مورد دوم ارتباط بین شاخص کل و سبد سهام است.
حتما به خاطر دارید که یکی از اصول بسیار مهم سرمایهگذاری در بورس، تشکیل سبد سهام متنوع است.
هر اندازه سبد سهام یک سرمایهگذار، متنوعتر و به ترکیب سهام شرکتهای موجود در بورس نزدیکتر باشد، بازدهی آن سرمایهگذار نیز به متوسط بازدهی کل بورس که توسط شاخص کل نشان داده میشود، نزدیکتر خواهد بود تا آنجا که اگر فردی بتواند ترکیب سهام موجود در سبد سهام خود را بهطور کامل، منطبق بر ترکیب تمامی سهام حاضر در بورس کند، بازدهی وی نیز بهطور کامل منطبق بر نوسانات شاخص کل بورس خواهد بود و مثلا با رشد 30 درصدی شاخص، وی نیـز حدودا ۳۰درصد سود به دست خواهد آورد.
شاخص کل بورس چیست و چگونه شاخص بورس را محاسبه کنیم؟
شاخص های بورس معیار های مهمی هستند که با بررسی و تحلیل آن ها می توان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه های مختلف ارزیابی کرد. همچنین می توان با کمک روش های نموداری روند آینده بورس را پیش بینی کرد.
اگر شما هم پیگیر وضعیت بورس باشید، حتما کلمه شاخص بورس را زیاد شنیده اید. در یک تعریف ساده، شاخص های بورس در واقع معیار سنجش بازار بورس ایران است . در این مطلب قصد داریم درباره شاخص های بورس و چگونگی محاسبه آن صحبت کنیم.
توضیحی مختصر در مورد بورس
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که کلمه بورس به چه معنی است؟! در ابتدا بهتر است با خود بورس بیشتر آشنا شویم، سپس به توضیح شاخص بورس بپردازیم.
بورس کلمه ای فرانسوی است و در زبان فرانسه به معنی کیف پول است، و یا به زبان ساده تر بورس، بازاری برای مبادله بین خریدار و فروشنده است، که در آن سهام های شرکت های مختلف خرید و فروش می شود.
اصطلاح شاخص به چه معناست؟
کلمه شاخص به معنی نشانگر و یا نماگر عددی است که عملکرد وضعیت بورس را نشان می دهد.
شما با استفاده از شاخص بورس، می توانید تغییرات به وجود آمده در یک یا چند متغییر را، طی یک بازه ی زمانی مشخص مشاهده کنید.
تعریف کلی از شاخص بورس
منظور از شاخص بورس عددی است که وضعیت کلی بورس و جریان رشد یا کاهش این بازار را نشان می دهد.
ما در بورس شاخص های مختلفی داریم که هریک از آن ها وضعیت بورس را از جنبه های گوناگون به ما نشان می دهند، که محاسبه هر یک از این شاخص ها با فرمول های متفاوتی انجام می شود. یعنی برای تحلیل آن ابتدا باید کارکرد آن شاخص را بدانیم.
نکته مهم دیگر در مورد شاخص بورس این است که مثبت یا منفی بودن شاخص همیشه به معنی سودآوری یا ضرردهی بودن کل بورس نیست، بلکه شاخص وضعیت کلی بورس را به ما نشان می دهد.
شاخص کل بورس چیست؟
شاخص یک معیار برای سنجیدن وضعیت عمومی بازار بورس است. شاخص کل بورس یکی از پرکاربردترین شاخصها در بین فعالین بازار و سرمایهگذاران است که بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است.
به عبارت دیگر، تغییرات شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است. اجازه بدهید مثالی برایتان بزنیم
فرض کنید شاخص کل در ابتدای یک سال 1000 واحد باشد. در پایان سال شاخص به 1250 واحد میرسد. یعنی اگر کسی تمام سهمهای شاخص را خریده بود در پایان سال 25% سود میکرد. البته ممکن است تمام سهمها به طور مساوی 25 درصد رشد نکرده باشند، اما میانگین وزندار رشد آنها 25 درصد باشد
در حقیقت شاخص های بورس معیار های حائز اهمیتی هستند که با بررسی و تحلیل آن ها، می توان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه های گوناگون، مورد بررسی قرار داد و حتی با کمک شیوه های نموداری روند آینده بورس را پیش بینی و به نوعی آینده بورس را تخمین زد، پس طبیعتا با توجه به نقش مهمی که شاخص های بورس در تصمیم گیری سرمایه گذاران دارند، نوسانات شاخص ها نیز برای سرمایه گذاران موضوع مهم و قابل بحثی است.
در نظر داشته باشید که شاخص های بورس، انواع گوناگونی دارند که هر کدام، وضعیت بورس را از جنبه مختلفی به نمایش می گذارد، لذا سرمایه گذاران در تحلیل شاخص های بورس باید به کارکرد هر شاخص توجه داشته باشند. از همین روی، در این مقاله قصد داریم تا کارکرد شاخص کل بازار سرمایه رو براتون به صورت کامل توضیح دهیم و کاربرد ها و نحوه استفاده از آن را مشخص کنیم
شاخص کل بورس چگونه محاسبه می شود؟
برای درک بهتر نحوه محاسبه شاخص کل ابتدا لازم است توضیح دهیم که بازدهی سرمایه گذاران که (در بورس) سرمایه گذاری کرده اند در بورس اوراق بهادار به دو روش محاسبه میشود
در ابتدا بازدهی حاصل از دریافت سود نقدی در پایان هر سال مالی شرکت است مشکلات محاسبه شاخص کل بورس و دوم تغییر قیمت سهم در طول دوره سرمایه گذاری سهامدار.
