۲ ویژگی دارد که شامل تضمین اصل سرمایه توسط رکن ضامن و بعدی تضمین اصل سرمایه توسط دارندگان واحد ممتاز است. در حال حاضر هم تعداد ۵ موافقت اصولی برای این نوع صندوق صادر شده است.

این مسئول بازار سرمایه سپس به صندوق مختص اوراق دولتی پرداخت و عنوان کرد: هدف از این نوع صندوق ایجاد صندوق با درآمد ثابت با حداقل ریسک با توجه به موضوع سرمایه گذاری است که در حال حاضر تعداد ۸ موافقت اصولی برای آن صادر شده است.

همچنین حسین عبده تبریزی، رئیس شورای سیاستگذاری همایش همچنین صندوق‌های تضمین اصل سرمایه ، بازنشستگی خصوصی و املاک و مستغلات اشاره‌ کرد و تاکید کرد: هر چند اقداماتی درباره صندوق بازنشستگی خصوصی شده است اما هنوز این اقدامات چهره پیدا نکرده است.

او راه‌اندازی صندوق‌های خصوصی و شرکتی را اتفاق مثبتی دانست و گفت: 5 صندوق املاک و مستغلات در کشور داریم که هنوز راه‌اندازی نشده‌‌اند اما تحول اساسی درباره املاک و بازار سرمایه داشته‌ایم.

عبده تبریزی با تاکید براینکه رابطه اساسی بین مسکن و بازار سرمایه وجود دارد ،اضافه کرد: به نظر می‌رسد صندوق املاک و مستغلات بتواند هم‌پوشانی خوبی با بازار سرمایه داشته باشد.

او تخصصی کردن صندوق‌های سرمایه گذاری و کالایی را مهم خواند و درباره میزگرد تحصصی همایش نیز تاکید کرد: در این میزگرد تصویر خوبی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری در دنیا، بزرگ شدن صندوق‌های ای تی اف و سهم بزرگ این صندوق‌ها درآینده ارائه شد.

همچنین امیر آشتیانی عراقی گفت: تشویق مردم به سرمایه‌گذاری در دارایی های مالی یکی از اولویت‌های اقتصاد ایران از اوایل دهه 70 بود به نحوی که از اوایل این دهه این تشویق بدون برنامه سبب بروز مشکلاتی برای بازار سهام شد و پس از آن مشاوران سرمایه گذاری با دلیل و آمار بارها ثابت کردند سرمایه گذاری به ندرت در بورس و بازار سهام پیوسته بازدهی بهتری از سایر دارایی ها داشته است.

وی افزود: با توجه به اینکه در آن زمان نهادهایی همچون شرکت‌های مشاور سرمایه گذاری، سبدگردان و تامین سرمایه در ساختار بازار سرمایه ایران نبودند دعوت از مردم به سرمایه گذاری در بورس مشکلاتی را همراه خود داشت. اما با همان بضاعت اوایل دهه 80 و به شکل ابتدایی و با نام صندوق‌های مشاع وارد ادبیات اقتصاد ایران شدند پس از آن با اصلاح قانون بازار اوراق بهادار به شکل مدرن و سازمان یافته با عنوان صندوق‌های سرمایه‌گذاری از تیرماه 86 وارد ادبیات سرمایه گذاری ایران شدند که هم اکنون 184 ماه از آن روز می‌گذرد، پس از این صندوق‌های قابل معامله وارد بازار سرمایه ایران شد ، از آن روز تا کنون شاهد رشد پیوسته این ابزار سرمایه هستیم به نحوی که هم اکنون بر اساس آخرین آمار سازمان بورس 220 صندوق سرمایه گذاری در سهام، مختلط و با درامد ثابت در حال فعالیت است که ارزش آن از 528 هزار میلیارد تومان فراتر رفته است و این رقم حدود 10 درصد نقدینگی اعلامی بانک مرکزی می شود.

