چرا اسنپ به بورس بی‌اعتناست؟
بورس در انتظار ورود اولین استارتاپ
وزیر اقتصاد در جلسه‌ای که با مدیران ۵ استارتاپ داشته قول داده که عطش استارتاپ‌ها برای ورود به بورس هفته اول مردادماه پاسخ داده خواهد شد؛ چراکه مدیران بازار سرمایه تلاش خواهند کرد اولین استارتاپ را اوایل مرداد و آخرین آنها را اواخر شهریور در بازار سرمایه پذیرش کنند.
خبری که استارتاپ‌های ایرانی مدت‌هاست منتظر آن بودند و برای بسیاری به معنای ورود به یک چرخه تازه از حیات اکوسیستم استارتاپی است. اگرچه هنوز ابهامات و ریسک‌های زیادی هم پیرامون این اتفاق وجود دارد که پاسخ ندادن به آنها و روشن نکردن راهکارها ممکن است در آینده راه ورود استارتاپ‌های دیگر به این فضای سرمایه‌ساز را ببندد.
در این جلسه گفته شده مدیران استارتاپ‌هایی چون کافه‌بازار، آپارات، تپسی، دیجی‌کالا و شیپور و مدیران شرکت‌های فرابورس و بورس و رییس اتاق بازرگانی تهران حضور داشته‌اند. اگرچه خود وزیر اقتصاد هم بر چالش اصلی ورود استارتاپ‌ها به بورس در این جلسه تاکید کرده و خواستار راهکاریابی برای آن شده اما مشخص نیست وقتی «تعیین ارزش دارایی‌های نامشهود» استارتاپ‌ها هنوز فرمول خاصی پیدا نکرده استارتاپ‌ها با کدام ارزش و دارایی می‌خواهند وارد بازار سرمایه شوند.
ارزش‌گذاری: ابهام بزرگ ورود استارتاپ‌ها به بورس
یک پیش‌بینی این است که استارتاپ‌های شناخته‌شده ایرانی با یک ارزش‌گذاری خیلی پایین‌تر از آنچه در سال‌های گذشته در مورد آنها گفته و شنیده شده وارد بازار سرمایه شوند. موضوعی که به نظر نمی‌رسد چندان مطلوب این کسب وکارها باشد آن‌هم در شرایطی که موضوع سرمایه‌گذاری و ارزش‌گذاری استارتاپی در سطح استارتاپ‌های بزرگ ایران تا یکی دو سال آینده چشم‌انداز چندان روشنی ندارد و تنها راه باقی‌مانده برای جذب سرمایه تازه در این کسب‌وکارها، ارائه سهامشان در بازاری است که از قضا این روزها طرفداران زیادی دارد.
به نظر می‌رسد تلاش‌های دولت برای کم کردن نقدینگی از یک سو و کنترل بازارهایی چون ارز و مسکن از سوی دیگر باعث شده تا وزارت اقتصاد آخرین تیرهایی که در ترکش دارد را رها کند. یکی از آخرین تیرها در کنار ارائه سهام شرکت‌های دولتی، ارائه سهام شرکت‌های استارتاپی است که ممکن است روی کاغذ شانس خوبی برای جمع کردن نقدینگی‌‌های سرگردان داشته باشند.
اگرچه شرکت‌هایی چون آپارات و کافه‌بازار که در چند سال گذشته رشد خیره‌کننده‌ای را هم در کسب وکار و هم در درآمدزایی‌شان تجربه کرده‌اند شانس بالایی برای اقبال از سوی صاحیان سرمایه‌های ریز و درشت بازار سرمایه دارند اما هنوز مشخص نیست که برای نمونه کسب وکاری چون شپیور چطور می‌خواهد ارزش‌گذاری و سهامش با چه متر و معیارهایی در بازار سرمایه ارائه شود.
ریسک اوبری و غیبت اسنپ
اما نکته اساسی‌تر ورود استارتاپ ها به بورس ، غیبت یکی از سرحال‌ترین کسب وکارهای آنلاین ایران و به واقع بزرگترین استارتاپ کشور است. از یک سال گذشته که بحث ورود استارتاپ ها به بورس داغ شده و با وجود اینکه استارتاپ‌های مجموعه سرآوا اشتیاق بی‌حدوحصری را برای این موضوع از خود نشان داده‌اند هنوز هیچ خبری از گروه اینترنتی ایران و استارتاپ‌های مختلف آن از جمله تاکسی اینترنتی اسنپ برای ورود به بورس نیست.