یعنی فرض کنیم که شخصی سهامی را به ارزش هر سهم ۵۰۰ تومان در ابتدای یک سال خریداری کرده است، قیمت هر سهم این شرکت در پایان سال ۶۰۰ تومان شده و شرکتی که سهام آن خریداری شده است نیز در پایان سال ۵۰ تومان به ازای هر سهم سود نقدی تقسیم کرده است؛ بنابراین این سرمایه گذار روی سهام توانسته تا پایان این سال در مجموع ۱۵۰ تومان به ازای هر سهم سود کند و در واقع بازدهی این سرمایه گذار در پایان سال ۳۰ درصد بوده است، زیرا سرمایه وی از ۵۰۰ تومان به ۶۵۰ تومان افزایش یافته است.
حالا روش و فرمول محاسبه شاخص کل بورس نیز بر همین شکل میباشد
به این معنی که شاخص کل افزایش قیمت کلیه سهامهای منتشر شده در بورس و همچنین تقسیم سود نقدی این شرکتهای سهامی را در نظر گرفته و بر این اساس بازدهی کلیه سهامها و در واقع بازدهی کل بورس را محاسبه میکند که به آن شاخص کل بورس یا بازدهی نقدی بازار بورس میگویند
تحلیل انواع مختلف شاخص های بورس
شاخص کل هم وزن چیست؟
برخی کارشناسان و تحلیلگران معتقدند که شاخص کل، معیار مناسبی برای سنجش وضعیت کلی بازار سهام نیست. برای رفع این مشکل شاخص دیگری با نام «شاخص کل هم وزن» معرفی میشود. در محاسبه شاخص کل هم وزن، تمام شرکتهای بورسی با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل حضور دارند. در نتیجه، نوسانات مشکلات محاسبه شاخص کل بورس شرکتهای کوچک و بزرگ به اندازه مساوی در تغییرات شاخص کل هم وزن سهیم خواهند بود
در کنار شاخص کل، شاخص دیگری به نام شاخص هموزن وجود دارد که اندازه شرکتها در محاسبه آن تاثیری ندارد و وزن همه شرکتها یکسان در نظر گرفته میشود.
به عنوان مثال در گروه شیمیایی، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، شرکتی با اندازه بزرگ و ارزش بازار بالاست و از طرفی در همین گروه، نماد شکربن (شرکت کربن ایران) شرکتی بسیار کوچکتر با ارزش بازار پایینتر است.
اگر شاخص کل بر مبنای هموزن محاسبه شود، معاملات این دو سهم در بازار تاثیر یکسانی روی شاخص هموزن دارد
شاخص قیمت به چه معناست؟
یکی دیگر از شاخص های مهم در بورس «شاخص قیمت» است که از اصلیترین شاخصهای بورس به نامیده می شود. tepix شمار میرود. و به طور اختصار
این شاخص تنها بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار است.
در شاخص کل یا شاخص قیمت و بازده نقدی، سود تقسیمی شرکتها نیز در محاسبه و تغییرات شاخص موثر بوده است، حال آنکه در شاخص قیمت بحث بازده نقدی اصولا محل بحث نیست.
سرمایهگذاران در کنار بررسی شاخص کل بورس، باید شاخص هموزن را هم مورد بررسی قرار دهند.
چرا که شاخص هموزن بهتر میتواند وضعیت بازار سرمایه را نشان دهد
به عنوان مثال ممکن است در یک روز معاملاتی، شاخص کل منفی ولی شاخص هموزن مثبت باشد. این اتفاق نشان میدهد که شرکتهای بزرگتر بازار در آن روز معاملاتی وضعیت مناسبی نداشتند ولی برعکس نمادهای کوچکتر مورد توجه بازار بودهاند و افزایش قیمت داشتند.
از شاخص کل بورس برای پیشبینی وضعیت آینده بازار نیز میتوان استفاده کرد، به همین دلیل تحلیل تکنیکال شاخص کل بورس به عنوان یکی از روشهای رایج تحلیلی توسط سرمایهگذاران مورد استفاده قرار میگیرد
البته این روزها سرمایهگذاران از تحلیل تکنیکال شاخص هموزن نیز در کنار شاخص کل برای پیشبینی آینده بازار استفاده میکنند
منظور از شاخص قیمت هم وزن چیست؟
در شاخص قیمت هم وزن، شرکتهای پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص قیمت سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکتهای کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکتهای بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.
شاخص سهام آزاد شناور
در این بخش از میخواهیم به مفهوم شاخص سهام آزاد شناور بپردازیم.
سهام آزاد شناور به بخشی از سهام یک شرکت اطلاق می شود که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن بخش از سهام هستند.
سهام شرکتهای بورسی توسط دو گروه از خریداران یا فروشندگان، مورد معامله قرار میگیرد. گروه اول سهامداران حقیقی یا افرادی هستند که در بازار سرمایه فعالیت دارند و گروه مشکلات محاسبه شاخص کل بورس دوم افراد حقوقی یا شرکتهایی هستند که در این بازار معامله انجام میدهند. برای مثال ممکن است سهام یک شرکت توسط شرکت دیگری (فرد حقوقی) خریداری شود.
مالکان سهام شناور آزاد قصد ندارند با حفظ آن در مدیریت شرکت مشارکت کنند. برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران، بررسی و سهامداران راهبردی را مشخص کرد.
سهامدار راهبردی، سهامدارانی هستند که در کوتاه مدت، قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً میخواهند برای اعمال مدیریت خود، این سهام را حفظ کنند.
هر چه میزان یا درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، برای سرمایهگذاران، جذابیت بیشتری برای شرکت در بازار مالی وجود دارد. با توجه به این موضوع، شاخص آزاد شناور درست به مانند شاخص کل محاسبه شده ولی به جای تعداد کل سهام از سهام آزاد شناور استفاده میشود.
با سایر شاخص های بورس بیشتر آشنا شویم
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ: همانطور که از اسم شاخص ۳۰ شرکت بزرگ مشخص است این شاخص سطح عمومی قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ را نشان می دهد. ۳۰ شرکت بزرگی که ارزش بازار آنها در مقایسه با سایر شرکت ها بیشتر است. ارزش بازار یک شرکت از حاصل ضرب قیمت روز سهام شرکت در تعداد سهام آن شرکت بدست می آید.
