بازده روزانه سالانه‌شده چیست؟

در جدول و نمودار زیر نرخ بهره موثر با لحاظ دوره های پرداخت متفاوت محاسبه شده است که می توان مشاهده کرد؛

بازده روزانه سالانه‌شده چیست؟

اگر بخواهیم شرایط سرمایه گذاری در آلمان را مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم ابتدا باید شاخص های اقتصادی و همین طور استانداردهای سرمایه گذاری در این کشور را مورد بررسی قرار دهیم. شما با بررسی این قوانین و استانداردها می توانید تصمیمات مناسب تری به منظور انتقال سرمایه خود به این کشور و مهاجرت از طریق سرمایه گذاری به آلمان اتخاذ نمایید. این موارد تاثیر بسزایی در رشد و یا افت سرمایه شما خواهند داشت. توجه به عواملی مانند میزان نرخ مصادره اموال، ثبات سیاسی کشور مورد نظر، میزان بدهی و… می تواند راهنمای مناسبی برای سرمایه گذاری و ثبت شرکت در کشور مورد نظر باشد. در ادامه به بررسی برخی از این استانداردها و شرایط خواهیم پرداخت.

نرخ مصادره اموال از جمله عواملی است که در انواع سرمایه گذاری خصوصا روش های خرید ملک و ثبت شرکت باید به آن توجه ویژه ای نمایید. این نرخ نشان دهنده رفتار مالی کشور موردنظر با اتباع بیگانه ای است که در آن کشور به کار و زندگی پرداخته اند یا سرمایه خود را به آنجا انتقال داده اند. هر چه عدد این نمودار به سمت 1 میل کند، نشان دهنده کم خطر تر بودن و ایمن بودن سرمایه شما در کشور مورد نظر خواهد بود. نرخ مصادره اموال کشور آلمان در ذیل مشاهده می کنید که برابر 1 است : ( کمترین میزان ریسک سرمایه گذاری و بیشترین میزان امنیت آن )

مورد بعدی که باید به آن توجه کنید شاخص کنترل فساد در آلمان می باشد که هرچه این عدد به 2.5 نزدیک تر باشد، نشان دهنده شفافیت سیستم قضایی آلمان می باشد. نرخ این نمودار در سال 2017، 1.84 بوده است. در ادامه نمودار مربوط به کنترل فساد در آلمان را مشاهده می نمایید:

بازده روزانه سالانه‌شده چیست؟

اگر بخواهیم شرایط سرمایه گذاری در آلمان را مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم ابتدا باید شاخص های اقتصادی و همین طور استانداردهای سرمایه گذاری در این کشور را مورد بررسی قرار دهیم. شما با بازده روزانه سالانه‌شده چیست؟ بررسی این قوانین و استانداردها می توانید تصمیمات مناسب تری به منظور انتقال سرمایه خود به این کشور و مهاجرت از طریق سرمایه گذاری به آلمان اتخاذ نمایید. این موارد تاثیر بسزایی در رشد و یا افت سرمایه شما خواهند داشت. توجه به عواملی مانند میزان نرخ مصادره اموال، ثبات سیاسی کشور مورد نظر، میزان بدهی و… می تواند راهنمای مناسبی برای سرمایه گذاری و ثبت شرکت در کشور مورد نظر باشد. در ادامه به بررسی برخی از این استانداردها و شرایط خواهیم پرداخت.

نرخ مصادره اموال از جمله عواملی است که در انواع سرمایه گذاری خصوصا روش های خرید ملک و ثبت شرکت باید به آن توجه ویژه ای نمایید. این نرخ نشان دهنده رفتار مالی کشور موردنظر با اتباع بیگانه ای است که در آن کشور به کار و زندگی پرداخته اند یا سرمایه خود را به آنجا انتقال داده اند. هر چه عدد این نمودار به سمت 1 میل کند، نشان دهنده کم خطر تر بودن و ایمن بودن سرمایه شما در کشور مورد نظر خواهد بود. نرخ مصادره اموال کشور آلمان در ذیل مشاهده می کنید که برابر 1 است : ( کمترین میزان ریسک سرمایه گذاری و بیشترین میزان امنیت آن )

