مزایای خرید اعتباری در بورس

اوراق گام چیست

اوراق گام در جهت کاهش بار تامین مالی از دوش بانک ها به وجود آمده است. در واقع پیش از این بانک ها برای تامین نقدینگی بنگاه های اقتصادی از راه ارائه تسهیلات بانکی اقدام می کردند. اما با روی کار آمدن اوراق گام، بانک ها صرفا پرداخت وجه را به فروشندگان طرف قرارداد با بنگاه های اقتصادی از طریق این اوراق تضمین می کنند و پرداختی از سوی بانک ها صورت نمی گیرد.

برای مشاوره اوراق گام

برای مشاوره اوراق گام

عناوین اصلی این مقاله

همه واحدهای تولیدی در برهه ای از زمان درگیر تامین مالی برای تهیه مواد اولیه و پیشبرد کار تولیدی خود می شوند. از جمله اولین راه ها برای تامین مبلغ مورد نیاز، مراجعه به بانک و استفاده از تسهیلات بانکی در قالب وام است. اما چند سالی است که واحدهای تولیدی علاوه بر تامین نقدینگی از این راه، از طریق دیگری از بانک ها کمک می گیرند. در این روش اعتبار و ضمانت بانک راه گشا است و کلید آن نیز استفاده از اوراق گام است.

این اوراق معمولا برای تامین مواد اولیه صنایع و واحدهای تولیدی کوچک و متوسط صادر می شود. همچنین برای تهیه کالاهای مصرفی و هزینه های جاری در مسیر تولید نیز قابلیت انتشار دارد. با توجه به این موضوع باید در نظر داشت که این اوراق تامین کننده هزینه های سرمایه ای نیست.

در واقع اوراق گام به جهت تامین مواد لازم برای پیشبرد تولید در صنایع مختلف به کار می رود و مهم ترین هدف آن کمک به چرخه تولید است. چنانچه مایلید درباره این اوراق، مزایای آن، نحوه صدور آن و نقش آن در بازار بورس اطلاعات لازم را کسب کنید با این مقاله همراه باشید.

اوراق گام چیست؟

گام، مخفف عبارت «گواهی اعتبار مولد» است و منظور از اوراق گام، اوراقی است که بانک ها برای تامین نقدینگی بنگاه های اقتصادی صادر می کنند. این اوراق برای کمک به رفع چالش های خرید مواد اولیه و تامین سرمایه در گردش بنگاه های تولیدی کوچک و متوسط ایجاد شده اند.

چنانچه یک بنگاه اقتصادی در جریان تامین مواد اولیه مورد نیاز خود دچار کمبود نقدینگی باشد، به بانک مراجعه کرده و فاکتور هزینه تامین مواد اولیه که از فروشنده دریافت نموده است را ارائه می کند. پس از احراز صلاحیت و شرایط بنگاه مراجعه کننده برای دریافت اوراق گام، این اوراق در وجه فروشنده صادر می شوند.

اوراق گام، از جمله اوراق بهادار محسوب می شوند و پس از انتشار قابلیت خرید و فروش در بازار سرمایه را دارند. در واقع تامین کننده مواد اولیه بنگاه اقتصادی می تواند هر زمان که بخواهد این اوراق را در بازار سرمایه به فروش برساند و وجه حاصل از فروش را دریافت کند.

بیشتر بخوانید: انواع وام بانکی

کاربرد اوراق گام در بورس کالا

اوراق گام به خریداران کالا از بورس این امکان را می دهد از طریق این اوراق، مواد اولیه یا کالای مدنظر خود را خریداری کنند. همچنین فروشندگان این اوراق نیز می توانند اوراق خود را در بورس کالا بفروشند و یا برای خرید کالای موردنیاز، اوراق گام خود را منتقل کنند.

دارنده اوراق گام می تواند این اوراق را تا زمان سررسید آن نزد خود نگه دارد تا پول حاصل از فروش به بنگاه اقتصادی متعهد را در زمان معین شده دریافت کند. با این حال هر زمان که نیاز به نقدینگی داشت و یا درصدد خرید کالا برای مصارف تولیدی خود بود، می تواند اوراق گام را در بازار بورس کالا به فروش برساند.مزایای خرید اعتباری در بورس

روشن است که بنگاه هایی که برای تامین کالا و مواد اولیه به بانک ها معرفی می شوند برای فعالیت در بازار سرمایه و تنزیل یا انتقال اوراق در این بازار باید دارای کد بورسی باشند. به علاوه برای انتقال این اوراق به بنگاه های بعدی نیز نیاز است که بنگاه خریدار کد بورسی داشته باشد.

مزایای اوراق گام

اوراق گام یک نوآوری برای تامین مالی واحدهای تولیدی کوچک و متوسط است و از این جهت حائز اهمیت است. در واقع در جریان استفاده از اوراق گام اتکا به بانک ها برای تامین نقدینگی این واحدها کاهش یافته و بازار سرمایه با اعتبار و نقدینگی خود به میدان می آید.