شاخص صنعت: منظور از شرکت های صنعتی شرکت هایی هستند که در صنایع مختلف مانند خودروسازی، پتروشیمی، فلزات اساسی، مخابرات، ساختمان و … فعالیت می کنند. شاخص صنعت بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت های فعال مشکلات محاسبه شاخص کل بورس در بخش صنعت است. عملکرد هرکدام از این صنایع تحت عنوان شاخص جداگانه ای مورد بررسی قرار می گیرد. مثلا خودرو، دارو، فلزات اساسی و محصولات شیمیایی
شاخص واسطه گری های مالی: این شاخص عملکرد شرکت های واسطه گری مالی که فعالیت آنها در حوزه مالی است مثل هلدینگها، سرمایهگذاریها و لیزینگها را نشان میدهد
اگر شما هم از سرمایه گذاران بورس هستید حتما به این دو مورد دقت داشته باشید:
مورد اول اینکه افزایش شاخص کل، لزوماً به معنای سودآوری سهام همه شرکتهای حاضر در بورس نیست، همانطور که کاهش شاخص کل نیز لزوماً به معنای ضرردهی سهام همه شرکتها در بورس نیست،
زیرا همانگونه که گفته شد، شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی بورس است و چهبسا، در برخی موارد، علیرغم رشد قابلتوجه شاخص کل بورس، برخی سهام با افت قیمت مواجه شده و سهامداران خود را با زیان مواجه سازند یا در شرایطی که شاخص کل با کاهش مواجه است، برخی سرمایهگذاران که سهام ارزندهای را در سبد سهام خود دارند، سود قابل قبولی به دست میآورند.
بنابراین، سرمایهگذاران نباید صرفاً با اتکا به اخبار رشد شاخص کل و بدون بررسی کامل در خصوص ارزش ذاتی سهام، اقدام به سرمایهگذاری در بورس کنند و حتی در شرایط رشد مستمر شاخص کل نیز در انتخاب سهام، کاملاً دقت کنند
مورد دوم ارتباط بین شاخص کل و سبد سهام است.
حتما به خاطر دارید که یکی از اصول بسیار مهم سرمایهگذاری در بورس، تشکیل سبد سهام متنوع است.
هر اندازه سبد سهام یک سرمایهگذار، متنوعتر و به ترکیب سهام شرکتهای موجود در بورس نزدیکتر باشد، بازدهی آن سرمایهگذار نیز به متوسط بازدهی کل بورس که توسط شاخص کل نشان داده میشود، نزدیکتر خواهد بود تا آنجا که اگر فردی بتواند ترکیب سهام موجود در سبد سهام خود را بهطور کامل، منطبق بر ترکیب تمامی سهام حاضر در بورس کند، بازدهی وی نیز بهطور کامل منطبق بر نوسانات شاخص کل بورس خواهد بود و مثلا با رشد 30 درصدی شاخص، وی نیـز حدودا ۳۰درصد سود به دست خواهد آورد.
به نظر شما، مهمترین دلیل سقوط شاخص کل بورس چه بود؟
بورس در پنج روز کاری متوالی با سقوط تاریخی مواجه شد و شاخص کل به محدوده یک ماه قبل بازگشت. در پنج روز اخیر، سهامداران شاهد سقوط ۱۲.۷ درصدی شاخص کل بورس و تبخیر روزانه ۱۲ میلیارد دلاری از ارزش کل بازار بودند. هرچند روند بازار امروز، تا حدودی مثبت شده است.
چهارشنبه هفته گذشته رئیسجمهور در جلسه هیات دولت اظهار داشت: مردم میتوانند در بازار بورس خریدهایی کنند که برای آینده و دارایی آنها اطمینان بیشتری ایجاد کند. همه این سهام تازهای که وارد بازار بورس میشود و تحول ایجاد میکند، به نفع همه مردم است. همین ETF که سهامش در اوایل شهریورماه، با تخفیف فروخته میشود، برای این است که مردم بدانند، بازار سکه و دلار جای سرمایهگذاری نیست، اما بورس جای سرمایهگذاری است.
بورس تهران برای ششمین روز پیاپی روند نزولی را آغاز کرد؛ هرچند در لحظه انتشار این مطلب، نماگر کل بازار تا حدودی مثبت شده است (شاخص کل در لحظه انتشار این گزارش 0.09 درصد مثبت شده است)، روند پنج روز کاری گذشته، نشان از سقوط شاخص کل بورس از ابر کانال 2 میلیون واحد و رسیدن به کانال یکمیلیون و هفتصد تا هشتصد هزار واحد دارد.
در این میان، بسیاری از سرمایهگذاران در بازار سرمایه با ضررهای هنگفتی مواجه شدهاند و قصد خروج از این بازار را داشتهاند.
در مقابل، مسئولان بازار سرمایه نیز همانند گذشته به سهامداران توصیه کردند که از رفتارهای هیجانی و رفتن در صف فروش خودداری کنند.
اما آنچه مسلم است، اینکه بورس تهران در پنج روز کاری پیاپی با سقوط تاریخی و بیسابقهای مواجه شد و شاخص کل به محدوده یک ماه قبل بازگشت. بهطورکلی در پنج روز اخیر، سهامداران شاهد سقوط 12.7 درصدی شاخص کل بورس و تبخیر روزانه 12 میلیارد دلاری از ارزش کل بازار بودند.