مورد بعدی که باید به آن توجه کنید شاخص کنترل فساد در آلمان می باشد که هرچه این عدد به 2.5 نزدیک تر باشد، نشان دهنده شفافیت سیستم قضایی آلمان می باشد. نرخ این نمودار در سال 2017، 1.84 بوده است. در ادامه نمودار مربوط به کنترل فساد در آلمان را مشاهده می نمایید:

بازده چیست؟

سود یا پاداش حاصل از هر نوع سرمایه‌گذاری، بازده نامیده می‌شود. این مفهوم نیز همانند ریسک برحسب درصد بیان شده و کیفیت آن، معمولاً بر مبنای دوره زمانی حصول، عملکرد سایر دارایی‌ها در مدت مشابه و شاخص‌های پولی، ارزیابی می‌گردد. بازدهی سرمایه‌گذاران بازار سهام، از دو طریق افزایش قیمت سهم و سود نقدی سالانه، حاصل می‌شود. به منظور تعیین درصد بازدهی بهینه، معیار مشخصی وجود ندارد زیرا، همانگونه که در بالا اشاره شد؛ محاسبه بازدهی مطلوب می‌تواند تابعی از افق سرمایه‌گذاری، ماهیت دارایی، ریسک، هزینه‌های معاملاتی، نرخ بهره، درصد تورم و… باشد.

به عبارت دیگر، نحوه ارزیابی بازدهی اوراق دارای درآمد ثابت با سهام موجود در بورس که سود مقرر شده‌ای برای آن‌ها وجود ندارد؛ کاملاً متفاوت است.

برای مثال اگر نرخ تورم کشور را ۲۰ درصد فرض کنیم، کسانی که در اوراق مشارکت با سود ۲۵ درصد سرمایه‌گذاری کنند؛ علاوه بر حفظ ارزش پول خود در مقابل تورم، ۵ درصد نیز بازده واقعی داشته‌اند. اما زمانی که کارشناسان مالی به ارزیابی عملکرد بازار سرمایه می‌پردازند، علاوه بر موارد فوق، معمولاً تمرکز اصلی آن‌ها بر مقایسه عملکرد بورس، با سایر بازارهای سرمایه‌گذاری نظیر ارز و طلا در مدت مشابه می‌باشد.

بازده در طرف مقابل ریسک بوده و به گونه‌ای، نتیجه تقبل ریسک است. در واقع سرمایه گذاران به منظور دست‌یابی به بازدهی معقول حاضر می‌شوند تا درصد ریسک احتمالی مشخصی را تحمل کنند. واژه بازده، الزاماً به کسب سود تعبیر نمی‌شود و این موضوع به اشتباه در ذهن برخی سرمایه گذاران نقش بسته است. مثبت یا منفی بودن بازدهی، طبیعت سرمایه‌گذاری است و سود و زیان هر دو، پاداش معاملاتی ما محسوب می‌شوند. در یک کلام می‌توان گفت، کسب بازدهی انگیزه تمام افراد از ورود به دنیای سرمایه‌گذاری است.

انواع بازده در بازار سهام

در معاملات سهام و بازار مالی، بازده به دو دسته کلی مورد انتظار و واقعی تقسیم می‌شود.

بازده مورد انتظار؛ پیش از ورود به معامله تعیین شده و بیانگر انتظارات سوددهی، از موقعیت معاملاتی مذکور است. به منظور تعیین بازده مورد انتظار خود از هر موقعیت معاملاتی سهام، باید به متدهای تحلیلی مختلف مسلط باشیم. برحسب تحلیل شرایط بنیادی و گزارشات مالی منتشره از سوی شرکت‌ها، در مورد سود تقسیمی پایان سال، سناریوهایی در نظر می‌گیریم. سپس وضعیت نموداری سهم را بر اساس اصول و روش‌های تکنیکالی بررسی نموده و اهداف قیمتی آینده آن، مشخص خواهند شد. در نهایت بازدهی تقریبی مورد انتظار با توجه به ریسک و حجم معامله، از مجموع پتانسیل سوددهی آتی سهم محاسبه می‌شود.