اسنپ برخلاف دیگر استارتاپ‌های ایرانی به نظر می‌رسد مشکل تامین سرمایه ندارد و کمپین‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای آن در دو سه سال گذشته بر این حدس و گمان صحه می‌گذارد. از سوی دیگر به نظر می‌رسد در روزهایی که کرونا بسیاری از کسب وکارهای بزرگ اینترنتی را دچار اختلال و رکود کرده، اسنپ تمایل چندانی برای ورود به بورس در این وضعیت نامساعد را نداشته باشد. اما گفته می‌شود عدم تمایل اسنپ به بازار سرمایه فراتر از این دلایل به برخی گرفتاری‌های مدیریتی این استارتاپ برمی‌گردد. تغییرات مدیریتی و هیئت مدیره در این شرکت که سهامداری شرکت‌های خارجی مدت‌هاست از سوی برخی محافل به عنوان پاشنه آشیلش معرفی شده یکی از این دلایل است. گفته می‌شود اسنپ منتظر خواهد ماند تا با نهایی شدن پوست‌اندازی مدیریتی‌اش در ماه‌های آینده، خود را برای ورود به بورس آماده کند.
هرچه هست باید منتظر ماند و دید هفته اول مرداد ماه این دیجی‌کالاست که به عنوان اولین کسب وکار اینترنتی پا به بورس می‌گذارد یا استارتاپ‌های دیگری چون کافه‌بازار و آپارات. و البته منتظر نتیجه جذاب‌تر این مسابقه که همان میزان و چگونگی استقبال صاحبان سرمایه از سهام این شرکت‌هاست هم شد. بسیاری نگران‌اند که آنچه در بورس آمریکا برای اوبر اتفاق افتاده اینجا هم تکرار شود. یعنی ارزش‌گذاری بالای سهام و ریزش ناگهانی بعد از عرضه اولیه! اگرچه بسیاری دیگر معتقدند در شرایطی که استارتاپ‌ها امکان جذب سرمایه‌های خطرپذیر را تا حدود زیادی از دست داده‌اند چاره‌ای جز پناه بردن به سرمایه‌های بورس با تمام ریسک‌ها و خطرات آن باقی نمانده و باید دل را به دریا زد و این ریسک بزرگ را به جان خرید؛ حتی اگر استارتاپ‌ها بدشانسی بیاورند و در یکی دو هفته آینده روزهای ریزش بورس و ورود آنها به این بازار متقارن شوند.
جزئیات ورود استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان به بورس
به گزارش پایگاه خبری اخبارخوب به نقل از همشهری آنلاین به نقل از تسنیم، در حالی که سال‌هاست زمزمه‌هایی مبنی بر حضور استارتاپ‌ها در بورس از گوشه و کنار شنیده می‌شود در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ این بحث قوت بیشتری گرفت و با چراغ سبز دولتی ها نیز روبه رو شد؛ اما در نهایت عرضه اولیه آن انجام نشد و به سال ۱۴۰۰ محول شد.
سال ۹۹ سال عجیبی برای بورس ایران بود. سالی که صفر و صد را همزمان تجربه کرد و در نهایت حواشی زیادی نیز به همراه داشت. اما با فاکتور گرفتن این مساله؛ داستان جذاب بورس ایران در ۹۹ با زمزمه‌های حضور استارتاپ‌ها رنگ متفاوتی به خود گرفت و درحالی که همه در زمستان ۹۹ منتظر عرضه اولیه شرکت‌های کارآفرینی و شاهد نقش نام آنها در تابلوی فرابورس بودند این اتفاق رخ نداد.
اما در اواخر خرداد سال ۱۴۰۰ رییس سابق سازمان بورس اعلام کرد، در این سازمان به دنبال ورود پنج استارتاپ به بورس بودند، اما موانعی که عمدتا از بیرون تحمیل شده‌اند از به نتیجه رسیدن این موضوع، جلوگیری کرد.
محمدعلی دهقان دهنوی، رییس سابق سازمان بورس، در مورد چرایی عدم ورود استارتاپ‌ها به بورس گفته بود: هدف ما این بوده که پنج استارتاپ را وارد بورس کنیم اما این اقدام با موانع زیادی همراه است که از بیرون تحمیل شده که اگر این موانع برطرف نشود آسیب‌هایی را به استارتاپ‌ها وارد می‌کند.
محمد جواد آذری جهرمی، وزیر پیشین ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در لایو اینستاگرامی سال گذشته خود درباره دلایل مانع‌تراشی برای استارتاپ‌هایی که قصد ورود به بورس را دارند گفته بود:چند بحث وجود دارد؛ یکی بحث دارایی‌های نامشهود است که بورس روی این مساله حساس است. از باب اینکه بعدا صدمه‌ای به مال مردم وارد نشود که البته راه‌حل هم دارد. دستورالعمل دارد و ما هم دستورالعملش را به سازمان بورس داده‌ایم. بخشی ورود استارت‌آپ‌ها به بورس هم برمی‌گردد به نوع نگرانی که بعضا برخی از دستگاه‌ها دارند در برابر بزرگ‌شدن اقتصاد شرکت‌هایی که وابستگی به نهاد حکومتی ندارند. برخی از وجود سرمایه‌دار بزرگ در کشور می‌ترسند. این بحث سنتی در نظام حکومتی ایران است و هرکس می‌خواهد بزرگ شود، باید به جایی وصل شود و اگر وصل نشود، کارش پیش نمی‌رود.