اما مهمترین سؤال این روزهای سهامداران و سرمایهگذاران بورسی، چرایی سقوط شاخص کل بورس و روزهای منفی این بازار است؟
مهمترین دلیل سقوط بورس چیست؟
به نظر شما، نقش حقوقیهای بازار در این روزها چه بود؟ چرا برخی حقوقیها در صف فروش بودند و حاضر به حمایت نبودند؟
آیا روند نزولی بورس با توجه به سبزپوش شدن شاخص کل در دقایق پایانی بازار امروز، متوقف شده است؟
به نظر شما، بازندهها و برندههای بازار (بورس) این روزها، چه کسانی بودند؟
اگر شما سهامدار و فعال بازار سرمایه هستید، در روزهای منفی بازار، چه استراتژی داشتید؟ آیا در صف فروش قرار گرفتید یا صف خرید؟ و یا حتی نظارهگر روند معاملات بودید؟
از تجریه این روزهای خود در بورس بگویید؛ چه میزان ضرر کردید؟ توصیه شما به سهامداران در شرایط کنونی چیست؟
شاخص درمانی بازار سهام
روز گذشته مجید عشقی، رئیس سازمان بورس از ایجاد یک شاخص جدید در بازار سرمایه سخن گفت تا از این رهگذر نقصانهای نماگر اصلی بورس تهران در حد قابل قبولی مرتفع شود. این در حالی است که توجه به وضعیت خاص بازار سهام نشان میدهد این مساله نه با لزوما یک شاخص بلکه با ایجاد نماگرهایی متناسب با وزن آنها مرتفع خواهد شد.
به مشکلات محاسبه شاخص کل بورس گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از دنیای اقتصاد؛ بورس تهران طی سالهای اخیر تحولات گوناگونی را به خود دیده است. در سالهای اخیر با افزایش قابلتوجه تعداد فعالان این بازار و نمایانشدن برخی کاستیها در آن سعی شده تا نسبت به رفع این کاستیها اقدام شود، با اینحال مسیر طولانی توسعه در این بازار نیازمند توجه و مداقه بیشتری در اصلاح مسیرها و ساختارها است.
یکی از مواردی که بارها توسط فعالان بازار در همین مقوله موردتوجه قرار گرفته، ناکارآمد بودن شاخصکل بورس بهمنظور ارائه تصویری از کل بازار است. اینطور که بهنظر میرسد این بازار نیاز دارد تا در حالحاضر برای بهبود شفافیت در بازار سهام ویترینی بهتر و کارآتر از شاخصکل داشته باشد. در ماههای اخیر بارها شائبه دستکاری شاخص بورس مطرحشده است؛ این در حالی است که بهنظر میرسد برای خوب جلوهدادن بورس و کلیت بازار سهام هیچ نیازی به مداخله در محاسبه شاخص یادشده نباشد، چراکه خود این نماگر آنقدر تحتتاثیر نمادهای بزرگ قرار دارد که برای سبزپوش کردن آن تنها کافی است برخی از نمادهای مذکور با افزایش تقاضای دستوری و حمایتی روبهرو شوند.
از اینرو بهنظر میرسد در محاسبه شاخص جدید که بهتازگی از سوی مجید عشقی، رئیس سازمان بورس خبر آن مطرحشده است، باید بهجز موارد فنی همین مساله نمادهای سنگینوزن موردتوجه قرار گیرد، چراکه تا زمانیکه تمامی نمادها زیر سایه نمادهای سنگین بازار باشند، بازهم نمیتوان به شاخص بعدی اعتماد کرد، از اینرو بهترین راه این است که با اصلاح شاخص کنونی اولا سابقه آمار طولانیمدت این بازار به شکلی معقول و علمی حفظ شود و ثانیا با تعریف شاخصهای جدید و کارآمد سعی شود تا تصویر نمادهای کوچک بازار بهتر نمایانده شود، در غیر اینصورت بهنظر میرسد که تولد یک شاخص جدید در میان انبوهی از نماگرهای کنونی صرفا چیزی بیشتر از افزودن بر لیست بلندبالای متغیرهای موثر بر رفتار سهامداران نباشد.
بازار سهام در برزخ
رکود بورس تهران در حالی طی هفتههای اخیر سرمایهگذاران را آزردهخاطر کرده است که سازوکار موجود در آن به اصلاحاتی اساسی نیاز دارد. رسیدن به هدف توسعه و کارآیی بازار نیازمند تحکیم شفافیت در بازار سرمایه و اصلاحاتی جدی پیرامون اصول اساسی بازار نظیر شاخصکل و دامنهنوسان است. شاخصکل بورس اوراقبهادار تهران بهطور کلی روندی از حرکت بورس را ترسیم میکند که قاعدتا تصویر ارائهشده باید تصویر صحیحی از کلیت بازار باشد اما واقعیات موجود در بازار شرایط متفاوتی را نشان میدهد. در حالحاضر نماگر مذکور با تاثیرپذیری از مسائل متعددی از جمله اثر دامنهنوسان بر عرضه و تقاضا، تصویر درستی از واقعیات و شرایط کنونی بازار انعکاس نمیدهد، از اینرو با مشاهده شاخصکل نمیتوان تصویر دقیقی از وضعیت بازار داشت.
وضعیت کنونی در حالی ادامه دارد که رئیس سازمان بورس از شکلگیری شاخصی جدید در بورس تهران خبر داد تا شرایط بازار به شیوهای صحیحتر در اختیار سرمایهگذاران قرار بگیرد. کارشناسان بازار سرمایه و مسوولان سازمان بورس و اوراقبهادار همواره بر اصولی نظیر «شفافیت»، «نقدشوندگی» و «کارآیی» بازار سرمایه تاکید دارند. بررسی روند معاملات بازار نیز این واقعیت را منعکس میکند که بازار سرمایه از توجه ناکافی به چنین اصولی در سازوکار خود رنج میبرد و بارها بهخطر افتاده است.
ترس سهامداران
طی معاملات روز شنبه، بورس اوراقبهادار تهران تحتتاثیر اخبار برجامی و اقبال سرمایهگذاران به این بازار مسیر خود را تغییر داد، بهگونهایکه نماگر اصلی تالار شیشهای با رشد ۸/ ۰درصدی همراه شد و پس از مدتها بازار سهام با ورود پول حقیقی به معاملات خود پایان داد، اما این روند ادامه نیافت و با افزایش احتمال عدمتوافق در مذاکرات برجام و نبود اخبار مشخص پیرامون آن، سهامداران مجددا مسیر خروج از بازار را در پیش گرفتند.