بازده واقعی؛ پس از خروج و بر اساس سود قطعی کسب شده از موقعیت معاملاتی، قابل محاسبه می‌باشد. به بیان ساده، مجموع اختلاف قیمت خرید و فروش سهم، سود نقدی و بعضاً درآمد حاصل از حق تقدم‌های سهام، نشان دهنده بازده واقعی شما است. تفاوت بازده واقعی و مورد انتظار، بیانگر سطح کیفی سرمایه‌گذاری طی دوره مذکور است.

بسیاری از کارشناسان سرمایه‌گذاری توصیه می‌کنند که حین انجام محاسبات تعیین بازده مورد انتظار، رویکرد محافظه کارانه‌ای داشته باشید. زیرا موجب می‌شود که با داشتن دیدگاهی واقع بینانه، درصد خطا کاهش یافته و از شناسایی سودهای موهومی جلوگیری شود.

نحوه تعیین بازده یک موقعیت معاملاتی

همان‌گونه که توضیح داده شد؛ برای محاسبه بازده واقعی باید پس از فروش سهام، مجموع سود حاصل شده از این موقعیت معاملاتی را محاسبه نمایید؛ تا درصد بازده نسبت به سرمایه کل مشخص شود. در همین راستا و به منظور درک عمیق مطلب، توجه شما را به یک معامله فرضی جلب می‌کنیم:

سرمایه گذار الف با دارایی ۵۰ میلیون تومانی خود، در بازار سهام تهران مشغول فعالیت است. وی در ابتدای سال تصمیم می‌گیرد؛ با افق سرمایه‌گذاری یکساله، روی سهام شرکت ایران خودرو سرمایه‌گذاری نماید. طبق تحلیل نموداری، پیش بینی می‌شود این سهم تا پایان سال، حداقل یک رشد قیمت ۲۰ درصدی را تجربه کند. همچنین نتایج تحلیل بنیادی نشان دهنده این است که شرکت وضعیت سوددهی فوق العاده‌ای داشته و بر اساس سیاست‌های مدیریتی فعلی، تقسیم سود نقدی ۲۰۰ تومانی به ازای هر سهم در پایان سال مالی، بسیار محتمل است.

حداکثر ریسک قابل تحمل برای این سرمایه گذار در موقعیت معاملاتی مذکور، ۱۵ درصد نسبت به کل سرمایه می‌باشد. اگر نقطه ورود مد نظر، در ناحیه قیمتی ۱۰۰۰ تومانی بوده و طبق استراتژی معاملاتی در صورت افت قیمت تا محدوده ۸۰۰ تومان، سرمایه گذار با پذیرش زیان از معامله خارج شود؛ با انجام محاسبات مربوط به تعیین حجم بر اساس مدیریت سرمایه مشخص می‌شود که این شخص مجاز است حداکثر ۳۷۵۰۰ سهم از این شرکت را خریداری کند.

۵۰/۰۰۰/۰۰۰ × ۱۵% = ۷/۵۰۰/۰۰۰

۱۰۰۰ – ۸۰۰ = ۲۰۰

۷/۵۰۰/۰۰۰ ÷ ۲۰۰ = ۳۷۵۰۰

تفاوت بازده واقعی و مورد انتظار

طبق تحلیل‌ فوق و با توجه به مقادیر سود مورد انتظار ناشی از رشد قیمت و تقسیم سود نقدی سهام، مجموع بازدهی احتمالی این موقعیت معاملاتی بر اساس حجم حدوداً ۳۰ درصد می‌باشد، که نشان دهنده شرایط ایده‌آل معامله مذکور از لحاظ قوانین مدیریت سرمایه است.