یکی از اصلی‌ترین دلایلی که شرکتها را به سمت حضور در بورس تشویق می‌کند جذب سرمایه برای توسعه است، به اعتقاد مدیرعامل‌های این شرکتها، اتصال این بخش از صنعت نوآوری – طی یک دهه آینده به بزرگترین صنعت کشور تبدیل می‌شود- با بدنه اصلی اقتصاد می‌تواند پیشرفت‌های قابل توجهی برای کشور به همراه داشته باشد.
استارتاپ ها نیز با بالا رفتن بازدهی بورس به تب و تاب ورود به بورس افتادند. بالا رفتن بورس جدی شدن بحث ورود کسب و کارهای آنلاین به بورس را قوت بخشید.
بسیاری از کارشناسان در خصوص ورود استارتاپ‌ها به بورس نظرات متفاوتی ارائه داند. در حالی که موافقان دلایلی چون نیاز استارتاپ‌ها به تجربه راه‌های جدید تامین سرمایه و بهره‌مندی از معافیت‌ها و تخفیفات مالیاتی را دلایل مهمی برای ورود استاتاپ‌ها به بورس عنوان می‌کنند. مخالفان این موضوع؛ ایراد در صورت‌های مالی حسابداری و ضعف در حاکمیت شرکتی، و ابهاماتی از این دست را دلایل پررنگ و قابل توجهی می‌دانند.
به اعتقاد مخالفان ورود استارتاپ ها به بورس، در بورس عدد و رقم حرف اول را می‌زند و محاسبات و مناسباتی در آن حکم فرماست. استارتاپ‌ها با مهم‌ترین ویژگی خود یعنی چابکی شناخته می‌شوند. از آنجایی که سنجه‌های ورود به بورس سنجه‌های مالی و گزارش‌های آخر سال و … است می‌تواند برای استارتاپ‌ها مخاطراتی همراه داشته باشد.
استارتاپ‌های بزرگ و مهم خارجی نیز به راحتی وارد بورس نمی‌شوند، مگر اینکه به استیج قابل قبولی از سطح درآمدی خود رسیده و دغدغه‌های عدد و رقمی همراهشان نباشد.
استارتاپ‌های ایرانی که هنوز اطمینانی به درآمدزایی و سود خود ندارند به چه شکلی می‌خواهند قدم در مسیر پر پیچ و خم بورس بگذارند؟
سازمان بورس برای تسهیل شرکت های استارتاپی صندوق های سرمایه‌گذاری جسورانه را ایجاد کرده تا با این راه بتواند استارتاپ های موفق را جذب بازار سرمایه کند، البته سرمایه گذارانی که در این صندوق ها سرمایه گذاری می کنند نیز از خطرات و ریسک های بالای این صندوق ها کاملا مطمئن هستند و به همین دلیل است که نام این صندوق ها را ورود استارت‌آپ‌ها به بورس صندوق های سرمایه گذاری جسورانه گذاشته اند.
این گزارش ها درحالی است که روز گذشته خبر به ثمر نشستن ورود نخستین استارت‌آپ ایرانی به بورس منتشر شد. بر اساس اخبار منتشر شده، با پیگیری‌های وزرای ارتباطات و فناوری اطلاعات، اقتصاد و دارایی، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری و ریاست سازمان بورس، سرانجام اولین استارتاپ مجوز ورود به بازار سرمایه را دریافت کرد.
عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، با اعلام این خبر گفت:پس از سال‌ها، دولت سیزدهم به وعده ورود استارتاپ‌ها به بازار سرمایه جامه عمل پوشاند و شرکت تپسی نخستین شرکتی خواهد بود که نام آن بر تابلوی فرابورس نقش خواهد بست.
یه گفته برخی از کارشناسان بورسی، در کشور ما چون تأسیس شرکت‌های سهامی عام بسیار دشوار است، و از طرفی نیز بازار سهام‌های اولیه ما محدود است، فرآیندی که بتوان یک استارتاپ را از بازار سرمایه عرضه کرد بسیار سخت است، به همین علت جوانانی که قصد ایجاد شرکت‌های استارتاپی را دارند مجبورند از تسهیلات بانکی استفاده کنند و از آنجایی که ضریب شکست استارتاپ ها بسیار بالاست، و از هر ۱۰ استارتاپی که ایجاد می شود، ۹ عدد آن با شکست روبرو می شود، جوانان ما بعد از مدتی که استارتاپ شان شکست می خورد، تبدیل به بدهکاران بانکی می شوند و از مدار کسب و کار خارج می شوند یا راهی اقتصادهای بازار محور دیگر همانند امریکا، کانادا یا کشورهای اروپایی و حاشیه خلیج‌فارس می شوند.
ناگفته نماند که کشورهای حاشیه خلیج فارس سرمایه گذاری کلانی برای به دست آوردن استارتاپ‌های ایرانی کرده اند. به همین علت ما نیاز داریم که اصلاحاتی را به عمل آوریم تا محیط به گونه ای شود که شرکت ها در مرحله اول از طریق سهامی عام شروع کنند و سپس در هر مرحله از ورود استارت‌آپ‌ها به بورس بازار مورد معامله قرار گیرند، و در نهایت زمانی که تبدیل به شرکت‌های بزرگ شدند در بازار ثانویه یا همان بورس اوراق بهادار درج شوند.