همین امر سبب شد در نیمه ابتدایی معاملات روز سهشنبه نماگر اصلی بازار در سیری نزولی قرار داشته باشد اما به مراتب با نزدیکشدن به ساعات پایانی بازار، شاخصکل بورس به تعادل رسید و نهایتا با افزایش ۲۱/ ۰درصدی معاملات را به پایان رساند، ضمن اینکه در حالحاضر شاخصکل بورس اوراقبهادار تهران از نظر تکنیکالی در محدوده مهمی قرار دارد و محدوده حمایتی یکمیلیون و ۴۵۰هزار واحد از نظر روانی نیز اهمیت بسیاری برای بازار و فعالان دارد و بهنظر میرسد با تغییر مسیر شاخصکل در روز دوشنبه در مقایسه با روز ابتدایی هفته این نگرانی وجود دارد که نماگر مزبور حمایت یکمیلیون و ۴۵۰هزار واحد را نیز از دست بدهد.
شفافیت؛ مولفه اصلی بازاری کارآ
این شرایط در حالی ادامه دارد که بازار سرمایه همچنان از نبود شفافیت رنج میبرد. «شفافیت» یکی از نیازهای اصلی بازار است که در صورت بهکارگیری آن در تمامی بخشهای بازار، توسعه بازار سرمایه با جدیت بیشتری دنبال خواهد شد و در بلندمدت نیز حمایتی موثر از بازار صورت خواهد گرفت. اهمیت این موضوع باعث بهوجود آمدن سازوکاری شده که ضمن ارائه گزارشهای مالی مختلف توسط بنگاههای اقتصادی بر روی سامانه کدال، شاخصهای متعددی شکل بگیرد تا تصویری دقیق و مشخص از تمام یا بخشی از بازار نمایان شود.
شاخصهای موجود در بازار سهام نقش کلیدی در نشاندادن کلیت بازار دارند و فعالان نیز اهمیت بسیاری به این شاخصها میدهند، بهگونهای که شاخصهای مذکور از معیارهای اصلی سرمایهگذاران برای انتخاب صنعت یا سهم مورد سرمایهگذاری آنها بود و میزان شاخصها نقش اساسی در تصمیمگیریهای آنها دارد، اما در این میان بهنظر میرسد وضعیت این شاخصها در بورس اوراقبهادار تهران مناسب نیست و تصویر درستی از کلیت بازار ارائه نمیدهند و واقعیت بازار را منعکس نمیکنند.
تضاد واقعیت در شاخصکل
بهطور کلی شاخصکل بورس اوراقبهادار تهران بر مبنای معیار وزنی لاسپیرز محاسبه میشود. بر این اساس میتوان گفت شاخصکل، شاخصی وزنی است که بر مبنای ارزش بازاری شرکتها محاسبه میشود؛ به این صورت که افزایش یا کاهش ارزش بازاری شرکتها مستقیما بر شاخصکل تاثیر میگذارد، ضمن اینکه هرقدر ارزش بازاری شرکتی بیشتر باشد، وزن و اهمیت بیشتری در نماگر مذکور خواهد داشت.
پیرامون شائبهای که درخصوص دستکاری شاخص بیان میشود؛ دو نکته حائزاهمیت وجود دارد. با توجه به اینکه پرداخت سود نقدی به افزایش شاخص منتهی میشود، میتوان گفت شاخصکل بورس یک شاخص بازده کل است، بنابراین در بلندمدت طبیعی است که عملکرد شاخص به تناسب پرداختهای نقدی شرکتها، بهتر از عملکرد قیمت تکتک نمادها باشد. این عامل به سبب فرهنگ تقسیم سود در بازار سهام ایران و تفاوت فاحش آن به کشورهای پیشرفته که در آنها تقسیم سود چندان معمول نیست، میتواند اثری جدی بر تصویر بازار سهام داشته باشد. از سویی ممکن است در کوتاهمدت این امر خیلی محسوس نباشد. برای مثال اگر پرداخت سود نقدی سالانه را ۲۰درصد درنظر بگیریم، بهطور تقریبی در دوماه اخیر سود برابر ۳/ ۳درصد بوده است.
مطابق با آنچه که پیشتر به آن اشاره شد وضعیت بازار سرمایه برخلاف آنچه که بهنظر میرسد برای بسیاری از فعالان این بازار آنچنان که باید به وسیله محاسبه شاخصهای مختلف ملموس شده است، بهطوریکه در پی نوسانات نامتعارف نماگر اصلی تالار شیشهای در مقاطع خاص بار دیگر شائبه دستکاری تابلوها و شاخصسازی به وسیله برخی نمادها از سوی دولت و سازمان بورس قوت گرفته است. هر چند که این شاخصسازی، به آن معنا که نزد افراد عمومیت یافته نیست و احتمالا چنین اقدامی با اعمال همکاری با حقوقیها موجب افزایش تقاضا شده و موجبات رشد و افت غیرمعمول شاخصها را فراهم کرده است.