۲۰۰ (سود نقدی احتمالی سهم) + ۲۰۰ (مقدار افزایش قیمت احتمالی سهم) = ۴۰۰ (مجموع بازده مورد انتظار به ازای هر سهم)

۳۷۵۰۰ × ۴۰۰ = ۱۵/۰۰۰/۰۰۰

اما پس از گذشت یک‌ سال، قیمت سهم به ۱۱۰۰ تومان می‌رسد (افزایش قیمت ۱۰ درصدی). از طرف دیگر، گزارشات مالی شرکت در سامانه کدال نیز بیان‌گر این است، که سود نقدی شرکت ایران خودرو در پایان سال مالی مذکور، صرفاً ۵۰ تومان است! پس از انجام محاسبات سود و زیان مشخص می‌شود؛ این سرمایه‌گذار مجموعاً در این معامله، ۱۱.بازده روزانه سالانه‌شده چیست؟ ۱درصد بازدهی کسب کرده است.

۱۰۰ (سود نقدی سهم) + ۵۰ (مقدار افزایش قیمت سهم) = ۱۵۰ (مجموع بازده واقعی به ازای هر سهم)

۳۷۵۰۰ × ۱۵۰ = ۵/۶۲۵/۰۰۰

با توجه به اختلاف قابل ملاحظه بازده واقعی و مورد انتظار (حدوداً یک سوم)، افق زمانی و مقدار ریسک معامله، به این نتیجه می‌رسیم؛ که مثال فوق موقعیت معاملاتی چندان پرسودی نبوده است! اما در این قسمت ذکر دو مورد ضروری است.

همان‌طور که خودتان می‌دانید، خرید و فروش بازده روزانه سالانه‌شده چیست؟ سهام در بازار بورس شامل کارمزد ۱.۵ درصدی می‌باشد، که جهت سهولت محاسبات، از در نظر گرفتن آن چشم پوشی کردیم. نکته بعدی این است، که معمولاً فرآیند پرداخت سود نقدی سهام شرکت‌ها، به سرعت و عیناً در پایان سال انجام نمی‌شود و مسلماً طولانی‌تر شدن دوره پرداخت، تأثیر منفی بر بازدهی معاملات دارد. در نتیجه اگر موارد مذکور را نیز در نظر بگیریم؛ سرمایه گذار «الف» بازدهی واقعی کمتری خواهد داشت. چنین نتایج معاملاتی، می‌تواند ناشی از پیش بینی‌های بسیار خوشبینانه، ضعف روش تحلیل یا استراتژی معاملاتی، ریسک‌های سیستماتیک و… باشد. بسیاری از این عوامل، به مرور زمان و پس از کسب تجربه سرمایه‌گذاری در بازار، قابل اصلاح و اجتناب خواهند بود. در واقع کسب بازدهی مناسب تا حد زیادی، نتیجه مهارت شما در معامله‌گری است، زیرا توانسته‌اید موقعیت‌های معاملاتی خود را در تمام مراحل، از لحظه ورود تا خروج به گونه‌ای مدیریت کنید، که بهترین نتیجه ممکن حاصل شود.

تا اینجا سعی شد، مفاهیم ریسک و بازده در بازار سهام و جزئیات مربوط به آن‌ها شرح داده شوند. در مطالب آتی، رابطه ریسک و بازده و نسبت‌های کاربردی در مدیریت سرمایه را توضیح خواهیم داد.

نرخ بهره موثر با تابع EFFECT

از نرخ بهره Interest Rate جهت محاسبه سود سپرده و یا بهره وام Loan دریافتی از سیستم بانکی و یا هر منبع مالی تامین کننده دیگر استفاده می شود. زمانی که شما سپرده گذار باشید این نرخ تحت عنوان نرخ سود سپرده گذاری می باشد و زمانی که شما وام گیرنده باشید تحت عنوان نرخ بهره وام خوانده می شود. صرف نظر از اینکه شما سپرده گذار و یا وام گیرنده باشید، معمولا هر دوی این نرخ ها را تحت عنوان نرخ بهره موثر می خوانیم. در ادامه مقاله حاضر به توضیح و تفسیر نرخ بهره موثر می پردازیم.

