منظور از قراردادهای اختیار معامله چیست؟
معمولا برداشت ما از بازار بورس جایی است که عدهای خریدار و فروشنده در آن به خرید و فروش سهام شرکتها و اوراق بهادار مختلف مشغول هستند اما این تنها بخشی از اتفاقی است که در بورس میافتد و در بورس کالا و اوراق بهادار کشور بازارهای مختلفی وجود دارند و معاملات گوناگونی در این بازارها انجام میشود. امروز قرار است به سراغ یکی از این ابزارهای معاملاتی یعنی قراردادهای اختیار معامله برویم و شما را با مفهوم این نوع از قراردادها و چگونگی کارکرد آنها بیشتر آشنا کنیم. با ما همراه شوید.
قرارداد اختیار معامله چیست؟
قراردادهای اختیار معامله و قرارداهای آتی از مهمترین ابزارهای مشتقه در بازار بورس کالا و اوراق بهادار کشور به شمار میروند و به دلیل این که مفهوم جدیدی در بازار بورس ایران هستند، بسیاری از سهامداران آشنایی زیادی با این قراردادها ندارند.
در یک معامله ساده شما معمولا برای دریافت یک کالا یا خدمات مبلغی را پرداخت و کالا یا خدمت مورد نیاز خود را هم دریافت میکنید اما در قراردادهایی مانند قرارداد اختیار معامله به خریدار حق خرید یا فروش کالای مورد معامله در تاریخی معین با قیمتی مشخص و از پیش تعیین شده داده میشود.
چگونگی کارکرد قرارداهای اختیار معامله
برای این که با کارکرد قرادادهای اختیار معامله بیشتر آشنا شوید، کار را با یک مثال آغاز میکنیم. فرض کنید در فرودین ماه 1400 که قیمت هر سکه 8 میلیون تومان است شما اختیار خرید این کالا را با همین قیمت در تاریخ اسفند 1400 از یک فروشنده خریداری و مبلغ 200 هزار تومان را هم به عنوان قیمت اختیار معامله مشخص میکنید. حال شما این اختیار را دارید که کالای مورد نظر را در سررسید مشخص شده با همان قیمت 8 میلیون تومان از فروشندهای که با او قرارداد اختیار معامله بستهاید، خریداری کنید.
در این شرایط اگر قیمت کالای مورد نظر افزایش پیدا کند مثلا در همین مثال قیمت سکه به 10 میلیون تومان برسد، شما سود کردهاید. نکته جالب در اینجا این است که شما اختیار معامله را خریداری کردهاید و اجباری برای انجام معامله مورد نظر ندارید.
یعنی اگر قیمت کالایی که خریداری کردهاید کاهش پیدا کرده باشد مثلا در همین مثال به 7 میلیون تومان رسیده باشد، میتوانید از اختیار خود استفاده نکنید. در این صورت تنها به اندازه همان مبلغی که به عنوان قیمت قرارداد اختیار معامله باید پرداخت کنید، یعنی 200 هزار تومان دچار ضرر میشوید.
شما میتوانید قراداد اختیار معامله را برای فروش یک کالا هم اعمال کنید. به این معنا که شما به عنوان خریدار قرارداد اختیار معامله، حق فروش یک دارایی را با قیمت مشخص در زمان تعیین شده خریداری میکند.
برای نمونه در همان مثال قبلی خریدار قرارداد، حق فروش سکه با همان قیمت 8 میلیون تومان را برای اسفند 1400 با همان قیمت اختیار معامله 200 هزار تومان از یک فروشنده خریداری میکند. در این حالت او میتواند در زمان سررسید کالای مورد نظر را با قیمت تعیین شده به فروشنده قرارداد بفروشد.
حال در نظر بگیرید که در اسفندماه قیمت سکه به 7 میلیون تومان رسیده باشد، در این شرایط خریدار قرارداد اختیار معامله سود میکند اما در صورتی هم که قیمت سکه به 10 میلیون تومان رسیده باشد وی میتواند از اختیار خود برای فروش کالای مورد نظر استفاده نکند.
همانگونه که احتمالا از این مثال متوجه شده باشید قراردادهای اختیار معامله یا آپشنها به دو دسته قرادادهای اختیار خرید و اختیار فروش تقسیم میشوند.
اختیار خرید (Call Option)
در قراردادهای اختیار خرید حق خرید یک دارایی از پیش به خریدار قرارداد اختیار معامله داده میشود. کسانی به سراغ قرادادهای اختیار خرید میروند که منتظر افزایش قیمت دارایی هستند و میخواهند از این طریق با این نوع از قراردادهای به سود برسند. آنها قرارداد را با قیمت روز یک کالا خریداری میکنند تا در آینده با افزایش قیمتها به سود مورد نظرشان دست پیدا کنند.
اختیار فروش (Put Option)
قراردادهای اختیار فروش برعکس اختیار خرید هستند و در این قراردادها حق فروش یک دارایی با قیمت تعیین شده از قبل به معامله کننده داده میشود. در این حالت درست برعکس قراردادهای اختیار خرید صاحب قرارداد امیدوار به کاهش قیمتها است و با پیشبینی که از کم شدن قیمت یک دارایی دارد، دست به انعقاد قراردادهای اختیار فروش میزند.
بعضی نکات مهم در قراردادهای اختیار معامله
- برای آغاز فعالیت در بازار مشتقه علاقهمندان به حضور در معاملات این بازار باید از کارگزاریهایی که مجوز معاملاتی برای قرادادهای بازار مشتقه را دارند کد معاملاتی دریافت کنند.
- زمان تسویه قراداد اختیار معامله، تاریخ سررسید مشخص شده در همان قرارداد است که در پایان روز معاملاتی این تسویه انجام میشود. کارمزد معامله نیز در همان روز به حساب سازمان بورس، کارگزار مربوطه و .. واریز میشود.
- قرادادهای اختیار معامله به دو سبک اروپایی و آمریکایی قابل اجرا هستند. در سبک اروپایی خریدار معامله تنها در زمان سررسید مشخص شده در قرارداد میتواند از حق خرید و فروش خود استفاده کند، اما در سبک آمریکایی خریدار در طول زمانی که مشخص شده است میتواند معامله را اجرایی و از حق خود برای خرید یا فروش یک کالا استفاده کند.