این امر بسیار مهمی است که بتوانیم محیطی ایجاد کنیم تا شرکت ها رشد کنند و چون فاصله بین بازار اولیه و ثانویه زیاد است ما با چالشی روبرو هستیم که شرکت های خوب استارتاپی ما به صورت سهامی عام نیستند و سهامشان در بازارهای سرمایه نیست.
بر اساس این گزارش در هفته‌های آتی، عملاً سد ورود استارتاپ‌ها به بازار سرمایه شکسته خواهد شد و انتظار می‌رود موج تازه‌ای از ورود شرکت‌های فناورپایه به این بازار برای تأمین مالی بیشتر و در نتیجه بزرگ‌تر شدن سایز بازارهای مرتبط به حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات و توسعه اقتصاد دیجیتال به راه بیفتد.
ورود استارت آپ ها به بورس
ورود استارت آپ ها به بورس
ورود استارت آپ ها به بورس
دولتمردان ادعا ورود استارت‌آپ‌ها به بورس می کنند ورود نخستین شرکت های استارت آپی نشانه ای از گذراندن دوران پر ریسک و شفاف شدن وضعیت مالی آنها و مایه دلگرمی دیگر استارت آپ ها و اعتماد سرمایه گذاران سنتی است. در مقابل گروهی دیگر، این نوع ورود به بورس در شرایط گلخانه ای و حمایت های گاهی عجیب و غریب دولتی را، ضربه به سرمایه مردم می دانند. ورود یک کسب و کار به بازار سرمایه یا به عبارت دیگر عرضه سهامشان در بورس، همیشه برای آنها پدیده خوشایندی است. (ورود استارت آپ ها به بورس)
به ویژه برای آن دسته از کسب و کارهای استارت آپی که توانسته اند مراحل پر چالش رشد و جذب سرمایه ها از منابع مختلف را پشت سر گذاشته و با ورود به بورس، در واقع، دوران بلوغ را تجربه کرده و برای اهداف بلندمدت و رشد و توسعه بیشتر سرمایه گذاری کنند. از طرفی، به پشتوانه این بلوغ بتوانند شاهد ورود سرمایه بیشتری به اکوسیستم استارت آپی باشند. به هر حال، تب بورس و بازار سرمایه حسابی این روزها داغ شده، تبی که از سال گذشته بالا گرفته و همچنان روند صعودی را طی می‌کند. روند رو به رشدی که نه تنها به مذاق سرمایه گذاران خرد خوش آمده بلکه به یکی از بازوهای اجرایی مهم دولت برای پیشبرد برنامه های اقتصادی تبدیل شده است.
ورود استارت آپ ها به بورس
حتی در این میان، دولت درصدد است برای ورود استارت آپ‌ها به بورس تسهیلاتی فراهم کند طوری که صندوق نوآوری و شکوفایی از طرح پیشنهادی برای تسهیل گری این ورود خبر می‌دهد و از طرفی سازمان بورس و اوراق بهادار برای ایجاد تابلوی جدید برای شرکت های استارت آپی و متناسب سازی شرایط پذیرش با ویژگی های شرکت های نوآور اعلام آمادگی می‌کند. بنابر گفته مدیران وزارتخانه ارتباطات و سازمان بورس، ورود استارت آپ‌ها به بورس اتفاقی است که دیر یا زود رخ می‌دهد و تا پایان سال جاری شاهد عرضه عمومی سهام چند استارت آپ از جمله دیجی کالا و کافه بازار در بازار سرمایه خواهیم بود.
اکوسیستم استارتاپی
اتفاقی که از زمان مطرح شدن مورد استقبال اکوسیستم استارت آپی و سرمایه گذارانی قرار گرفته که در این اکوسیستم تامین مالی می کنند. به گفته فعالان این حوزه، در شرایط فعلی اقتصاد کشور که روزهای سختی بر کسب و کارها می گذرد، چنین اتفاقی می‌تواند برای استارت آپ‌ها نوید بخش باشد و نظر سرمایه گذاران جدید را جلب کند. اما از نظر آنها باید نگران دو مقوله در این میان بود؛ نخست هیجانی است که در بازار سرمایه و به تبع آن در اکوسیستم استارت آپی کشور ایجاد می شود. باید مراقب بود که این هیجان به مثابه حبابی نباشد که ترکیدن آن به تضعیف و از بین رفتن اکوسیستم استارت آپی کشور تمام شود. مانند تجربه تلخی که در بحران حباب دات کام در آمریکا رخ داد.