نرخ بهره موثر:

نرخ بهره مؤثر (Effective interest rate)، گفته می شود. نرخ صرفا مؤثر نرخ بهره وام یا محصول مالی است که از نرخ بهره اسمی باقی می ماند و در صورت بهره مرکب به عنوان «نرخ بهره معادل» بیان می شود. سالانه به صورت معوقه پرداخت می شود.

درادامه توضیحاتی همراه با مثال برای درک بهتر این مبحث ارائه می دهیم؛ برای سود بانکی متعلق به رقم سپرده گذاری شده در بانک ارائه می شود که همین قاعده در خصوص نرخ بهره وام دریافتی که جهت تأمین پروژه های سرمایه گذاری مورد بازده روزانه سالانه‌شده چیست؟ استفاده قرار می گیرد.

معمولا نرخ بهره سپرده که از سوی بانک ها و یا موسسات مالی و اعتباری اعلام می گردد به صورت سالیانه می باشد. به این صورت که تعیین نرخ بهره R درصد نشان از آن دارد که با سپرده گذاری A ریال در بانک سالیانه به اندازه R درصد به سپرده شما سود تعلق خواهد گرفت.

سود سالیانه سپرده = A × R

در این حالت اگر در اعلام نرخ بهره بانکی عبارت دیگری نیز بدان اضافه کنیدکه دوره پرداخت سود را تعیین کرده باشد، نحوه محاسبه سود سپرده متفاوت خواهد بود. برای نمونه اینگونه اعلام می شودکه نرخ بهره بانکی R درصد با پرداخت سود به صورت ماهیانه می باشد.

در این صورت در محاسبه سود چنین عمل می شود که در انتهای ماه اول سود سپرده محاسبه و به اصل سپرده اضافه می شود و در واقع پس از گذشت یک ماه اصل سپرده به اندازه سود یک ماه افزایش می یابد. در ماه دوم سود اصل سپرده و سودی که از ماه اول بدان اضافه شده بود برای یک ماه دیگر بدان ها سود تعلق می گیرد و در انتهای ماه دوم اصل پول باضافه سود ماه اول باضافه سود ماه دوم را خواهیم داشت و بدین ترتیب تا انتهای سال عمل می شود.

در این حالت نرخ بهره سالیانه که R درصد اعلام شده است به جهت تعیین دوره بازپرداخت سود تحت تأثیر قرار گرفته و تغییر می نماید. نرخ بهره اعلام شده بعنوان نرخ بهره نرمال نامگذاری می شود اما نرخ واقعی که با در نظر گرفتن دوره زمانی بازپرداخت سود در محاسبات لحاظ می شود تحت عنوان نرخ بهره موثر Effective Rate خوانده می شود.

به جهت محاسبه سود در بازه های زمانی کوتاه تر نرخ بهره موثر بیشتر از نرخ بهره نرمال خواهد بود و سپرده گذار سود بیشتری به دست می آورد. بر این اساس هر چقدر که بازه زمانی پرداخت سود کوتاه تر باشد، نرخ بهره موثر بزرگ تر از نرخ بهره نرمال خواهد بود. در این حالت در محاسبه سود سپرده به جای نرخ بهره نرمال از نرخ بهره موثر استفاده می شود.

سود سالیانه سپرده = A × Re

نکات مهم و قابل توجه:

نرخ موثر سالانه معیاری از نرخ بهره است که برای مرکب سازی نرخ بهره استفاده شده و در مقایسات مالی (پروژه ها، وام ها و سود آوری و…) استفاده زیادی دارد. فرمول ریاضی آن به صورت زیر است:

لازم به ذکر است که نرخ موثر سالانه معیاری از نرخ بهره می باشد که به منظور مرکب سازی نرخ بهره از آن استفاده می گردد و در مقایسه های مالی از قبیل پروژه ها، وام ها، سودآوری و… مورد استفاده زیادی قرار دارد که فرمول آن به صورت زیر می باشد:

فرمول محاسبه نرخ بهره موثر بدین صورت است:

Re= Effective Rate

m = Periods per year

محاسبه نرخ بهره موثر در نرم افزار اکسل Excel با فرمول زیر انجام می شود:

متخصصان مالی برای محاسبه نرخ بهره موثر از نرخ بهره اسمی از فرمول های موجود در اکسل استفاده می کنند که فرمول EFFECT در بین آنها از محبوبیت خاصی برخوردار است.