- معامله در بازار مشتقه بورس کالا روی یک دارایی پایه مانند سکه یا زعفران صورت میگیرد.
- در حال حاضر تنها در مورد بعضی کالاها و تعداد کمی از سهمها قرارداد اختیار معامله اعمال میشود.
- همان گونه که گفتیم یکی از نکات مهم در عبارت قرارداد اختیار معامله، کلمه اختیار است. به این معنی که اختیار خرید و فروش دارایی موردنظر به معامله کننده داده میشود و اجباری برای خرید و فروش کالای مشخص شده در قرارداد وجود ندارد اما در مورد فروشنده اختیار معامله چنین امکانی وجود ندارد و فروشنده قرارداد از قدرت اختیار برای انجام معاملات برخوردار نیست و باید تابع تصمیم خریدار باشد.
- برای تضمین پایبندی به قراردادهای اختیار معامله با توجه به این که پول یا کالایی بین طرفین تا زمان تاریخ مشخص شده در قرارداد رد و بدل نمیشود، هر دو طرف معامله ودیعهای را به اتاق پایاپای بورس تحویل میدهند.
- قرارداد اختیار معامله در بازار بورس ایران مفهوم نسبتا جدیدی محسوب میشود و برای اولین بار بورس اختیار معامله در سال 1973 در شیکاگو شروع به کار کرد که اکثر اوقات هم رتبه اول را از نظر حجم و تعداد معاملات انجام شده در این حوزه دارد.
- نوسانگیرها علاقه بسیاری به بازار آتی کالا دارند و سعی میکنند از نوسان قیمتها و پیشبینی آینده بازار برای رسیدن به سود در بازار مورد نظر استفاده کنند.
مزایای قراردادهای اختیار معامله
احتمالا این سوال برایتان پیش آمده باشد که قراردادهای اختیار معامله چه مزیتهایی برای خریدار یا فروشنده این نوع از قراردادها دارد. در زیر به برخی از این مزایا اشاره میکنیم که به درک بهتر قرادادهای اختیار معامله هم کمک بیشتری میکنند.
- کم شدن ریسک معاملات و کاهش نوسان بالای قیمتها در آینده
- کسب سود از قرارداهای اختیار معامله و حتی درآمدزایی از معامله مجدد این قرارداد به این معنا که شما میتوانید حق خرید یا فروش خود را بفروشید و از این طریق نیز کسب سود کنید.
- نیار به نقدینگی کمتر
- کاهش ریسک انجام معاملات
تفاوت قرادادهای اختیار معامله با قرادادهای آتی
همانگونه که اشاره کردیم قرارداد اختیار معامله اختیاری قانونی است که مطابق آن به خریدار حق خرید یا فروش کالای مورد معامله در تاریخی معین با قیمتی مشخص و از پیش تعیین شده داده میشود، اما در قراردادهای آتی یک خریدار متعهد میشود یک کالای مشخص شده را در تاریخ مشخص با قیمت معین از فروشنده کالا خریداری کند.
به زبان سادهتر میتوان گفت که در قرارداد اختیار معامله خریدار، اختیار یک معامله را خریداری میکند اما در قراردادهای آتی خریدار و فروشنده برای مبادله یک کالا متعهد میشوند.
سخن آخر
قراردادهای اختیار معامله از جمله مهمترین ابزار مشتقه در بازار بورس کالا و اوراق بهادار کشور به شمار میروند و طیف جدیدی از معاملات در بازار بورس این روزهای کشور را شامل میشوند. در این نوع از قراردادها، به خریدار حق خرید یا فروش کالای مورد معامله در تاریخی معین با قیمتی مشخص و از پیش تعیین شده داده میشود.
قراردادهای اختیار معامله به دو دسته قراردادهای اختیار خرید و قراردادهای اختیار فروش تقسیم میشوند که در مورد اول حق خرید یک دارایی و در مورد دوم حق فروش یک دارایی با قیمت تعیین شده از قبل به معامله کننده داده میشود. نکته مهم در خصوص قراردادهای اختیار معامله، کلمه اختیار است. به این معنی که اختیار و نه اجبار برای خرید و فروش دارایی موردنظر به خریدار قرارداد داده میشود.
در پایان هم باید اشاره کنیم که ما سعی کردیم به زبان ساده تفاوت اختیار معامله و بازار آتی شما را با بازار آتی کالا و قراردادهای اختیار معامله آشنا کنیم اما این بازار هم مانند دیگر بازارهای مالی پیچیدگیهای خاص خود را دارد و حضور در آن به این سادگیها هم نیست. علاقهمندان به ورود و سرمایه گذاری در این حوزه، باید توانایی خوبی در پیش بینی آینده بازار و تحلیل دقیق و درست اتفاقات بازار سرمایه داشته باشند تا بتوانند به سودی که مد نظرشان است، دست پیدا کنند.
تفاوت معاملات آتی با اختیار معامله
معاملات آتی و اختیار معامله 2 نوع متفاوت از خرید وفروش در بازار سرمایه هستند.
در بازار آتی سکه دو طرف قرارداد (هم خریدار، هم فروشنده) موظف به انجام تعهدات خود هستند.
در واقع خریدار متعهد به پرداخت وجه نقد و فروشنده متعهد به تحویل سکه در تاریخ سررسید میشوند.
اما در بازار اختیار معامله تنها فروشنده است که متعهد میشود.
در حالیکه خریدار اختیار (چه اختیار خرید چه اختیار فروش) متعهد نیست بلکه مختار است.
فروشنده اختیار خرید متعهد به تحویل سکه در تاریخ سررسید بوده و فروشنده اختیار فروش متعهد به پرداخت وجه نقد در روز تحویل است.
اما خریداران اختیار معامله مختار هستند که اختیار معامله را بر حسب منافع خود اعمال کنند یا خیر.
اختیار معامله قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است.
دراین قرارداد،خریدارحق (نه الزام و تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد.
فروشنده اختیار معامله اجبار دارد که تا پیش از انقضای مهلت آن، هر زمان که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشت، مفاد قرارداد را اجرا کند.