مدیرعامل شرکت نیکان رسانه و برگزار کننده همایش ادامه داد: همین نسبت 10 درصدی نشان می دهد که هنوز صندوق‌های سرمایه‌گذاری با این میزان پیشرفت و تنوعی که در حال انواع فعالیت غیر مستقیم در بورس حاضر دارند پتانسیل رشد داشته همچنان که این روزها علاوه برصندوق های با درآمد ثابت و سهام، صندوق‌های کالایی، طلا، نیکوکاری وبازار گردانی در حال فعالیت هستند و مجوز فعالیت صندوق‌های جدیدی همچون صندوق‌های تضمینی اصل سرمایه، اهرمی و سایر صندوق‌های جدید در راه است.

آشتیانی عراقی در بخش دیگری از سخنان خود ادامه داد: تجربه تلخ دهه 70 سال‌های 98-99 به نوع دیگری تکرار شد در حالی که این بار بسترهای لازم برای سرمایه گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه وجود داشته اما سرمایه گذاران به جای خرید صندوق های سرمایه گذاری و تشکیل سبد سهام به البته با این هدف که جذب بازار سهام شوند به سمت عرضه های اولیه هدایت شدند اما به یکباره حرکت سیل گونه سرمایه گذاران کم تجربه سبب خارج شدن کنترل اوضاع شد و در این بین دولت قبل هم که راه مناسبی برای جبران کسری بوجه پیدا کرده بود سوار موج این جریان شد و دو صندوق واسطه گری مالی و پالایش یکم روانه بازار کرد و همه موارد کنار سایر اتفاقات دیگر دست به دست هم دادند تا ورق بازار برگردد و در کنار آن اعتماد سرمایه گذاران هم خدشه دار شود.

وی تاکید کرد: تجربه هایی که در خصوص عرضه صندوق های دولتی رخ داد و دولت بخشی از کسری بودجه را از بورس تامین کرد که موجب دلزدگی و دافعه نسبت سرمایه گذاری در بورس شد هرچند هنوز می‌توان با اصلاح ساختار بستر را برای رشد آنها فراهم کرد.

انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی یا Financial Markets زیر مجموعه‌ای از نظام اقتصادی هستند که در آنها وجوه، اعتبارات و سرمایه در قالب قوانین و مقررات مشخصی، از صاحبان پول و سرمایه به سمت متقاضیان جریان دارد. به بیان ساده‌تر به بازاری که در آن دارایی‌های مالی مانند سهام، سپرده‌های سرمایه‌گذاری، طرح‌های بازنشستگی، انواع بیمه ‌نامه‌ها و اوراق بهادار معامله می‌شود، بازار مالی گفته می‌شود که نقش یک واسطه بین خریداران و فروشندگان را ایفا می‌کند.

در واقع این بازارها شرایطی را فراهم می‌کنند تا افراد بتوانند اوراق بهادار خود را به فروش برسانند و یا در ازای پرداخت پول، صاحب قسمتی از سهام یک شرکت شوند و تیم آسان‌بورس تصمیم دارد تا در راستای آموزش بورس به توضیح جامع مفهوم فوق بپردازد.

کاربرد بازارهای مالی

بازارهای مالی پویا، منافع بسیار زیادی را برای نظام‌های اقتصادی فراهم می‌کنند که مهمترین آنها عبارتند از:

• تجمیع منابع خرد و تخصیص آنها به سرمایه‌گذاران
• کمک به کشف قیمت منابع به صورت غیر دستوری
• تقویت نقدشوندگی در نظام‌های مالی
• ایجاد ارتباط مشخص بین ریسک و بازده
• هدایت نقدینگی به مسیری درست و جلوگیری از رشد بازارهای ناسالم
• بهبود شفافیت در فعالیت‌های اقتصادی
• کمک به اعمال سیاست‌های پولی و مالی بانک مرکزی و دولت

انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی بر اساس حق مالی، سررسید ابزار مورد معامله، ساختار سازمانی و زمان واگذاری در چهار دسته‌ی مختلف طبقه‌بندی می‌شوند:

بازارهای مالی بر اساس حق مالی

بازارهای مالی بر اساس حق مالی به دو دسته‌ی بازار بدهی و بازار سهام تقسیم می‌شوند:

بازار بدهی (Debt Market)

به بازاری که در آن ابزارهای بدهی مختلفی مانند اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه دولتی و اوراق مشارکت معامله می‌شود، بازار بدهی می‌گویند. این اوراق ممکن است متعلق به شرکت‌ها، دولت‌ها، بانک‌ها، شهرداری‌ها و سایر سازمان‌ها باشد.