اکوسیستم استارتاپی
واکنش دولت به ورود استارتاپ ها در بورس
موضوع دیگر، واکنش پرهیجان و ذوق زده دولت به ورود استارت آپ ها به بورس است؛ چراکه انتظار می رود دولت صرفاً در نقش یک ناظر در این فرآیند ظاهر شود و نگذارد تصمیماتش روند بازار را تحت الشعاع قرار دهد و آن را روند طبیعی و واقعی آن خارج کند. به بیان دیگر دولت از این شرایط نباید ذوق زده شود، اصلاً بهتر است واکنشی نشان ندهد و بگذارد استارت آپ‌ها نیز مانند سایر شرکت ها سهام خود را در بورس عرضه کنند و صرفاً به نقش ناظر بودن کفایت کند. بهترین قاضی برای شرکت های استارت آپی واکنش بازار سرمایه است.
پس اشتیاقی که درحال حاضر مدیران دولتی برای ورود استارت آپ ها به بورس نشان می‌دهند، به لحاظ اقتصادی منطقی نیست. ایجاد یک تابلوی اختصاصی استارت آپ ها در بورس درحال پیگیری است و به این ترتیب هر پنج استارت آپی که در این مرحله آماده عرضه عمومی سهام هستند و سایر استارت آپ ها می‌توانند ذیل این تابلو به عرضه سهام بپردازند. به نظر می‌رسد تخصیص تابلو جداگانه برای استارت آپ ها برگرفته از تجربیات سایر کشورها است. اتخاذ شیوه جدید برای ورود استارت آپ ها به بورس درحالی است که این شیوه هنوز در ایران تجربه نشده است، در نتیجه پیش بینی نخستین حضور استارت آپ های ایرانی در بورس را دشوار می کند.
ورود استارت آپ ها به بورس
چرا استارت آپ ها باید وارد بورس شوند؟
چه تغییراتی در ساختار یک شرکت باید اتفاق بیافتد تا بتواند وارد بورس شود؟ شرایط ورود به بورس برای شرکت های استارت آپی چه تفاوتی با دیگر شرکت ها دارد؟ شاید مرور برخی قوانین عمومی شرکت ها برای ورود به بورس خالی از لطف نباشد. در زمان پذیرش نباید بیشتر از ۸۰ درصد از سهام شرکت در اختیار کمتر از ۱۰ سهام دار باشد. شرکت باید در دو دوره متوالی سودآور بوده و امکان سودآوری آن در آینده وجود داشته باشد و زیان انباشته نداشته باشد. نسبت حقوق صاحبان سهام شرکت به کل دارائی‌ها، از حد مناسب برخوردار بوده و از ۳۰ درصد کمتر نباشد. در صورتی که نسبت مذکور از حداقل تعیین شده در این بند کمتر باشد، لیکن به تشخیص هیأت پذیرش از حد مطلوب برخوردار باشد، باید نسبت حقوق صاحبان سهام به دارائیهای ثابت به قیمت تمام شده حداقل از ۵۰ درصد کمتر نباشد.
ورود استارت آپ ها به بورس
ارزش گذاری
مسئله دیگر شیوه ارزش ورود استارت‌آپ‌ها به بورس گذاری این شرکت هاست. نظام پیشنهادی شرکت‌های استارت‌آپی برای ارزش گذاری نظام مقایسه ای است که ارزش یک شرکت را در مقایسه با شرکت های مشابه آن شرکت تعیین می کند. این نوع ارزش گذاری باعث رشد حبابی ارزش شرکت ها می‌شود. از سمت دیگر بعلت نبودن مشابه بسیاری از شرکتها در داخل کشور، این شرکتها خود را با نمونه خارجی مقایسه کرده و ارزش گذاری بر اساس دلار صورت می‌گیرد که به کاذب شدن و افزایش حباب قیمتی کمک می کند و ارزش شرکت را چیزی بسیار بیشتر از واقعیت نشان می دهد. انتشار گزارشات ارزش گذاری شرکتها به خوبی می‌تواند این شبهه را مرتفع و از تضییع سرمایه مردم جلوگیری کند.
در بورس معادل ۳۰ درصد حجم سهام باید نقدا و به صورت وثیقه در نزد شرکت سرمایه گذاری مرکزی بورس قرار گیرد و همچنین معادل ۳۰ درصد سهام شرکت ها در بورس اوراق بهادار و فرابورس به عنوان وثیقه تسهیلات پذیرفته می‌شود. حال سوال اساسی آن است که شرکت های استارت آپی چه دارایی قابل تملیکی برای وثیقه گذاری دارند؟ این شرکتها عموماً دارایی خود را شبکه خود می‌دانند. سوال مهم این است که با یک قطعی ساده اینترنت که در ایران اصلاً امر دشواری نیست، تکلیف این دارایی چه می‌شود؟ و ارزش روز آنچه خواهد شد؟ شاید سوال بهتر آن است که ارزش بنیادین این شرکت ها به صورت شفاف اعلام شود تا سرمایه گذاران و فعالان بازار سرمایه به خوبی بدانند بر روی چه شرکتی و با چه خالص ارزش دارایی (NAV) در حال سرمایه گذاری هستند.