هم چنین فروشنده باید دارایی معین شده را در قیمت تعیین شده معامله کند.
برای آشنایی بیشتربا این بازار، مقاله با اختیار معامله در بورس بیشتر آشنا شویم راببینید.
بازار آتی چیست؟
اهالی کسب و کار همواره از ریسک و نااطمینانی گریزاناند.
مثلا یک تولید کننده نبایدمواد اولیه مورد نیازش را هربار به یک قیمت بخرد
یا یک کشاورز به دنبال یک بازار مطمئن برای فروش محصولاتش است تا براساس قیمت آن درباره ترکیب تولیدات خود تصمیم بگیرد.
این دغدغه ها باعث تشکیل بازار آتی جهت پوشش ریسک شده است .
منظور از قرارداد آتی این است که در زمان حال ما اقدام به خرید کالایی میکنیم. اما تصمیم نداریم که همین الان کالا را تحویل بگیریم .
درواقع میخواهیم چند ماه بعد کالا را تحویل گرفته و پول آن را پرداخت کنیم.
بنابراین به قراردادی که طی آن کالایی را اکنون و باقیمت مشخصی خریداری کنیم اما تحویل و پرداخت وجه آن در آینده صورت بگیرد، قرارداد آتی میگویند.
ویژگی های بازار آتی چیست؟
استقبال چشمگیر از این بازار به دلیل ویژگیها و منافع بسیار زیادی است که میتواند سود کلانی را نصیب فعالان این بازار کند.
از این منافع میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- معافیت مالیاتی
- تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب در اختیار مشتری موجود است
- امکان برداشت یکروزه موجودی از حساب
- کارمزدهای بسیار پایین
- امکان خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی
- واریز روزانه سود و زیان بهحساب مشتری
در این قرارداد طرفین متعهد به تحویل کالا و پرداخت وجه آن در تاریخ مشخصی در آینده هستند.
برای تضمین انجام تعهد، باید خریدار و فروشنده هرکدام مبلغی را نزد شخص امینی (بورس کالا) قرار دهند.
چرا بازار آتی یکی از پرطرفدارین بازارها در بین معامله گران بورس های دنیاست؟
بازار آتی به دلیل اینکه منافع خریدار و فروشنده کالا را تأمین میکند.فرصت کسب سود را برای نوسانگیران نیز فراهم میکند.در جهان طرفداران زیادی دارد.
فعالان این بازار به سه دسته تقسیم میشوند:
- خریداران کالا: اشخاصی که به کالایی (مثلاً زعفران، زیره، پسته و …) در آینده نیاز دارند. امروز در بازار آتی باقیمت معین پیشخرید میکنند.
- فروشندگان کالا : اشخاصی که قصد دارند در آینده کالای خود (زعفران، زیره، پسته و …) را بفروش برسانندامروز میتوانند به قیمت معین برای ماه دلخواه در آینده پیشفروش کنند.
- نوسانگیرها : اشخاصی که قصد خرید و فروش فیزیکی اصل کالا (زعفران، زیره، پسته و …) را ندارند. بلکه میخواهند با پیشبینی درست روند قیمت کالا، سود سرشاری به دست آورند.
نماد معاملاتی در بازار آتی به چه صورت است؟
تاریخ سررسید قراردادهای آتی بر روی یک کالا توسط بورس به صورت استانداردتعیین میشود.
فقط برای سررسیدی که تعیین شده، امکان انجام معاملات آتی وجود دارد.
هر سررسید با یک نماد مشخص در تابلو معاملات نمایش داده می شود.
هر نماد معاملاتی متشکل از نام کالا، ماه و سال قرارداد است.
تمامی نمادهای معاملاتی بایستی به تصویب هیئت پذیرش رسیده باشند .
به عنوان مثال نماد معاملاتی SAFME98 نشان دهنده قرارداد آتی زعفران نگین تحویل مهر 98 است.
اهرمی بودن قراردادهای آتی به چه معناست؟
به طور کلی خاصیت اهرم با عث میشود با نیروی کم نتیجه چندبرابری داشته باشیم.
در قراردادهای آتی هم این خاصیت بر قرار است.
سرمایه گذاری در قرارداهای آتی بازدهی چندین برابری دارد.
عکس این موضوع نیز برقرار است و احتمال زیان چند برابری اصل سرمایه وجود دارد.
چه کالا هایی در بازار آتی معامله می شود؟
در بورس کالای ایران محصولات کشاورزی زعفران و زیره به صورت قراردادهای آتی مورد معامله قرار می گیرند.
اندازه هر قرارداد آتی زعفران 100 گرم و زیره 100 کیلوگرم است
با اخذ یک موقعیت در زعفران ، 100 گرم و در زیره 100 کیلوگرم معامله کرد.
بازه قیمتی معاملات روزانه در قراردادهای آتی محدود به (۵%±) قیمت تسویه روز معاملاتی قبل است.
امکان ثبت سفارش با قیمتی بالاتر و پایین تر از این بازه وجود ندارد.
قیمت تسویه، قیمتی است که روزانه پس از پایان جلسه معاملات توسط بورس به منظور به روزرسانی حساب ها محاسبه و اعلام می شود.
سود و زیان معامله گران براساس قیمت تسویه سنجیده می شود .
این قیمت مبنای معاملات روز بعد نیزمی باشد.
چگونه کد معاملاتی آتی بگیریم؟
طبق دستورالعمل بورس، برای اخذ کد معاملات آتی، لازم است دو حساب بانکی توسط متقاضی افتتاح شود.
یک حساب تحت عنوان حساب عملیاتی (در اختیار بورس) شناخته میشود
حساب دیگر حساب مکمل مشتری است.
زمان برداشت وجه از حساب در اختیار، مبلغ مورد نظرمشتری به حساب مکمل معرفی و تائید شده، واریز میگردد.
تفاوت معاملات آتی با اختیار معامله
قراردادهای اختیار معامله (OPTIONS) اگر چه با پرداخت نقدی بیشتری همراه است اما به نحو کاملتر و مناسبتری می تواند ریسک سرمایه گذاری در بازار سرمایه را کنترل نماید .