شاخص کل دستکاری میشود؟
شاخصکل بورس اوراقبهادار تهران بهطور کلی روندی از حرکت بورس را ترسیم میکند که قاعدتا تصویر ارائهشده باید تصویر صحیحی از کلیت بازار باشد و اطلاعات نادرستی به سرمایهگذاران ارائه ندهد، اما مشکلات محاسبه شاخص کل بورس سازوکار این شاخصها به گونهای است که همواره امکان جهتدهی شاخصکل بورس وجود دارد. در این میان باید این نکته را در نظر گرفت که این اقدامات هم نمیتواند مستقیما روند شاخصکل را تغییر دهد، زیرا با توجه به اینکه صندوقهای شاخصی در بازار سرمایه وجود دارند، در صورت دخالت و دستکاری مستقیم در شاخص مذکور این صندوقها انحراف ایجادهشده را به وضوح نشان میدهند، بنابراین میتوان گفت از لحاظ فنی و فرمولی امکان عملیشدن چنین اقدامی وجود ندارد و روند شاخصکل بر مبنای واقعیتهای اقتصادی است و دولتها تنها از طریق نوسانات چند روزه روند حرکتی نماگر اصلی بورس را مختل میکنند و توان تغییر و معکوسکردن آن را ندارند. بر این اساس میتوان گفت با توجه به اینکه دوسوم بازار سرمایه را نمادهای کامودیتیمحور تشکیل میدهند و این نمادها تاثیر بسیاری در شاخصکل دارند، معمولا دستاندرکاران بورسی با افزایش تقاضا در نمادهای مورداشاره ویترین مشخصی از نماگر اصلی تالار شیشهای را در اختیار سرمایهگذاران میگذارند، اما آیا بهدرستی شاخصکل روند حرکتی بازار سرمایه را مطابق با واقعیات موجود در بازار نشان میدهد؟
در چنین شرایطی بسیاری از کارشناسان معتقدند در صورتیکه اصلاحات لازم در شاخصکل صورت نگیرد با شکلگیری شاخصی جدید شاید بتوان حال و روز بازار سهام را رونق داد و رونق را به بازار بازگرداند. این موضوع در حالی توسط کارشناسان درخواست میشود که رئیس سازمان بورس نیز در آخرین مصاحبه خود از احتمال انتشار شاخصی جدید خبر داده است: «شاید یک شاخص جدید منتشر شود مشکلات محاسبه شاخص کل بورس تا قابلاتکا و نشاندهنده حال و روز بهتر بازار باشد. » ضمن اینکه بسیاری از کارشناسان در مواجهه با شاخصکل بورس تهران تحتتاثیر مسالهای بهنام «اثر مضاعف» قرار دارند. این شرایط در حالی شکل میگیرد که یک رویداد مالی بر روی چند شرکت اثر بگذارد و افزایش قیمت در تمامی آن شرکتها بدون تعدیل اثر آن به افزایش شاخص منتهی شود، بنابراین با در نظر گرفتن این موضوع که اغلب نمادهای موجود در بازار سهام خود از سهامداران شرکتهای بورس و فرابورس هستند، تاثیر این مساله بر بازار سرمایه دوچندان میشود.
گره کور دامنهنوسان
در این میان بررسیهای صورتگرفته نشان میدهد یکی دیگر از اساسیترین مشکلاتی که بازار سرمایه همواره با آن دستوپنجه نرم میکند؛ مساله دامنهنوسان است. با اعمال مشکلات محاسبه شاخص کل بورس قوانین مندرآوردی نظیر دامنهنوسان در معاملات بورس تهران هیچ شاخص و نماگر مناسبی برای ارائه وضعیت شرکتهای موردمعامله در بازار سهام وجود ندارد. دامنهنوسان به ابزاری کنترلگر بدلشده و کلیت بازار را تحتتاثیر قرار داده است. بهطور کلی دامنهنوسان، افتها و بعضا رشدها را به لحاظ زمانی، دچار کندی و فرسایش میکند و مانع از آن میشود که شاخصها تصویر درستی از واقعیت بازار انعکاس دهند. مجید عشقی در اینباره خبر داد: «تغییرات دامنهنوسان را بهصورت فصلی خواهیم داشت، تا نقاط ضعف آن درخصوص تشکیل صف از بین برود. شاید این دامنهنوسان بیشتر یا کمتر از ۱۰درصد باشد که با توجه به وضعیت تابلوهای مختلف، قطعا متفاوت خواهد بود. » اما همانطور که انتظار میرفت فعالان بازار به صحبتهای مشکلات محاسبه شاخص کل بورس رئیس سازمان بورس هم توجهی نداشتند.
مشکلات محاسبه شاخص کل بورس
در جست و جوی اعتماد از دست رفته به بازار
گروه اقتصادی: چند وقت بود حال بازار سرمایه ناخوش بود و سهامداران هر روز که پورتفوی خود را بررسی میکردند با افت ارزش داراییشان روبهرو میشدند. قرمزرنگ شدنهای پیاپی تابلوی بورس تهران، یکی از سیگنالهای سرمایهگذاران به دولت بود که سیاستگذار مشکلات محاسبه شاخص کل بورس باید عزمی برای بازگشت اعتماد به بازار سرمایه داشته باشد. سرانجام 30 آذر وزیر اقتصاد برای حل مشکلات بورس اوراق بهادار یک بسته 10 مادهای ارائه کرد. از جمله بندهای این طرح، کاهش ۵ درصدی مالیات شرکتهای تولیدی و اختصاص «۳۰ هزار میلیارد تومان» به صندوق تثبیت بازار سرمایه است. این در حالی است که به دنبال افت شدید سود سهام در ماههای اخیر، بسیاری از سرمایهگذاران در بورس حالا به عنوان مالباخته شناخته میشوند. به گزارش «وطنامروز»، در هفته گذشته شاخص کل بورس تهران بعد از مدتها توانست رشد بیش از ۳ درصدی را به ثبت برساند. این پدیده کمسابقه در سال ۱۴۰۰ در پی اعلام بسته حمایتی ۱۰بندی وزارت اقتصاد رخ داد. بازار سرمایه در هفتههای اخیر سیر نزولی داشت و شکست حمایت یک میلیون و 300 هزار واحدی شاخص کل بورس موجب شد بسیاری از سهامداران از بازگشت بازار سرمایه به روند صعودی ناامید شوند اما با انتشار اخبار مثبت بودجهای، ارائه برنامههای وزیر اقتصاد به منظور حمایت