دانش بنیان یا استارت آپ؟
شرکت‌های استارت آپ بعضاً تفاوت های مهمی با شرکت های دانش بنیان دارند و این تفاوت ها که به ماهیت شکل گیری و اهداف متفاوت آنها بر می گردد موجب تاثیر متفاوت آنها در توسعه اقتصاد و فرهنگ و حکمرانی کشور بخصوص در حوزه فضای مجازی می شود. شرکت دانش بنیان شرکتی است که محصول یا خدمت آنها بر پایه و مبتنی بر دانش وابسته به دانش در مقابل وابسته به کارگر یا کاربر است. در عین حال دانش بعنوان ویژگی شرکت دانش بنیان از محصول فراتر می رود و فرایند های شرکت، هدف و چشم انداز شرکت را نیز دربر می گیرد. منبع اصلی یک شرکت دانش بنیان، دانش است و دانش و فناوری دارایی حیاتی شرکت بشمار می رود.
در چنین شرکت هایی هزینه تحقیق و توسعه (R&D ) بخش بزرگ قابل توجهی را نشان می دهد و کارکنان اینگونه شرکت ها معمولاً دارای تحصیلات آکادمیک و با حقوق بالا هستند. شرکت استارت آپ شرکتی است که توسط یک کارآفرین جهت ایجاد کسب و کار قابل توسعه ایجاد می‌شود. یک شرکت استارت آپ معمولاً یک مشکل قابل حل را در نظر می‌گیرد و برای آن یک راه حل تعریف می کند. سپس با ارزیابی بازار یک طرح تجاری طراحی می کند و با ارائه محصول یا خدمت به مشتری و بازار و ارزیابی عکس العمل آن، فعالیت خود را توسعه می دهد.
ارزش گذاری
ورود استارت آپ ها به بورس
اقتصاد دانش بنیان که مورد تاکید سیاست های اقتصاد مقاومتی است، بر پایه شرکت های دانش بنیان شکل می گیرد که باعث ارتقای استقلال صنعتی و فناوری و علمی و دانشی کشور می گردد. شرکت های استارت آپ در شرایط فعلی کشور عمدتاً شرکت های استفاده کننده از فناوری اطلاعات و ارتباطات هستند و نه شرکت های مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات و استارت آپ ها عملاً شرکت هایی هستند که عمدتاً به ارائه خدمات الکترونیک در بازار می پردازند.
حواشی پیرامون استارت آپ ها
یکی از مهم‌ترین اهداف و کارکردهای سرویس‌های خدمترسانی دسترسی به اطلاعات و حریم
شخصی افراد است و با تحلیل حجم عظیم اطلاعات (BIG DATA) مذکور عملاً امکان مهندسی
اجتماعی، سنجش ذائقه اجتماعی، برنامه ریزی و هدایت جامعه برای هرکسی که به این اطلاعات
دسترسی داشته باشد، بوجود خواهد آمد. مسئله‌ای که در استارت آپ ها ذیل هیچ نظارتی نیست
و عملاً حریم خصوصی افراد در این فضا به سادگی نقض شده و حتی پاسخگویی نیز وجود ندارد.
به عنوان مثال فقط در سه نوبت اطلاعات کاربران دیجی کالا، کافه بازار و تپسی منتشر شد و
عملاً هیچ کسی پیگیر امنیت کاربران نشد و هیچ کسی نیز پاسخگوی سوالات مردم از این
پلتفرم‌ها نشد.
موضوع ایجاد انحصار و خرید رقبا توسط استارت آپ های بزرگ که در کشور به غلط از آن به
عنوان «ادغام» یاد می‌شود نیز یکی دیگر از چالش‌های حال حاضر شرکت‌های بزرگ استارت آپی
است. رفتار این شرکتها در ایجاد انحصار اقتصادی سوالات زیادی را برای فعالین این حوزه به
وجود آورده است. اگر حاکمیت به انحصار این شرکتها در اقتصاد دیجیتال پایان دهد، آیا ارزش
این شرکتها یا فروش آنها در سال به همین میزان ادعایی در ارزش گذاری ها خواهد بود؟ ارزش
آنها در بازار سرمایه چطور؟
شاید بهتر باشد دولت بجای حمایت از شرکت‌های استارت آپی، تابلوی اختصاصی، تسهیلات ویژه
(مثلاً تسهیلات ۱۴۰۰ میلیارد تومانی صندوق نوآوری و شکوفایی برای این شرکتها که در تضاد
با ماده ۵۲ قانون تسهیل رقابت است) و… حمایت خود را بر شرکت‌های دانش بنیان قرار دهد تا
هم به رشد اقتصاد مقاومتی کمک کند و هم ریسک سرمایه مردم کاهش یابد… مسئله‌ای که دورنمایی
از آن در دولت دیده نمی‌شود چون دوران شوآف با شرکت‌های دانش بنیان تمام شده است و دور، دور
استارت آپ هاست.