بی شک بازار سرمایه فعلی زمانی به جایگاه رفیع خود در کشور دست خواهد یافت که به لحاظ افزایش عمق و حجم معاملات و نیز ایجاد اطمینان بیشتر به فعالان آن بتواند گام های موثری بر دارد .
از اینرو ایجاد و گسترش ابزار های مالی گوناگون می تواند در زمینه پوشش و انتقال ریسک سرمایه گذاران و کنترل بیشتر آنها بر سرمایه خود در نوسانات بازار کمک شایانی نماید .
در این راستا علی سعیدی ، عضو هیأت مدیره و معاون اجرایی سازمان بورس با دسته بندی ابزار های مالی به دو دسته تأمین مالی و پوشش دهنده ریسک به خبرنگار بورس نیوز اظهار داشت : قراردادهای آتی سهام در بخش اول این تقسیم بندی قرار گرفته و از مزایایی همچون هزینه پایین برای معامله گران برخوردار است چرا که خریدار و فروشنده معامله آتی تنها موظف به پرداخت درصد جزیی از کل مبلغ معامله به عنوان وجه تضمین می باشد .
اما قراردادهای اختیار معامله ( OPTIONS ) اگر چه با پرداخت نقدی بیشتری همراه است اما به نحو کاملتر و مناسبتری می تواند ریسک سرمایه گذاری در بازار سرمایه را کنترل نماید .
از اینرو فرق اساسی این دو ابزار مالی به گونه ای است که خریدار و فروشنده در انجام معامله آتی ملزم بوده ولی در قرارداد اختیار معامله دارنده مختار است که بر اساس قرارداد منعقد شده عمل کند یا با استفاده از قیمت های رایج بازار اقدام به خرید و فروش کند .
وی در ادامه به معرفی قرارداداختیار معامله یا معاملات آپشن در بازار سهام پرداخت و افزود : این قراردادی است بین یک خریدار و یک فروشنده به نحوی که خریدار ، حق خرید یا فروش یک دارایی مشخص را در یک قیمت توافقی و تا یک زمان معین ، از فروشنده خریداری کرده و مبلغی برای در اختیار داشتن تا آن زمان می پردازد . از اینرو این قرارداد الزامی برای فروشنده ولی یک اختیار و نه الزام برای خریدار است .
مدیر پژوهش ، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس با اشاره به اینکه خرید و فروش سهام در بازار سرمایه ریسک خود را می طلبد ، گفت : در قراردادهای آتی امکان ضرر به هریک از طرفین معامله وجود داشته اما در معاملات آپشن این زیان به میزان مبلغ اندکی است که معامله گر در ابتدا بابت خرید معامله پرداخت کرده است . از طرفی برای اینکه افراد از یک بازدهی مناسب در بازار برخوردار باشند در کنار خرید سهام ، بهتر است اختیار فروش آن نیز در دست باشد .
سعیدی تصریح کرد : به طور کلی در بازار سهام با توجه به ریسک پذیری افراد مختلف ، بیمه معاملات موضوعیت ندارد ، اما با استفاده از معاملات آپشن یا قرارداد اختیار روش مناسبی برای پوشش ریسک معاملات سهام بوجود می آید .
وی اجرایی شدن این ابزار جدید در بورس اوراق بهادار را منوط به نهادینه شدن و گستردگی ابعاد قراردادهای آتی سهام در بازار دانست و با اعلام تأیید و تصویب رویه های معاملات آپشن در کمیته فقهی بورس یادآور شد : شرعی بودن این ابزارها با حضور پنج فقیه و با رعایت برخی اصول شرعی اسلام بررسی و بر اساس فقه امامیه مورد تأیید قرار گرفته است و با این وجود چنانچه شبهه ای برای افراد وجود داشته باشد کمیته فقهی بورس آماده پاسخگویی است .
صکوک اجاره از نیمه دوم امسال
این مقام مسئول در سازمان بورس اوراق بهادار در پایان این گفتگو اعلام کرد : با تدوین و تصویب صکوک اجاره معامله گران شاهد اجرایی شدن آن در نیمه دوم سال جاری خواهند بود .
قرارداد اختیار معامله
یکی از جدیدترین و سودآورترین معاملات در بازارهای مالی، معاملات بازار اختیار یا اختیار معامله میباشد. این بازار که در واقع از مشتقات بازار بورس و بازار کالاست، در جهان طرفداران زیادی دارد و در ایران نیز رفته رفته بر تعداد علاقه مندان به آن اضافه می شود.
قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله دارای مفاهیمی مشابه هستند. در قرارداد اختیار معامله، یک طرف قرارداد متعهد میشود در بازه زمانی مشخص و قیمتی تعیین شده، دارایی پایهای را به طرف دیگر معامله بفروشد و طرف دیگر معامله میتواند دارایی مورد نظر را خریداری کند. لازم به ذکر است اگر خریدار معامله را به پایان نرساند، مبلغی را در ازای این حق از دست میدهد (پریمیوم). در صورتی که خریدار تمایل داشته باشد معامله را کامل کند، فروشنده بالاجبار باید دارایی را معامله کند. این مفهوم به دلیل ماهیت، تشابهاتی با قرارداد آتی دارد، اما دارای تفاوتهای بسیاری نیز میباشد.
در این نوع قرارداد طرفین توافق میکنند تا معاملهای را در آینده صورت دهند، به شکلی که خریدار در ازای پرداخت مبلغ مشخصی، این حق را خواهد داشت تا دارایی مورد توافق در قرارداد را در زمان مشخصی با قیمتی که در زمان عقد قرارداد تعیین شده است، بخرد یا بفروشد. در طرف دیگر، فروشنده در قبال ارائه این حق به خریدار، مبلغ معینی را در زمان عقد قرارداد دریافت میکند و بر اساس آنچه در قرارداد آمده است، برای فروش دارایی مذکور آمادگی دارد. بنابراین طبق آنچه گفته شد، دارنده قرارداد (خریدار) در اعمال حق خود مختار است و اجباری در اجرای تعهد نیست. درصورتی که خریدار از اجرای قرارداد منصرف شود، مبلغی را که برای دریافت این حق در زمان انعقاد قرارداد بسته است، از دست خواهد داد. در سوی دیگر قرارداد فروشنده به خواست خریدار، مجبور به اجرای قرارداد خواهد بود. لازم به ذکر است که اندازه هرقرارداد اختیار معادل 1000 برگ سهم خواهد بود.