همچنین برای محاسبه نرخ بهره سالانه (APR) و درصد بهره سالانه (APY)، محاسبه وام خودرو، مسکن و همچنین وام های کوچک تر از نرخ اسمی استفاده می کنند که توسط وام دهنده تعیین می بازده روزانه سالانه‌شده چیست؟ گردد.

شرح تابع EFFECT:

تابع EFFECT مقدار نرخ بهره موثر سالانه را بر اساس نرخ بهره اسمی و تعداد دوره های مرکب سازی سالانه را محاسبه می کند. نوشتار این تابع به صورت زیر است:

EFFECT(nominal_rate, npery) =

(تعداد دوره، نرخ بهره اسمی) EFFECT =

تابع EFFECT یک مقدار که نمایانگر مقدار نرخ بهره موثر سالانه است را باز می گرداند.

ورودی های این تابع به شرح زیر هستند:

• نرخ بهره اسمی: در این آرگومان مقدار نرخ بهره اسمی وارد می گردد که بایستی بین صفر و یک باشد.
• تعداد دوره: در این آرگومان تعداد دوره های مرکب شدن در سال وارد می گردد که بایستی عددی صحیح و مثبت باشد.

مثال 1:

در جدول و نمودار زیر نرخ بهره موثر با لحاظ دوره های پرداخت متفاوت محاسبه شده است که می توان مشاهده کرد؛

پیشگامان بی نهایت مطالعه مقاله تجزیه و تحلیل مالی طرح توجيهی را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

در این محاسبات npery نیز از فرمول زیر این گونه به دست آمده است:

npery = 365 / days

همانطور که در نمودار و محاسبات گفته شده مشاهده می کنید هر چقدر که دوره پرداخت بهره کوتاه تر باشد، نرخ بهره موثر بزرگ تری حاصل می شود. به طوری که اگر دوره پرداخت بهره روزانه باشد در این صورت نرخ بهره موثر 22.13 درصد محاسبه می شود که نسبت به نرخ بهره نرمال 20.00% در حدود 2.13% افزایش خواهد داشت.

زمانی که هدف سپرده گذاری و گرفتن سود بانکی می باشد، محاسبه نرخ بهره برای دوره های کوتاه مدت مثلا روزانه و درواقع استفاده از نرخ بهره موثر به نفع سپرده گذار می باشد. برای درک بیشتر این قسمت را با ذکر مثالی عنوان می کنیم.

به طور مثال: اگر مبلغ سپرده گذاری در بانک رقم 100،000،000 تومان باشد درصورتی که سپرده گذاری با نرخ بهره 20% و دوره پرداخت یک ساله باشد، سود متعلق به آن در انتهای سال 20،000،000 تومان خواهد بود و اگر سپرده گذاری با نرخ بهره 20% روزشمار (دوره پرداخت روزانه) باشد، سود متعلق به آن در انتهای سال 22.130،00 تومان خواهد بود.

حال اگر یک سرمایه گذار جهت اجرای پروژه ای از بانک وام دریافت کند. طبق مثال دوره ساخت پروژه یک ساله است و وام در ابتدای سال از بانک دریافت می شود. در طول دوره ساخت سرمایه گذار با توجه به آنکه به تولید محصول و سود دهی نرسیده لذا ملزم به پرداخت بهره وام نمی باشد و در واقع بهره وام در انتهای سال به اصل آن اضافه شده و بدهی سرمایه گذار به بانک شامل اصل و فرع وام دریافتی می باشد.