بازار سهام (Stock Market)

به بازاری که در آن سهام از طریق بازارهای منسجم و قانون‌مند مانند بورس؛ توزیع و مبادله می‌شود، بازار سهام یا به اصطلاح بازار بورس گفته می‌شود. این بازار یکی از حساس‌ترین حوزه‌های اقتصاد است، زیرا به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که از طریق توزیع بخشی از مالیکت خود به سرمایه‌گذاران، سرمایه مورد نیاز خود را تامین کنند.

بازارهای مالی بر اساس سررسید ابزار مورد معامله

بازارها بر اساس سررسید ابزار مورد معامله به دو دسته‌ی بازار پول و سرمایه تقسیم می‌شوند:

بازار پول (Money Market)

به بازاری که در آن اوراق بهادار با سررسیدی کمتر از یک سال معامله می‌شوند و نرخ بهره متناسب با مدت زمان نگهداری اوراق تعیین می‌شود، بازار پول می‌گویند. سرعت نقدشوندگی بالا، ریسک عدم پرداخت پایین و کمتر بودن نرخ بهره نسبت به سایر بازارها، از جمله فاکتورهای مثبت در بازار پول می‌باشد.

بازار سرمایه (Capital Market)

به بازاری که خرید و فروش دارایی‌های مالی با سررسید بیش از یک سال یا بدون سررسید در آن انجام می‌شود، بازار سرمایه می‌گویند. بطور کلی این بازار فرایند هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را تسهیل می‌کند و خود به دو بازار اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود:

• بازار اولیه: به بازاری که تشکیل سرمایه در آن اتفاق می‌افتد و اوراق بهادار برای اولین بار در آن عرضه و مبادله می‌شوند، بازار اولیه می‌گویند.

• بازار ثانویه: بازار ثانویه این امکان را فراهم می‌کند تا اوراقی که برای اولین بار در بازار اولیه عرضه شدند، دوباره قابلیت معامله داشته باشند و صاحبان این اوراق نگرانی از جهت خرید یا فروش آنها نداشته باشند.

بازارهای مالی از نظر ساختار سازمانی و قانون‌مندی

بازارهای مالی از نظر ساختار سازمانی و قانون‌مندی به چهار دسته‌ی بازارهای رسمی، بازارهای خارج از بورس، بازار سوم و بازار چهارم تقسیم می‌شوند:

بازارهای رسمی

بورس اوراق بهادار یکی از بازارهای رسمی سازمان‌یافته است که قوانین و شرایط سختگیرانه‌ای را برای پذیرش شرکت‌ها اعمال می‌کند؛ در واقع شرکت‌ها ابتدا از لحاظ میزان نقدینگی، شفافیت اطلاعات و ترازهای مالی مورد بررسی قرار می‌گیرند و سپس در این بازار پذیرفته می‌شوند.

بازار خارج از بورس

به بازاری که اوراق بهادار شرکت‌های پذیرفته نشده در بورس در آن معامله می‌شود، بازار خارج از بورس یا بازار مبتنی بر چانه‌زنی می‌گویند. این بازار دارای مکان فیزیکی جهت معامله نیست و شرایط آسان‌تری را برای پذیرش شرکت‌ها در نظر گرفته است.

بازار سوم

معمولاً سازمان‌ها و موسسات بزرگ سرمایه‌گذاری به دلیل حق کمیسیون و کارمزد کمتری که در بازار سوم وجود دارد، مشغول به فعالیت در این بازار هستند.

بازار چهارم

شرکت‌ها و سازمان‌هایی در این بازار فعال هستند که قصد انجام معاملات عمده و بلوکی را دارند. این شرکت‌ها برای اینکه در معاملات خود کارمزدی پرداخت نکنند، معمولاً به صورت مستقیم و بدون دخالت کارگزار وارد معامله می‌شوند.