از تولید و شرکتهای بورسی و اظهارنظرهای معاون اقتصادی رئیسجمهور مبنی بر حمایت از بازار سرمایه، بستر تغییر مسیر شاخص کل فراهم شد. در صورتی که در هفته پیش رو بازار سرمایه سیر صعودی خود را حفظ کند، میتوان امید داشت مشکل نقدینگی بازار سرمایه نیز با ورود مجدد سهامداران حقیقی به بازار حل شود. در واقع با حمایتهای واقعی دولت و عزم وزارت اقتصاد و سازمان بورس، اعتماد به بازار سرمایه باز خواهد گشت و همین موضوع بستر رشد سهام را فراهم میکند. در چند هفته گذشته بسیاری از کارشناسان بازار معتقد بودند دولت به وعدههای خود در زمینه بورس عمل نکرده و به عبارتی بازار سرمایه را رها کرده است اما با ارائه مصوبات ستاد اقتصادی دولت درباره بازار سرمایه، به نظر میرسد دولت به دنبال اجرایی کردن برنامههای خود جهت حمایت از بورس است. * صندوق تثبیت بازار سرمایه در ردیف لایحه بودجه برای نخستینبار، موضوع صندوق تثبیت بازار سرمایه در ردیف لایحه بودجه در نظر گرفته شد و دولت پیشبینی کرده است که درآمد مالیاتی حاصل از نقل و انتقال سهام را از طریق صندوق تثبیت به این بازار بازمیگرداند. * محاسبه روزانه صورتهای مالی شرکتها اعمال نرخ تسعیر ارز بر اساس ٩٠ درصد میانگین نرخ سامانه نیما از دیگر شفافسازیهایی است که در صورتهای مالی برخی گروههای بورسی بویژه بانکیها نشان داده میشود و سهامداران این صنعت تا حدود زیادی میتوانند به صورت بهروز، تاثیرات حاصل از نرخ تسعیر ارز را محاسبه کنند. * کاهش نرخ مالیات بر درآمد شرکتها از ٢٥ به ٢٠ درصد کاهش نرخ مالیات بر درآمد شرکتها از ٢٥ درصد به ٢٠درصد که در چند سال گذشته بیسابقه بوده است، نهتنها نشاندهنده حمایت از تولید و بازار سرمایه است، بلکه دولت با این بند بحث حمایت از تولید را نشان داد که این موضوع میتواند با تاثیرگذاری مثبت در شرکتهای بورسی همراه باشد. * حضور رئیس سازمان بورس در جلسات دولت یکی از نکات دیگر 10 مصوبه بورسی ستاد اقتصادی، حضور رئیس سازمان بورس در جلسات ستاد اقتصادی دولت است. در واقع این اتفاق نشان میدهد که بازار سرمایه در اقتصاد کشور بیش از گذشته نقش خواهد داشت. تصمیمگیری درباره حضور رئیس سازمان بورس در این جلسات نشاندهنده اهمیت بازار سرمایه برای دولت است. * بازارگردانی سهام شرکتهای دولتی یکی از مشکلات اصلی بازار سرمایه در زمان عرضه سهام شرکتهای دولتی در بورس عدم بازارگردانی آن سهام در بازار بود که این امر باعث کاهش نقدشوندگی در بازار، کاهش شدید قیمت این سهام در زمان ایجاد روند اصلاحی بازار و ضرر و زیان سنگین سهامداران خرد در بازار میشد. اختصاص ١٠ درصد از مبلغ عرضه اولیه به بازارگردانی سهام آن شرکت میتواند تا حدود زیادی برطرفکننده مشکلات مربوط به سهام شرکتها باشد. * کاهش انتشار اوراق بدهی در سال ١۴٠١ یکی از چالشهایی که بازار سرمایه در نیمه دوم سال جاری و نیمه نخست سال ١۴٠٠ با آن دست و پنجه نرم میکرد بحث انتشار اوراق بدهی بود، انتشار اوراق دولتی باعث افزایش فشار به بازار اولیه و ایجاد اختلال در بازار ثانویه شده بود. کاهش مبلغ انتشار اوراق بدهی در سال ١۴٠١ نسبت به سال ١۴٠٠ توسط دولت، تا حدودی میتواند یکی از معضلات اصلی بازار سهام را که سهامداران در سالهای گذشته در این بازار با آن روبهرو بودند کاهش دهد. * جریان خروج پول متوقف میشود؟ روند خروج پول از بورس تهران در یک سال و نیم اخیر بسیار فراتر از عدم ارزندگی بازار بوده است. این آمار بخوبی از عدم اعتماد موجود نسبت به دولت و بازیگران بزرگ بازار حکایت دارد. این روند در هفتههای اخیر نیز همچنان با قدرت پیگیری شده است و عملا حجم پولهایی که از ابتدای سال ۹۹ به بورس آمده و ماندگار شده در حال صفر شدن است. با این وجود در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته، خالص جریان ورودی پول حقیقیها به میزان خروج آن چربید که اگر این اتفاق در هفته پیش رو ادامه یابد، میتوان به تثبیت روند صعودی بازار سرمایه امید داشت. * بازگشت سبزها از جمله اتفاقات قابل توجه در آمار معاملات هفته گذشته آن است که روند سبزپوشی در اکثریت بازار سهام جریان داشت و رشد شاخص به صعود تعداد محدودی از نمادها گره نخورده بود. به زبان اعداد در آخرین روز معاملاتی هفته ۶۸۸ نماد از ۸۲۴ نماد کل بازار سهام سبزپوش بودند که میتواند از تغییر یک متغیر سیستماتیک در بازار خبر دهد. * صنایع برنده هفته آخر آذر اگر نگاهی به آمارهای بازدهی صنایع مختلف بازار سرمایه بیندازیم، هفته گذشته تنها ۷ صنعت از چشیدن طعم صعود بازماندند و اکثر این صنایع نیز جزو گروههای کوچک و کمتعداد بودند. در مقابل بیشترین رشد، در گروه تک نماد محصولات چرمی رقم خورد که نماد «وملی» در آن حضور دارد. بعد از آن نیز بیشترین رشد نصیب گروه وسایل ارتباطی با حضور ۳ نماد «لپارس»، «لکما» و «لپیام» شد که مشخصا مسؤول رشد شاخص این گروه نماد «لپارس» بود. گروههای بزرگ کالایی نیز عموما رشد ملایم و منطقی را تجربه کردند.