فرایند قرارداد اختیار معامله:
در ابتدا خریدار مبلغی را تحت عنوان "قیمت اختیار" به فروشنده پرداخت میکند، که معمولاً این مبلغ از روش های مختلفی که مهم ترین آن روش بلک شولز است محاسبه می شود و در صورت اجرای معامله در زمان سررسید، خریدار باید به فروشنده پرداخت کند. در قبال پرداخت این مبلغ فروشنده موظف میشود در صورت درخواست خریدار، در موعد مقرر پول را دریافت و دارایی پایه را به همان میزانی که در قرارداد مشخص شده به خریدار واگذار یا از او خریداری کند.
مثلاً قیمت سهمی اکنون در بازار بورس ۹۰۰ تومان است. قراردادی بین خریدار و فروشنده بسته میشود که بر طبق آن در صورت درخواست خریدار در ۶ ماه آینده، فروشنده باید ۱۰۰۰ سهم از همان نماد را به قیمت ۱۰۰۰ تومان (قیمت اعمال) به خریدار اختیار معامله واگذار کند و در عوض امضای این قرارداد خریدار ۱۰ درصد از مبلغ کل معامله (تعداد سهام * قیمت اعمال) یعنی ۱۰۰,۰۰۰ تومان را در زمان عقد قرارداد به فروشنده پرداخت میکند. پس از شش ماه اگر خریدار مایل به انجام قرارداد بود، میتواند با پرداخت یک میلیون تومان، هزار سهم از آن نماد را از فروشنده دریافت کند، حتی اگر قیمت روز سهم پس از ۶ ماه به ۲۵۰۰ تومان رسیده باشد، که این سود زیادی را برای خریدار به همراه دارد.
قراردادهای اختیار معامله به دو دسته طبقهبندی میشوند:
1- قرارداد اختیار خرید: دارنده این نوع اختیار معامله، حق دارد که مقدار معینی از دارایی منـدرج در قرارداد را با قیمت مشخصی (به قیمت توافقی) در دوره زمانی معینی بخرد.
2- قرارداد اختیار فروش: این قرارداد به دارنده حق میدهد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی در دوره زمانی مشخصی بفروشد.
سود قرارداد اختیار معامله
در قرارداد اختیار خرید، اگر پس از عقد قرارداد قیمت دارایی پایه رشد کرده باشد، اختیار معامله ارزشمندتر شده و خریدار میتواند با اعمال آن و خرید دارایی پایه با قیمت توافقی و سپس فروش آن در بازار آزاد از این اختلاف قیمت سود کسب کند.
در قرارداد اختیار فروش، اگر پس از عقد قرارداد قیمت دارایی پایه کمتر شود، اختیار معامله ارزشمندتر شده و خریدار میتواند با خرید دارایی پایه با قیمت بازار آزاد و سپس فروش آن با قیمت توافقی در قرارداد از این اختلاف قیمت سود کسب کند.
سود فروشنده قرارداد اختیار معامله، به قیمت اختیار که در ابتدای عقد قرارداد از خریدار دریافت میکند، محدود است که تنها در صورت عدم استفاده خریدار از قرارداد امکان پذیر است، چون با استفاده خریدار از قرارداد، فروشنده موظف به خرید دارایی پایه و ارائه آن به خریدار و یا خرید دارایی پایه از خریدار است، که میتواند با زیان بالایی همراه باشد.
زیان قرارداد اختیار معامله
زیان خریدار اختیار معامله، تنها به قیمت اختیار محدود است که در ابتدای عقد قرارداد پرداخت شده است و در صورت عدم استفاده از قرارداد، آن را از دست میدهد. اما در صورتی که فروشندهی اختیار خرید، کالای مورد معامله را در اختیار نداشته باشد، این زیان میتواند بسیار سنگین باشد. لازم به تاکید است که معامله در این بازار ریسک بالایی به همراه دارد (دامنهی نوسان قیمت اختیار در قراردادهای اختیار معامله، آزاد میباشد). در نتیجه بهرهمندی از دانش کافی و آموزش لازم در زمینه سرمایهگذاری بورس اوراق بهادار و بازار آتی، برای سرمایهگذاری در این بازار ضروری میباشد.
بنابر آنچه که گفته شد میتوانیم بگوییم در اختیار معامله چهار موقعیت وجود دارد :
۱- خرید اختیار خرید
دارنده این موقعیت حق دارد مقدار مشخصی از دارایی مبنا را به قیمت مشخص در تاریخ سررسید که در مشخصات قرارداد می باشد ، خرید نماید.دارنده این موقعیت از افزایش قیمت ها تا تاریخ سررسید سود خواهد برد.یعنی زمانی که خریدار پیش بینی می کند قیمت دارایی پایه نسبت به قیمت اعمال در تاریخ سررسید بیشتر باشد.
۲- فروش اختیار خرید
فروشنده این اختیار متعهد است به فروش تعداد معینی از دارایی پایه در تاریخ سررسید و به قیمت مشخص به خریدار . دارندگان این موقعیت از کاهش قیمت ها سود خواهند برد . آن ها پیش بینی می کنند که قیمت سهام تا سررسید روند نزولی داشته و یا به قیمت اعمال برسد .یعنی قیمت دارایی در زمان سررسید به گونه ای باشد که احتمال رود خریدار اختیار خرید از اعمال اختیار خود صرف نظر کند. در این صورت سود آن به میزان فروش قرارداد اختیار معامله در تاریخ معامله اختیار می باشد.
۳-خرید اختیار فروش
خریدار این قرارداد حق دارد که تعداد مشخصی از دارایی را به قیمت مشخص در تاریخ سررسید به فروشنده اختیار ، بفروشد. در این حالت خریدار در صورتی سود خواهد برد که پیش بینی نماید ، قیمت دارایی پایه درتاریخ سررسید کمتر از قیمت اعمال باشد.