حال اگر شرایط بازپرداخت وام به صورت مثلا ماهیانه توافق شده باشد، در طول دوره ساخت که سرمایه گذار بازپرداخت بهره وام ندارد، مطابق رویه ای که در بالا بدان اشاره شد جهت محاسبه کل بهره متعلقه در طول یک سال باید از نرخ بهره موثر ماهیانه استفاده شود. لذا اگر نرخ بهره نرمال وام دریافتی 20% باشد، محاسبه بهره در انتهای دوره احداث با نرخ بهره موثر 21.94% خواهد بود. که در این حالت به نفع وام گیرنده نخواهد بود.

مثال 2:

در زیر ما نرخ بهره موثر را برای چند نرخ بهره اسمی متفاوت و تعداد دوره های مرکب سازی مختلف محاسبه کرده ایم.

خطاهای معمول:

• اگر مقدار نرخ بهره اسمی عددی بین صفر و یک نباشد، خطای !NUM# رخ می دهد. دقت داشته باشید که صفر می تواند شامل شود اما یک نه.
• اگر مقادیر وارد شده در تابع، عددی (اسکالر) نباشند، خطای !VALUE# رخ خواهد داد.

نگارش: ساناز یوسفی

به منظور کسب اطلاعات بیشتر، مطالعه مقاله جریان نقدی با تابع xnpv را به شما عزیزان پیشنهاد می نماییم.

وضعیت تکان‌دهنده بارش‌ها در کشور

همان‌گونه که از ماه‌های گذشته پیش‌بینی می‌شد، نخستین ماه پاییز امسال با کمترین میزان بارندگی در پهنه جغرافیایی کشور سپری شد و با شرایط موجود، به نظر می‌رسد که در سال آبی جدید نیز همچون دو سال گذشته، خشکسالی همچنان سایه سنگین خود را بر سرزمین ایران حفظ خواهد کرد.

به گزارش «تابناک» به نقل از ایسنا، براساس جدول اطلاعات پهنه‌ای بارش استان‌ها، حجم کلی بارش‌های کشور در مهرماه امسال به ۳.۳ میلی‌متر رسید که این میزان در ماه مشابه سه سال اخیر کمترین حجم بارش ثبت شده در کشور محسوب می‌شود.

بررسی آمار بارش‌های ثبت شده در سه سال گذشته نشان می‌دهد که حجم بارش‌های کشور در مهرماه سال ۹۹ به میزان ۴.۶ میلی‌متر بوده که این میزان در مهرماه سال گذشته به ۳.۷ میلی‌متر و در مهرماه امسال نیز همان‌گونه که پیشتر گفته شد، به ۳.۳ میلی‌متر کاهش یافته، در این میان، حجم بارش‌ها در استان تهران وضعیت نگران‌کننده‌تری در مقایسه با ‌کل کشور دارد چراکه متوسط بارش‌های این استان در ماه‌های مهر، از ۱۰.۷ میلی‌متر در سال ۹۹ به ۲.۷ میلی‌متر در سال گذشته و ۱.۴ میلی‌متر در سال جاری رسیده است.

با وجود تمامی آنچه که گفته شد، باید خشکسالی را به عنوان یک واقعیت طبیعی و پدیده‌ای رایج برای اقلیم سرزمینی ایران شناخت و آن را پذیرفت و رفتارهای مصرف‌کنندگان و برنامه‌ریزی‌های مدیریت بخش آب را به‌گونه‌ای بازسازی کرد که در مواجهه گاه و بیگاه با خشکسالی دچار شوک و تنش ناگهانی نشویم.

اگرچه عموم مصرف‌کنندگان همواره در شرایط کم‌آبی و خشکسالی به دعوت شرکت‌های آب و فاضلاب برای صرفه‌جویی ۱۰ یا ۲۰ درصدی پاسخ مثبت داده و بارها در گذر از این شرایط، همکاری کرده‌اند اما رفتارهای شمار اندکی از مشترکان که به آنان مشترکان "پرمصرف" و "بدمصرف" اطلاق می‌شود، نشان داده است که صرف دعوت و یا هشدار برای صرفه‌جویی در مصرف نزد آنان کارساز نیست و به نظر می‌رسد برای اصلاح الگوی مصرفی این گونه مشترکان، باید تدابیر و ساز و کارهای قانونی دیگری ازجمله اصلاح تعرفه آب مشترکان پرمصرف و بدمصرف اندیشیده شود.