بازارهای مالی بر اساس زمان واگذاری

بازارهای مالی بر اساس زمان واگذاری به دو دسته‌ی بازار آتی و بازار نقدی تقسیم می‌شوند:

بازار آتی (Future Market)

به بازاری که در آن اوراق مشتقه معامله می‌شود، بازار آتی یا بازار اوراق مشتقه نام دارد. اوراق مشتقه، قراردادی است که بر اساس آن صاحب اوراق موظف یا مختار است که در تاریخ مشخصی در آینده، یک دارایی را بخرد یا بفروشد.

بازار نقدی (Spot Market)

به بازاری که برای انجام فوری معاملات شامل خرید و فروش کالاها و اوراق بهادار تشکیل شده‌است، بازار نقدی می‌گویند. بازار نقدی در نقطه‌ی مقابل بازار آتی قرار دارد و از آنجا که معاملات این بازار در نقطه‌ای از زمان انجام می‌شود، به آن بازار نقطه‌ای نیز می‌گویند.

انواع فعالیت غیر مستقیم در بورس

گروه سرمایه گذاری تدبیر

گروه سرمایه‌­گذاری تدبیر (سهامی خاص) در سال 1377 به عنوان یک شرکت سرمایه­‌گذاری و با هدف مدیریت سبد متنوعی از سهام شرکت­های موجود در بورس اوراق بهادار تأسیس و در سال 1391 نزد سازمان بورس اوراق بهادار به ثبت رسیده است. این شرکت در طول سال­های فعالیت خود، همواره به عنوان یک شرکت پیشرو و خلاق در بازار سرمایه‌ی کشور نقش آفرینی کرده است. در سال­های اخیر و با تدوین برنامه راهبردی جدید شرکت سرمایه‌گذاری تدبیر، تبدیل شدن به یک هلدینگ مالی که مجموعه­ای از نهادهای مالی را در زیر مجموعه خود اداره می‌کند در دستور کار قرار گرفته است. در حال حاضر بیشترین وزن سبد سرمایه­‌گذاری شرکت به سرمایه­‌گذاری در نهادهای مالی شامل بانک، بیمه، لیزینگ، کارگزاری بورس اوراق بهادار و تأمین سرمایه اختصاص یافته است.

در چارچوب تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی، این شرکت با اولویت عدم ماندگاری، قرار گرفتن در بین پنج هلدینگ مالی برتر کشور، افزایش مستمر منافع ذینفعان از طریق بهینه سازی سبد کسب و کار و ارائه خدمات متنوع مالی و تبدیل شدن به مرکز تأمین مالی به منظور ارائه خدمات به شرکت‌ها و پروژه‌های زیر مجموعه گروه توسعه اقتصادی تدبیر را در دستور کار خود قرار داده است.

شرکت های تابعه

شرکت کارگزاری تدبیرگران فردا

با ارائه طیف گسترده‌ای از خدمات نوین بازار سرمایه، یکی از پنج کارگزار برتر کشور است. امکان ثبت‌ نام غیرحضوری مشتریان در سراسر کشور، راه‌اندازی اولین سامانه معاملات هوشمند بازار سرمایه، دارا بودن انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری از جمله صندوق نیکوکاری و راه‌اندازی تنها صندوق سرمایه‌گذاری الگوریتمی کشور، از بارزترین خدمات این کارگزاری است.

به عنوان شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در حوزه خرید، فروش و سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار فعالیت دارد. گزارشگری شفاف و به موقع به سازمان بورس اوراق بهادار و حفظ رتبه یک شفافیت و اطلاع رسانی در بین شرکت‌های سرمایه‌گذاری پذیرفته شده در بورس، رعایت دقیق قوانین و مقررات حاکم بر فعالیت شرکت و عدم وجود نکات منفی در گزارش بازرس قانونی در سال‌های اخیر، به‌روز و شفاف بودن پرونده‌های مالیاتی و حفظ خوش‌نامی در بین فعالین بازار سرمایه همگی نمونه‌هایی از تلاش شرکت برای بهبود تعامل با کلیه ذینفعان می‌باشد.