۴-فروش اختیار فروش
دارنده آن تعهد میکند که تعداد مشخصی از دارایی را در تاریخ سررسید و به مبلغ معین از خریدار این اختیار ، بخرد .سود دارنده این موقعیت زمانی است که پیش بینی نماید قیمت ها در تاریخ سررسید به حدی بالا رود و یا با قیمت اعمال مساوی شود که خریدار این موقعیت از اعمال اختیار خود صرف نظر نماید. در این صورت سود آن به میزان فروش قرارداد اختیار معامله در تاریخ معامله اختیار می باشد.
مزایای استفاده از اختیار معامله
بیمه دارایی: در بازار جهانی پس از خرید یک دارایی پایه، میتوان با خرید اختیار فروش، زیان را در معامله به صفر رساند. در صورت ریزش قیمت دارایی پایه، میتوان از اختیار فروش استفاده کرده و دارایی پایه را به همان قیمت خرید، فروخت. در نتیجه زیان معامله به صفر میرسد.
کم کردن ریسک معاملات: شخصی که قصد خرید یک دارایی پایه را دارد، میتواند به جای خرید دارایی پایه، اختیار خرید آن را خریداری کند. در صورت ریزش قیمت دارایی مذکور شخص فقط به اندازهی مبلغ اختیاری که پرداخت کرده است، دچار زیان میشود.
دامنهی نوسان آزاد: آزاد بودن دامنهی نوسان در نمادهای اختیار معامله، میتواند میزان سودآوری را به مراتب افزایش دهد.
تفاوت بازار آتی و اختیار معامله
- در بازار آتی پس از عقد قرارداد، فروشنده و خریدار ملزم به انجام تعهدات میباشند. اما در بازار اختیار معامله این تعهد، تنها محدود به فروشنده است.
- کارمزد اختیار معامله(کارمزد کارگزاری، بورس کالا و سازمان بورس) در بازار آتی برای هر معامله در حدود ۳۰۰۰ تومان است. اما در بازار اختیار، تنها کارمزد کارگزاری از معاملهگر به مبلغ ۱۶۰ تومان اخذ میشود.
- چون دامنهی نوسان در بازار اختیار بر خلاف بازار آتی آزاد است، ریسک سرمایهگذاری در این بازار بسیار زیاد است، اما پتانسیل رشد و سودآوری آن نیز به همان انداره بیشتر است.
نماد اختیار معامله
نماد اختیار معامله از چند بخش تشکیل شده است:
حرف اول: در اختیار خرید، حرف “ض” نشانه اختیار خرید بودن نماد را نشان میدهد و در اختیار فروش، حرف “ط” نشان دهندهی این مطلب است.
چند حرف بعدی: مخفف نام سهم اصلی است.
کد اختیار: یک کد که برای هر نماد با هر قیمت و هر سررسید منحصر به فرد است.
مثلاً ضخود2016 : اختیار خرید سهم خودرو به قیمت 1600 ریال در تاریخ 1401/02/07 را دارا میباشد و این مفهوم را می رساند که خریدار این نماد پیش بینی می کند که تا تاریخ 7 اردیبهشت سال 1401 قیمت دارایی پایه بیشتر از 1600 ریال شود و بابت این قرارداد حاضر است مبلغ 534 ریال (قیمت درج شده در تابلو) پرداخت کند.
و به عنوان نمونه ای دیگر، اختیار فروش نماد خودرو به صورت زیر خواهد بود :
تصویر بالا این مفهوم را می رساند که خریدار پیش بینی می کند قیمت سهام خودرو در آینده ریزشی خواهد بود و قیمت زیر 1800 ریال شود و حاضر است برای این قرار داد مبلغ 70 ریال پرداخت کند، چنانچه قیمت دارایی پایه (خودرو) در تاریخ سررسید کمتر از 1800 ریال شود، دارنده قرارداد وارد سود شده و می تواند قرارداد خود را بصورت نقدی یا فیزیکی (برگه سهم) مطالبه نماید. اما چنانچه قیمت سهم خودرو در روز سررسید بیشتر از 1800 ریال شود، دارنده قرارداد وارد زیان شده و آن مبلغی را که بعنوان قرارداد (پریمیوم) واریز کرده بود را از دست می دهد.
برای سرمایهگذاری در این بازار تحلیلهایی مانند تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال و مدیریت سرمایه و برخورداری از دانش لازم میباشد. یادگیری و شرکت در کلاس آموزش بورس قدم بزرگی را در راستای سودآوری در این بازار نوپا به همراه خواهد داشت و به کسب سود مستمر در این نوع معاملات نیز کمک میکند.
آموزش قراردادهای اختیار معامله بورس اوراق بهادار تهران
این فرادرس به جهت معرفی، بیان قوانین و نحوه معاملات قراردادهای اختیار معامله در بورس تهران ارائه شده است. با توجه به کوتاه بودن عمر پیدایش این بازار در بورس تهران و آموزش های بسیار محدود در این زمینه، بر آن شدیم که آموزش مفیدی را در این رابطه ارائه دهیم. در این آموزش سعی شده است که از مفاهیم اولیه قرارداد اختیار تا مباحث تکمیلی آن پوشش داده شود. این آموزش در برگیرنده مفاهیم اولیه و کلیات اختیار معامله، انواع قرارداد، ارزش گذاری قرارداد، راهبردهای معاملاتی و تسویه نهایی قرارداد است. همچنین با ذکر مثال های عددی و مراجعه به سایت بورس به صورت کاربردی و عملی، نحوه معاملات توضیح داده می شود. این آموزش به گونه ای ارائه شده است که افراد با آشنایی مختصر و ابتدایی با بازار بورس بتوانند از مزایای معاملات در قراردادهای اختیار معامله بهره مند گردند.
آموزش قراردادهای اختیار معامله بورس اوراق بهادار تهران
آموزش ویدئویی مورد تائید فرادرس
فایل PDF یادداشت های ارائه مدرس
دکتر سید علی امام قرشی
دکتری تخصصی برق - مخابرات
ایشان عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، دارای دکتری تخصصی در رشته مهندسی برق - مخابرات از دانشگاه شیراز هستند. ایشان علاوه بر رشته تخصصی خود سال های متمادی در زمینه مسائل مالی و اقتصادی در معاملات بازارهای مختلف از جمله: بازار سهام، بازار مشتقه (آتی و اختیار معامله)، بازار رمز ارزها و فارکس، در دانشگاه و موسسات آموزشی مشغول فعالیت حرفه ای و تدریس هستند.