فعالیت این سایت بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران میباشد.
تمام حقوق برای پیشخوان محفوظ است. استفاده از مطالب و تصاویر این سایت فقط با ذکر نام پیشخوان و درج لینک به این سایت مجاز است.
دربارهٔ ما | تبلیغات در پیشخوان
هفته گذشته در مشکلات محاسبه شاخص کل بورس بورس چه گذشت؟ / بازار از فردا باز هم سبز می شود؟
بورس در هفته پایانی فروردین ماه با رشد در شاخص های عملکردی مواجه شد و ورود پول حقیقی در این هفته مهمترین اتفاق بورس بوده است.
- دو تصمیم اعتمادساز در بازار سهام
- ورود پول حقیقی پس از هفته ها خروج سرمایه
-
- افت میانگین هفتگی ارزش صفهای خرید و فروش
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از فارس، بورس در حالی هفته پایانی فروردین ماه را به آخر رساند که جریان خروج سرمایه حقیقی که در ماه های گذشته به یک مشکل برای بازار سرمایه تبدیل شده بود، جای خود را به ورود پول داد تا همین مساله باعث رونق و رشد معاملات خرد در بازار سهام شود.
به نظر بسیاری از کارشناسان کمبود نقدینگی در بازار سرمایه به دلیل خروج پول سهامداران خرد به یک مشکل بزرگ در بازار سرمایه تبدیل شده بود. این مشکل این روزها تا حدودی برطرف شده است. اما تا زمانی که اعتماد کامل به بورس بازنگردد این مساله هم چنان پابرجاست و ممکن است دوباره روند خروج پول از بازار سهام شروع شود.
دو تصمیم اعتمادساز در بازار سهام
اقدامات و تصمیمات سازمان بورس می تواند بر افزایش اعتماد به بازار نقش قابل توجهی داشته باشد. در هفته های اخیر سازمان بورس دو تصمیم مناسب جهت ارتقای شفافیت و افزایش سوددهی و رفع موانع موجود در بورس گرفته است.
یکی از تصمیمات اخیر سازمان بورس، افزایش عمق مظنه قیمتها در معاملات بود این بدان معناست که همه فعالان بازار سرمایه میتوانند تا ۲۰ ردیف سفارشات خرید و فروش را ببینندکه این اقدام میتواند با برخی از محاسن همراه شود. این تصمیم به سرمایه گذارانی که در بازار در حال معامله هستند، کمک می کند بر اساس دسترسیهای ایجاد شده در زمینه عمق بازار، تصمیماتی با دانش و علم بیشتر نسبت به حمایت ها و مقاومت های قیمتی موجود بگیرند.
این اقدام زمینه ساز عدالت معاملاتی برای معامله گرانی است که از طریق سامانه های معاملاتی آنلاین و سامانه معاملاتی در تالارهای شرکت بورس در حال فعالیت هستند؛ بنابراین به واسطه چنین اقدامی دسترسی یکسانی برای همه معامله گران فراهم می شود.
تصمیم دوم نیز به افزایش دامنه نوسان از ۵ به ۶ درصد باز می گردد. محدودیت دامنه نوسان که پدیده صف نشینی در بورس را در کشور ایجاد کرده است، در صورتی که برطرف نشود، می تواند سهامداران را به دلیل یک محدودیت مصنوعی از این بازار خارج کند.
همین مساله سبب خواهد پول های وارد شده به بورس به سمت سایر بازارها حرکت کرده و مشکل هجوم نقدینگی در آن بازارها و کمبود نقدینگی در بورس را ایجاد کند.
ورود پول حقیقی پس از هفته ها خروج سرمایه
در هفته پایانی فروردین ماه، شاهد ورود پول حقیقی در سه روز شنبه، یکشنبه و دوشنبه بودیم و در روزهای سه شنبه و چهارشنبه خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار منفی بود.
در مجموع کل هفته ۲۸۸ میلیارد تومان پول حقیقی به بورس وارد شد و میانگین روزانه ورود پول حقیقی ۵۷ میلیارد تومان بود. این در حالی است که در هفته پیش از آن حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان پول از بورس خارج شده بود.

افت میانگین هفتگی ارزش صفهای خرید و فروش
میانگین ارزش صف های فروش در هفته اخیر ۶.۶ میلیارد تومان بود که از میانگین هفته پیشین ۱۸۵ میلیارد تومان کمتر بود و افت ۹۷ درصدی داشته است. بالاترین رقم هفته ۱۲ میلیارد تومان بود که در روز چهارشنبه ثبت شد و پایین ترین رقم به روز دوشنبه برمیگردد که ۱.۲ میلیارد تومان بود.
میانگین ارزش صف های خرید نیز در هفته پایانی فروردین ماه ۳۳۷ میلیارد تومان بود که از میانگین هفته گذشته ۹ مشکلات محاسبه شاخص کل بورس میلیارد تومان کمتر بود. در این هفته، میانگین ارزش صف های خرید ۳ درصد کاهش یافته است. بالاترین رقم هفته ۴۳۷ میلیارد تومان بود و در روز یکشنبه ثبت شد و پایین ترین رقم به روز دوشنبه برمیگردد که ۲۱۰ میلیارد تومان بود.
محاسبه مازاد تقاضا یا عرضه در بازار سرمایه نشان می دهد روند مازاد تقاضا در بورس در هفته گذشته روند نزولی داشته و ممکن است در هفته آینده مازاد تقاضا جای خود را به مازاد عرضه بدهد.
بورس در هفته پایانی فروردین ماه روند مثبتی به خود گرفت و تقریبا همه شاخص های عملکردی این بازار روند صعودی داشتند. بازدهی شاخص کل در این هفته ۴ درصد و صعود شاخص کل هموزن ۴.۸ درصد بوده است.
دیدگاه شما