به عنوان نهاد مالی ثبت شده نزد سازمان بورس اوراق بهادار با چشم انداز ارزش‌آفرین در مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها با حضور مؤثر در عرصه ملی و فراملی بر پایه سازمانی دانش محور، کارآمد و مبتنی بر اصول اخلاق حرفه‌ای با هدف قرار گرفتن در بین 5 شرکت برتر سرمایه‌گذاری پذیرفته شده در بازار سرمایه، فعالیت می‌نماید.

در حوزه تأمین مالی مشتری از طریق تهیه کالا اعم از منقول و غیر منقول و واگذاری آن به مشتری در قالب قراردادهای اجاره به شرط تملیک و فروش اقساطی در چارچوب قانون عملیات بانکی بدون ربا، آیین‌نامه ها و دستورالعمل‌های مربوط فعالیت می‌نماید. این شرکت در تاریخ 26/07/1395 در فرابورس پذیرفته شده و دارای مجوز فعالیت از بانک مرکزی می‌باشد.

شرکت تولید و صادرات ریشمک

یکی از بزرگترین شرکت‌های تولیدکننده پودر و عصاره شیرین بیان در ایران می‌باشد که محصولات خود را به کشورهای اروپایی و سایر کشورها صادر می‌کند، به نحوی که طی سالهای گذشته، همواره به عنوان صادر کننده نمونه استانی و کشوری انتخاب گردیده است. این شرکت در تاریخ 01/10/1395در فرابورس پذیرفته شده است.

شرکت سبدگردان ­تدبیر (سهامی­‌خاص) از مصادیق نهادهای مالی موضوع بندهای 20 و 21 ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار و بند ﻫ ماده 1 قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید محسوب می‏‌گردد. این شركت در تاريخ 1399/08/19 به صورت شرکت سهامی خاص تأسيس شده و طی شماره 568180 به شناسه ملی 14009568051 در اداره ثبت شركت‌ها و مؤسسات غیرتجاری تهران و طی شماره 11768 مورخ 1399/09/09 نزد سازمان بورس اوراق بهادار به ثبت رسيده است. مجوز فعالیت شرکت نیز در تاریخ 1400/01/29 توسط سازمان بورس و اوراق بهادار صادر شده و عمده فعالیت‏های این شرکت شامل سبدگردانی و پذیرش سمت در صندوق‏های سرمایه‏‌گذاری می‏‌باشد. در حال حاضر شرکت سبدگردان تدبیر جزء واحدهای تجاری فرعی شرکت گروه سرمایه‏‌گذاری تدبیر به شمار می‏رود و به عنوان یکی از حلقه‏‌های زنجیره ارزش این شرکت فعالیت می‏نماید.

شرکت سرزمین پناور مهر

این شرکت در سال 1392 تأسیس و در زمینه مشارکت در تاسیس و تحصیل شرکت‌های تولیدی، بازرگانی و خدماتی، بازسازی و راه اندازی انواع شرکت‌های داخلی و خارجی موسسات، طرح ها و پروژه ها، واردات و صادرات انواع کالاهای مجاز بازرگانی و توزیع آنها، خرید اوراق مشارکت برای شرکت، فروش دارایی های شرکت،ارائه خدمات مشاوره‌ای در زمینه کلیه امور بازرگانی اعم از داخلی و خارجی و استفاده از تسهیلات مالی و اعتباری بانک ها و موسسات مالی و اعتباری داخلی و خارجی فعالیت می کند.

شرکت ایران و شرق در سال 1328 تأسیس گردید و مجموعه فعالیت آن عبارت است از انجام کلیه خدمات ساختمانی اعم از ساخت و ساز بناها ، خرید و فروش انواع مصالح ساختمانی ، ارائه خدمات فنی و مهندسی و نظارت براجرای عملیات مذکور انجام هرگونه فعاليت بازرگاني در رابطه با ارائه خدمات خودرویی شامل خريد ، فروش ، تعمییرات ، واردات و صادرات انواع خودرو سبك و سنگين و قطعات یدکی آن‌ها ، اخذ نمايندگي فروش و خدمات پس‌از‌فروش محصولات از شركت‌ها و كارخانجات سازنده خودرو و قطعات يدكي اعم از داخل و خارج كشور و دائر نمودن تعميرگاه‌ها و تأسيسات مرتبط در نقاط مختلف كشور