توضیحات تکمیلی
یکی از بازارهای مالی جهت ورود و سرمایه گذاری، بازار سهام (بورس) است که با توجه به بازدهی مناسب می تواند گزینه ای قابل قبول برای سرمایه گذاری به شمار رود. امروزه و با توجه به افزایش ظرفیت های موجود در ساختار بازار بورس و ایجاد بسترهای لازم در این زمینه، بازارهای مختلفی در بورس اوراق بهادار تهران در حال پیدایش و گسترش است.
اخیرا بازار نوپایی تحت عنوان بازار مشتقه در بورس تهران راه اندازی شده است که از زیرمجموعه های آن می توان به بازار قراردادهای اختیار معامله اشاره نمود. این اقدام ارزشمند در سال های اخیر باعث تنوع بخشی و جذابیت در انجام معاملات و همچنین رونق و عمق بخشیدن بیشتر به بازار بورس شده است. این تنوع برای سرمایه گذار بسیار جذاب بوده و توانسته ریسک ناشی از سرمایه گذاری را مدیریت نماید.
وجود بازار قرارداد اختیار معامله در بورس تهران، امکان به کارگیری اهرم در انجام معاملات و انجام معاملات دو طرفه را میسر ساخته است. معاملاتی که در آن می توان در روندهای صعودی و یا حتی نزولی به کسب بازدهی بسیار بالا در مقایسه با بازار بورس عادی (نقدی) رسید. مسلما وجود این اهرم نیز به مراتب ریسک سرمایه گذاری را بالاتر می برد.
بنابراین به علت افزایش ریسک در معاملات، نیاز به آموزش لازم و کسب مهارت، امری اجتناب ناپذیر محسوب می شود. نوسان گیری با بازدهی بسیار بالا، کاهش کارمزد و معافیت مالیاتی، متنوع سازی سبد سهام و استفاده از مزیت زمانی، از دیگر مزایای معاملات قرارداد اختیار معامله به شمار می روند.
این فرادرس به جهت معرفی، بیان قوانین و نحوه معاملات قراردادهای اختیار معامله در بورس تهران ارائه شده است. با توجه به کوتاه بودن عمر پیدایش این بازار در بورس تهران و آموزش های بسیار محدود در این زمینه، بر آن شدیم که آموزش مفیدی را در این رابطه ارائه دهیم. در این آموزش سعی شده است که از مفاهیم اولیه قرارداد اختیار تا مباحث تکمیلی آن پوشش داده شود.
این آموزش در برگیرنده مفاهیم اولیه و کلیات اختیار معامله، انواع قرارداد، ارزش گذاری قرارداد، راهبردهای معاملاتی و تسویه نهایی قرارداد است. همچنین با ذکر مثال های عددی و مراجعه به سایت بورس به صورت کاربردی و عملی، نحوه معاملات توضیح داده می شود. این آموزش به گونه ای ارائه شده است که افراد با آشنایی مختصر و ابتدایی با بازار بورس بتوانند از مزایای معاملات در قراردادهای اختیار معامله بهره مند گردند.
فهرست سرفصلها و رئوس مطالب مطرح شده در اين مجموعه آموزشی، در ادامه آمده است:
- درس یکم: مفاهیم و کلیات
- بازار مشتقه و انواع آن
- نحوه فعال سازی کد بورسی جهت انجام معامله اختیار معامله
- تعریف قرارداد اختیار معامله
- نمودار ریسک بازدهی قرارداد اختیار معامله در بازار سرمایه
- مقایسه خرید سهم و اختیار معامله
- مزایای قرارداد اختیار معامله
- ریسک های قرارداد اختیار معامله
- تفاوت قرارداد آتی و اختیار معامله
- اختیار معامله خرید (Call Option)
- اختیار معامله فروش (Put Option)
- حد سود و زیان برای طرفین معامله
- نمودار بازدهی انواع قرادادهای اختیار معامله
- مشخصات و پارامترهای کلی یک قرارداد اختیار معامله
- گروه و کلاس اختیار معامله
- بررسی سایت بورس و سامانه معاملاتی بر خط
- قیمت اختیار معامله
- ارزش تفاوت اختیار معامله و بازار آتی ذاتی و زمانی اختیار
- استفاده از روش بلک - شولز (Black - Scholes) در ارزش گذاری اختیار معامله
- بررسی پارامترهای مختلف در روش بلک - شولز
- نحوه استفاده از ماشین حساب ارزش گذاری اختیار معامله
- حساسیت قیمت اختیار معامله به قیمت اعمال
- بررسی چند نمونه کاربردی و عملی در سایت TSE
- تعریف راهبرد معاملاتی و انواع آن
- راهبرد ترکیب اختیار معامله با داد و ستد نقدی سهام
- راهبرد ترکیب اختیار معامله با یکدیگر (نامتقارن و متقارن)
- راهبرد معاملاتی استرادل همراه با مثال و نمودار
- بررسی راهبرد معاملاتی به صورت عملی و کاربردی در سایت TSE
- خروج از بازار اختیار معامله
- تسویه قرارداد اختیار معامله (تسویه نقدی و فیزیکی)
- مبالغ لازم جهت اعمال و تسویه قرارداد
- کارمزد معاملات
- وجه تضمین و وضعیت حساب مشتری
- استفاده کاربردی از ماشین حساب سایت TSE جهت وجه تضمین
- افزایش سرمایه و انواع آن
- سود تقسیمی (DPS)
- تعدیل قیمت ناشی از افزایش سرمایه
- تعدیل قیمتی ناشی از تقسیم سود
- بررسی چند نمونه در سایت TSE
مفید برای
- بورس و بازار سهام
آنچه در این آموزش خواهید دید:
آموزش ویدئویی مورد تائید فرادرس
فایل PDF یادداشت های ارائه مدرس
پیش نمایشها
آموزشهای مرتبط با آموزش قراردادهای اختیار معامله بورس اوراق بهادار تهران
آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی
آموزش فیلتر نویسی در بورس – ابزار شناسایی سهام پربازده – تکمیلی
آموزش نوسان گیری در بورس – مقدماتی