آشنایی با IPO؛ نقطه‌ی عطف فعالیت شرکتها و کسب‌وکارهای استارت‌آپی
عرضه‌ی اولیه‌ی سهام یا IPO (Initial Public Offering) به معنای عرضه‌ی اولیه‌ی سهام است و برای شرکت‌های کوچک امکان جذب سرمایه را فراهم می‌کند؛ به این ترتیب این شرکتها می‌توانند کسب‌وکار خود را توسعه دهند و به اعتبار و سودآوری مطلوبی برسند. شرکت‌های نوپا زمانی که سهام خود را در بورس به عموم عرضه می‌کنند، دیگر استارت‌آپ نیستند و به شرکتی عمومی تبدیل می‌شوند.
براساس آمار و تحقیقات رسمی، حدود ۹۰ درصد از IPO ها در بازار بورس، سودآور هستند؛ تا جایی که حتی گاهی شرکت‌های دولتی با چندین سال سابقه‌ی فعالیت هم در IPO شرکت می‌کنند. بااین‌حال، در بازار نفس‌گیر و پرخطر بورس همه چیز به این سادگی نیست. در ادامه با مهم‌ترین نکاتی که باید درباره‌ی IPO بدانید، آشنا می‌شوید.
چند نکته‌ی مهم برای زمان درست ورود به IPO
پیش از هر چیز بهتر است بدانید که مسائل مربوط به زمان‌بندی و تعیین ارزش سهام شرکتها قابل پیش‌بینی یا کنترل نیست. با این حال می‌توانید تا حد زیادی با هوشیاری در مسیر عمومی‌سازی شرکت خود حرکت کنید تا به بازدهی مورد نظر برسید.
شاید بهتر است صبر کنید
یکی از راه‌های پرهیز از ورود استارت‌آپ‌ها به بورس ورود به بازار سهام و بورس در زمان نامناسب، این است که صبور باشید و برنامه‌ی عرضه‌ی اولیه‌ی شرکت خود را به تعویق بیندازید. اگر جذب سرمایه برایتان بسیار مهم است و چاره‌ای جز عمومی کردن شرکت ندارید، باید خود را برای هر نوع ریسکی آماده کنید. برای حل چنین مسائلی بهتر است استراتژی کسب‌وکار خود را طوری تنظیم کنید که به عرضه‌ی سهام اولیه نیاز فوری نداشته باشید. به این ترتیب می‌توانید در زمان درست و با اطمینان بیشتری به یک شرکت IPO تبدیل شوید.
آمادگی داشته باشید
سیستم‌های کارآمد برای گزارش‌گیری مالی، پرسنل آموزش‌دیده و متخصص، و شیوه‌های مدیریتی شرکت می‌تواند نقش زیادی در آمادگی شرکتها و ورود موفقیت‌آمیز به بازار سهام داشته باشد. مهم نیست شرکت‌تان چقدر کوچک یا بزرگ است؛ دیر یا زود شما هم به دورانی می‌رسید که به جذب سرمایه و کسب اعتبار نیاز پیدا خواهید کرد. پس بهتر است از همان زمان تأسیس شرکت خود، برای عمومی‌سازی آن برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشید.
افراد کلیدی شرکت را هم‌مسیر کنید
برای عرضه‌ی سهام اولیه بهتر است ارتباط مشخص و روشنی بین عوامل اجرایی و هیئت مدیره‌ی شرکت وجود داشته باشد؛ به این ترتیب تمام اعضای کلیدی شرکت روی اقدامات و مراحل مهمی که پیش از IPO باید انجام شود، توافق خواهند داشت. اعتماد به رشد و توسعه‌ی سهام در آینده و سطح نقدینگی بالاتر از یک آستانه‌ی مشخص، از مهم‌ترین نکاتی هستند که باید در این توافق به آنها توجه کنید. تعیین نقاط عطف دقیق و واضح به مدیریت و تیم اجرایی کمک می‌کند تا درک مشترکی از زمان آمادگی شرکت برای IPO شدن داشته باشند.
فرصت‌ها را از دست ندهید
- شرکت‌تان برای خروج از دوران استارت‌آپی و تبدیل شدن به یک شرکت عمومی کاملاً آماده است؛
- درک درستی از وضعیت سرمایه‌گذاران و خریداران سهام اولیه‌ی خود دارید؛
- بازار IPO شرایط پایدار، مطمئن و مطلوبی دارد؛
و باز هم صبر می‌کنید و منتظر می‌مانید، بهتر است خود را برای تصمیم‌های پرخطر آینده آماده کنید.
IPO شدن شرکتها با چه مشکلات احتمالی مواجه است؟
افشای اطلاعات محرمانه: هنگامی که شرکت‌تان عمومی می‌شود، اطلاعات مهم آن، مانند منابع مالی و رویکردهای کسب‌وکار، آزادانه در اختیار دولت و عموم مردم قرار می‌گیرد. از این گذشته، حساب‌رسی‌های دوره‌ای و گزارش‌های فصلی و سالانه هم باید انجام شود.
عدم داشتن سابقه‌ی معاملات سهام: به‌عنوان یک شرکت IPO هیچ داده‌ای از نحوه‌ی معامله‌ی سهام خود ندارید و به همین دلیل نمی‌توانید رفتار خریداران و سرمایه‌گذاران را بررسی و پیش‌بینی کنید.