البته بخشی از مسئولیت صرفه‌جویی در مصرف آب نیز متوجه شرکت‌های آب و بازده روزانه سالانه‌شده چیست؟ فاضلاب به عنوان سازمان‌های مسئول در بهره‌برداری از شبکه توزیع آب بوده، واقعیت آن است که در سال‌های اخیر به دلیل محدودیت‌های مالی، امکان اصلاح و بازسازی شبکه‌های توزیع آب یا فراهم نبوده و یا حجم پروژه‌های اصلاح و بازسازی در مقایسه با وسعت صدها هزار کیلومتری شبکه بسیار ناچیز بوده است.

بنابراین اصلاح تعرفه‌های مشترکان پرمصرف و بدمصرف و در کنار آن اعمال جریمه‌های مالی بازدارنده و سنگین برای مشترکان غیرمجاز، نه‌تنها انگیزه این‌گونه مشترکان را برای بهبود رفتار مصرفی افزایش می‌دهد، بلکه می‌توان از منابع حاصل از اصلاح تعرفه‌ها و جرایم یادشده برای بازسازی شبکه توزیع بهره برد و با تلفیق این منابع با اعتبارات قابل پیش‌بینی در قوانین بودجه سالانه، میزان هدررفت آب را در شبکه توزیع کاهش داد.

اگرچه ممکن است امکان برخورداری از اعتبارات دولتی برای اصلاح شبکه‌های توزیع آب در چهارچوب قوانین و مقررات موجود فراهم نباشد، اما با توجه به اهمیت موضوع تامین آب شرب در کشور، دولت در همراهی با مجلس می‌توانند با اصلاح قوانین و مقررات، شرایط را طوری فراهم کنند که شرکت‌های خصوصی فعال در صنعت آب و فاضلاب در جهت کاهش هدررفت ظاهری و واقعی آب در شبکه توزیع به کمک شرکت‌های آب و فاضلاب بشتابند.

نکته مهم دیگر، تبیین و توجه دادن بیش از پیش مصرف‌کنندگان به میزان مصرف آب مجازی است که متاسفانه تاکنون اهمیت این موضوع برای عموم به اندازه کافی شناخته نشده است. واقعیت آن است که بخش قابل توجهی از فرآورده‌های تولیدی به‌ویژه فرآورده‌های غذایی و یا محصول‌های کشاورزی در کشور به دلایل مختلف ازجمله فسادپذیری، تولید مازاد بر مصرف و یا الگوی مصرف نادرست، بدون استفاده از چرخه مصرف خارج می‌شوند.

گفته می‌شود سالانه بیش از ۹۰ درصد آب مصرفی کشور در بخش‌های مولد ازجمله کشاورزی و صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد. با فرض این موضوع، چنانچه الگوی کشت محصول‌های کشاورزی و یا سایر فرآورده‌های تولیدی و صنعتی مطابق با نیازهای مصرفی سنجیده شود و روش‌ها و خطوط تولید براساس بالاترین میزان بازدهی آب طراحی شود، می‌توان سالانه حجم قابل توجهی از مصرف آب در کشور را کاهش داد.

با یک نگاه عمیق و دقیق‌تر، متوجه خواهیم شد که امکان صرفه‌جویی در مصرف آب با اصلاح بسیاری از عادت‌ها و رفتارهای مصرفی روزانه فراهم و در دسترس است. فراموش نکنیم که اگر تا چند سال پیش، چشم و گوش‌مان فقط در فصل گرما به دیدن و شنیدن پیام‌های صرفه‌جویی در مصرف آب عادت کرده بود، اکنون گستره نفوذ خشکسالی و کم‌آبی مرزهای تابستان را به گونه‌ای درنوردیده که اکنون در اواسط پاییز به جای بارندگی، هشدارهای جدی صرفه‌جویی در مصرف آب از در و دیوار شهرها در حال بارش است.