آموزش بورس – اطلاعیه های سامانه کدال Codal
راهنمای سفارش آموزشها
آیا می دانید که تهیه یک آموزش از فرادرس و شروع یادگیری چقدر ساده است؟
- با شماره تلفن واحد مخاطبین ۵۷۹۱۶۰۰۰ (پیش شماره ۰۲۱) تماس بگیرید. - تمام ساعات تفاوت اختیار معامله و بازار آتی اداری
- با ما مکاتبه ایمیلی داشته باشید (این لینک). - میانگین زمان پاسخ دهی: ۳۰ دقیقه
اطلاعات تکمیلی
نام آموزش آموزش قراردادهای اختیار معامله بورس اوراق بهادار تهران ناشر فرادرس شناسه اثر ۸-۱۲۴۵۲-۰۷۶۷۷۶ (ثبت شده در مرکز رسانههای دیجیتال وزارت ارشاد) کد آموزش FVFN9905 مدت زمان ۴ ساعت و ۱۳ دقیقه زبان فارسی نوع آموزش آموزش ویدئویی (نمایش آنلاین + دانلود) حجم دانلود ۴۷۲ مگابایت (کیفیت ویدئو HD با فشرده سازی انحصاری فرادرس) تضمین کیفیت و گارانتی بازگشت هزینه
آموزشهای پیشنهادی برای شما
آموزش معاملات قراردادهای آتی سبد سهام
آموزش نوسان گیری در بورس – مقدماتی
آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی
مجموعه آموزش بورس و تحلیل تکنیکال
آموزش درس بازار سرمایه و ابزار تامین مالی اسلامی
مجموعه آموزش اکسل
آموزش فیلتر نویسی در بورس – ابزار شناسایی سهام پربازده – مقدماتی
آموزش فیلتر نویسی در بورس – ابزار شناسایی سهام پربازده – تکمیلی
آموزش بورس – اطلاعیه های سامانه کدال Codal
من هم از این آموزش بسیار راضی هستم.. به نکات خیلی مهمی اشاره میکنند و مفهوم اختیار معامله را خیلی ساده و قابل فهم توضیح می دهند.
Black - Scholes | Black–Scholes | Call Option | DPS | futures market | leverage | option | Option contract | Put Option | stock | Tehran Stock Exchange | tse | TSETMC | two way market | اختیار معامله | اختیار معامله خرید | اختیار معامله فروش | ارزش ذاتی و زمانی اختیار | ارزش گذاری اختیار معامله | ارزش گذاری قرارداد | استفاده از روش بلک - شولز در ارزش گذاری اختیار معامله | استفاده کاربردی از ماشین حساب سایت TSE جهت وجه تضمین | افزایش سرمایه | اقدامات شرکتی و تعدیلات قیمتی | انجام معاملات دو طرفه | انجام معامله اختیار معامله | انواع قرارداد اختیار معامله | اهرم مالی | اوراق بهادار | اوراق بهادار تهران | بازار آتی | بازار بورس | بازار بورس عادی | بازار دو طرفه | بازار سرمایه | بازار سهام | بازار فیوچرز | بازار قراردادهای اختیار معامله | بازار مشتقه | بازار مشتقه در بورس تهران | بازار مشتقه و انواع آن | بازارهای مالی | بررسی چند نمونه کاربردی و عملی در سایت TSE | بررسی سایت بورس | بورس | بورس اوراق بهادار | بورس اوراق بهادار تهران | بورس تهران | پارامترهای کلی یک قرارداد اختیار معامله | پارامترهای مختلف در روش بلک - شولز | ترکیب اختیار معامله | تسویه فیزیکی قرارداد اختیار معامله | تسویه قرارداد تفاوت اختیار معامله و بازار آتی اختیار معامله | تسویه نقدی قرارداد اختیار معامله | تعدیل قیمت ناشی از افزایش سرمایه | تعدیل قیمتی ناشی از تقسیم سود | تفاوت قرارداد آتی و اختیار معامله | حد سود و زیان برای طرفین معامله | حساسیت قیمت اختیار معامله به قیمت اعمال | خروج از بازار اختیار معامله | خرید سهم | داد و ستد نقدی سهام | راهبرد ترکیب اختیار معامله با داد و ستد نقدی سهام | راهبرد ترکیب اختیار معامله با یکدیگر | راهبرد معاملاتی استرادل | راهبردهای معاملاتی | راهبردهای معاملاتی در اختیار معامله | روش بلک - شولز | روش بلک شولز | ریسک سرمایه گذاری | ریسک های قرارداد اختیار معامله | ساختار بازار بورس | سامانه معاملاتی بر خط | سایت TSE | سایت TSETMC | سایت بورس | سبد سهام | سرمایه گذاری | سود تقسیمی | فعال سازی کد بورسی | قرارداد آپشن | قرارداد آتی | قرارداد اختیار معامله | قراردادهای اختیار معامله | قراردادهای اختیار معامله بورس اوراق بهادار تهران | قیمت اختیار معامله | کارمزد معاملات | کاهش کارمزد | کد بورسی | کسب سود در بازار نزولی | کلاس اختیار معامله | گروه و کلاس اختیار معامله | ماشین حساب ارزش گذاری اختیار معامله | ماشین حساب سایت TSE | مبالغ لازم جهت اعمال و تسویه قرارداد | متنوع سازی سبد سهام | مزایای قرارداد اختیار معامله | معافیت مالیاتی | معاملات آپشن | معاملات دو طرفه | مقایسه خرید سهم و اختیار معامله | نحوه استفاده از ماشین حساب ارزش گذاری اختیار معامله | نحوه فعال سازی کد بورسی | نحوه فعال سازی کد بورسی جهت انجام معامله اختیار معامله | نحوه معاملات قراردادهای اختیار معامله در بورس تهران | نمودار بازدهی انواع قرادادهای اختیار معامله | نمودار ریسک بازدهی قرارداد اختیار معامله | نمودار ریسک بازدهی قرارداد اختیار معامله در بازار سرمایه | نوسان گیری | نوسان گیری با بازدهی بسیار بالا | وجه تضمین | وجه تضمین و وضعیت حساب مشتری
دیدگاه شما