هزینه‌های سنگین: برای عمومی کردن شرکت به سرمایه‌ی زیادی نیاز دارید. دست‌کم حدود یک سال یا بیشتر طول می‌کشد تا با داشتن وکیل، حساب‌دار و مشاور حرفه‌ای بتوانید برای IPO شدن آماده شوید. از این گذشته، عرضه‌ی اولیه‌ی سهام در زمان نامناسب می‌تواند به‌شدت برای رشد و ثبات مالی شرکت‌تان مضر باشد.
به حاشیه رفتن اهداف اصلی شرکت: عمومی کردن شرکت پروژه‌ای بزرگ است که به تلاش، زمان و هزینه‌ی زیادی نیاز دارد. به همین دلیل باید هوشیارانه عمل ورود استارت‌آپ‌ها به بورس کنید و از توسعه‌ی بخش‌های مختلف شرکت غافل نشوید. اگر بیش از حد روی عمومی شدن شرکت تمرکز کنید، ممکن است از رقبا عقب بمانید یا فرصت افزایش تعداد و تنوع محصولات خود را از دست بدهید.
چه مراحلی برای IPO شدن شرکتها باید انجام شود؟
پیش از هر چیز، شرکتها باید براساس قوانین سازمان بورس، اطلاعات و گزارش‌های مالی حساب‌رسی‌شده‌ی خود را به این سازمان ارائه دهند. نماد اختصاصی یک شرکت زمانی در تابلوی بورس قرار می‌گیرد که ناظران سازمان بورس این گزارش‌ها را تایید کنند. فراموش نکنید که برای ورود به بورس و عرضه‌ی سهام باید در اساس‌نامه‌های شرکت تغییراتی ایجاد شود. تبدیل شرکت از سهامی خاص به سهامی عام یکی از مهم‌ترین تغییرات است.
در بسیاری از کشورهای پیشرفته‌ی دنیا از روش ثبت دفتری (Book Building) برای ورود شرکتها به IPO استفاده می‌شود. در این روش، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و نهادهای مالی فعال در IPO، پیش‌نیازهای لازم برای تعیین قیمت، بررسی‌های حقوقی، تحلیل گزارش ارزش‌گذاری و… را انجام می‌دهند. سپس شرکت سهام خود را با دامنه‌ی نوسان مشخصی در اختیار عموم قرار می‌دهد. این روش در ایران هنوز به‌طور فراگیر اجرایی نشده است؛ به همین دلیل ممکن است بسیاری از شرکتها و افراد در جریان IPO دچار خسارت‌های سنگین مالی و اعتباری شوند. با این حال انتظار می‌رود با رشد سریع IPO در کشور، اصلاحاتی در نحوه‌ی عملکرد بازار بورس و نحوه‌ی مشارکت کسب‌وکارها و افراد ایجاد شود.
ورود نخستین استارتاپ به بورس
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اعلام خبر عملی شدن وعده ورود استارتاپ‌ها به بازار سرمایه تأکید کرد که در آستانه صدمین روز استقرار دولت نام نخستین استارت‌آپ ایرانی بر تابلوی فرابورس نقش خواهد بست.
به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، نخستین گام مؤثر دولت برای ورود استارت‌آپ‌ها به بورس شکوفایی اقتصاد دیجیتال، هموار کردن مسیر ورود استارت‌آپ‌ها به بازار سرمایه بود که امروز با آغاز مراحل ورود نخستین استارت‌آپ ایرانی به بورس به ثمر نشست.
بر اساس این گزارش با پیگیری‌های وزرای ارتباطات و فناوری اطلاعات، اقتصاد و دارایی، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری و ریاست سازمان ورود استارت‌آپ‌ها به بورس بورس، سرانجام استارت‌آپ تپسی مجوز ورود به بازار سرمایه را دریافت کرد.
عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اعلام این خبر گفت: پس از سال‌ها، دولت سیزدهم به وعده ورود استارتاپ‌ها به بازار سرمایه جامه عمل پوشاند و شرکت تپسی نخستین شرکتی خواهد بود که نام آن بر تابلوی فرابورس نقش خواهد بست.
بر اساس این گزارش در هفته‌های آتی با نقش بستن نام شرکت تپسی در تابلوی فرابورس، عملاً سد ورود استارتاپ‌ها به بازار سرمایه شکسته خواهد شد و انتظار می‌رود موج تازه‌ای از ورود شرکت‌های فناورپایه به این بازار برای تأمین مالی بیشتر و در نتیجه بزرگ‌تر شدن سایز بازارهای مرتبط به حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات و توسعه اقتصاد دیجیتال به راه بیفتد.
اعلام این خبر در آستانه صدمین روز استقرار دولت سیزدهم، اراده و اهتمام جدی دولت بر توسعه فناوری اطلاعات و اقتصاد دیجیتال را بیش‌ازپیش روشن می‌کند.
دیدگاه شما