انواع فعالیت غیر مستقیم در بورس

سال‌هاست که بخشی از درآمدهای ماهانه خود را پس‌انداز کرده و شنیده‌اید باید مقداری از آن را در بازار سهام سرمایه‌گذاری کنید، اما اطلاعات چندانی درباره بورس ندارید. سوال‌هایی نظیر اینکه چطور باید سرمایه‌گذاری در بازار بورس را شروع کنید، آیا برای این کار لازم است به کلاس آموزشی خاصی بروید نیز ذهن‌تان را مشغول می‌کند. حقیقت ماجرا این است که سرمایه‌گذاری مستقیم در بازار بورس حتی با وجود یک مشاور خبره، نیازمند صرف زمان و تخصص است؛ اما اگر بخواهید به‌طور غیرمستقیم به این حوزه وارد شوید، می‌توان گفت کار چندان سختی در پیش ندارید.

سرمایه‌گذاری مستقیم:

در سرمایه‌گذاری مستقیم شما با مراجعه حضور به صورت تلفنی و یا از طریق اینترنت می‌توانید ضمن رصد بازار اقدام به خرید و فروش سهام شرکت‌های حاضر در بورس کنید. برای این روش حرفه‌ای بودن در بازار سرمایه و شناخت کافی از سازوکار بورس و ابزارهای معامله‌گری ضروری است. فراموش نکنید حضور افراد غیرحرفه‌ای در سرمایه‌گذاری مستقیم، ریسک و چالش‌های حضور در بورس را افزایش می‌دهد. اگر تخصص و دانش سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس را دارید و فکر می‌‌کنید این روش برای شما مناسب‌تر است؛ می‌توانید به یکی از شعب کارگزاری‌های معتبر مراجعه کرده تا در زمان بسیاری کوتاهی شما هم عضو خانواده بورس شوید.

سرمایه‌گذاری مستقیم در یک نگاه

• سرمایه‌گذار شخصا وارد معاملات بورس و خرید و فروش سهام می‌شود
• معامله‌گر می‌تواند با استفاده از روش‌هایی نظیر تلفنی، آنلاین و حضوری خودش اقدام به خرید و فروش سهام و تشکیل پرتفوی کند
• نیازمند آگاهی، دانش و تجربه کافی در مورد بازار، صنایع و اقتصاد کشور است
• نیاز به روحیه ریسک‌پذیر دارد
• فرصت و زمان کافی برای رصد بازار و معاملات نیاز دارد

سرمایه‌گذاری غیرمستقیم:

در این روش شما به عنوان یک سرمایه‌گذار با بررسی وضعیت بازدهی و ریسک صندوق‌ها و سبدهای مختلف و همچنین سابقه مدیران این صندوق ها و سبدها، پولتان را در یکی از این صندوق‌ها و سبدها سرمایه‌گذاری کرده و عملا کاری به وضعیت بازار و چالش‌های آن ندارید

در این روش شما به عنوان یک سرمایه‌گذار با بررسی وضعیت بازدهی و ریسک صندوق‌ها و سبدهای مختلف و همچنین سابقه مدیران این صندوق ها و سبدها، پولتان را در یکی از این صندوق‌ها و سبدها سرمایه‌گذاری کرده و عملا کاری به وضعیت بازار و چالش‌های آن ندارید. دیگر ضرورتی ندارد زمان زیادی صرف رصد بازار کرده یا نگران شرایط مختلف سیاسی یا اقتصادی باشید. در این سبک سرمایه‌گذاری، شما نهادهای متخصص بازار سرمایه را برای به حداکثر رساندن سرمایه‌تان به‌کار می‌گیرید و در قبال مدیریت دارائی شما که این نهادهای متخصص انجام می‌دهند، هزینه کمی از سرمایه‌گذاری انجام شده را به آن‌ها پرداخت می‌کنید. این روش حتی برای افراد حرفه‌ای بازار سرمایه نیز مفید است.