شرکت های تولیدی بسیاری برای تامین سرمایه در گردش یا تهیه مواد اولیه به بانک ها مراجعه می کنند و این خود باعث افزایش فشار تامین نقدینگی روی بانک ها است. عدم تامین این نقدینگی به طور مستقیم توسط بانک ها، سبب می شود پول جدید چاپ نشود و اوراق گام از این جهت خاصیت غیرتورمی دارد.

تامین شدن هزینه مواد اولیه مورد نیاز بنگاه های تولیدی در کنار تضمین نقدشوندگی این هزینه ها به تامین کنندگان این مواد اولیه، موجب افزایش تولید می شود. در واقع این اوراق با داشتن حمایت و ضمانت بانک صادرکننده، از اعتبار کافی برخوردارند تا در زنجیره تامین تولید کشور، به عنوان یک عنصر کارآمد نقش داشته باشند.

بیشتر بخوانید: مسدود شدن کارت بانکی

ارکان گواهی اعتبار مولد

گواهی اعتبار مولد سه شاخصه دارد؛ بانک، بنگاه متعهد و متقاضی. منظور از بنگاه متعهد، آن بنگاه اقتصادی است که به دنبال تامین مالی برای دریافت کالا و خدمات است. متقاضی، واحد تولید کننده ای است که بنگاه متعهد برای تهیه مواد اولیه به آن مراجعه کرده است. متقاضی درواقع همان فروشنده حقیقی و یا حقوقی است.

بانک یا موسسه اعتباری موظف است بنگاه متعهد و درخواست او را اعتبارسنجی کند. به طور مثال از صوري نبودن موضوع معامله و یا وجود تناسب و ارتباط بین موضوع معامله و زمینه فعالیت بنگاه متعهد و متقاضی اطمینان حاصل کند. اوراق گام برای بنگاه متعهدی که حداقل يک سال از شروع بهره برداری از آن گذشته باشد، قابل صدور است.

سقف ضمانت اوراق گام هر سال توسط بانک مرکزی مشخص و به بانک ها و موسسات اعتباری ابلاغ می شود. این بانک ها با در نظر گرفتن این سقف، پس از مراجعه بنگاه متعهد به بانک، سقف اعتباری این بنگاه را نیز اعتبارسنجی می کنند و مجاز به صدور اوراق گام متناسب با این سقف می باشند.

بانک های عامل انتشار اوراق گام باید سررسید اوراق را نیز مشخص نمایند. این سررسید براساس زمان مندرج در فاکتوری که بنگاه متعهد از متقاضی دریافت کرده است قابل تعیین است. همچنین زمان پرداخت و سررسید اوراق گام می تواند بر اساس توافق و تشخیص موسسه اعتباری معین گردد.

سامانه گام که سامانه صدور و مديريت اوراق گام در بازار سرمایه است نقش کلیدی در نقل و انتقالات مربوط به اوراق گام دارد. نقل و انتقال این اوراق، در سامانه گام فقط براساس قیمت اسمی اوراق امکان دارد و این تغییرات و ثبت اطلاعات مربوط به متقاضیان بعدی توسط بانک یا موسسه اعتباری در سامانه گام انجام می شود.

بیشتر بخوانید: اعتبار سنجی بانکی

ویژگی های اوراق گام

اوراق گام بر مبنای عقد ضمان تنظیم می شود و کلیه الزامات و قوانین مربوط به این عقد بر بانک و متعهد بار می شود. صدور اوراق گام، از جمله فعالیت های اعتباری بانک ها محسوب می شود. کارمزد صدور اوراق گام نیز برابر با کارمزد صدور ضمانت‌ نامه است. بانک بر اثر این ضمانت، تعهدات واحدهای تولیدی را در برابر فروشندگان و تامین کنندگان تضمین می کنند.

این اوراق بر اساس دستورالعمل بانک مرکزی سندی تجاری با نام محسوب شده و در نتیجه امکان نقدشوندگی و همچنین قابلیت نقل و انتقال دارند. این اوراق غیرکاغذی بوده و بدون کوپن سود منتشر می شوند. اوراق گام در قطعات استاندارد یک میلیون ریالی عرضه می شوند و سررسید آن ها نیز از 1 تا 9 ماه است.

اوراق گام قابلیت تنزیل در بازار سرمایه را دارد. چنانچه تامین کننده مواد اولیه که اوراق گام در اختیار او قرار دارد، بخواهد قبل از موعد سررسید این اوراق را به پول تبدیل مزایای خرید اعتباری در بورس کند، می تواند آن را در بورس اوراق بهادار به نرخ تنزیل، نقد کند.

بیشتر بخوانید: رفع مسدودی حساب بانکی

نحوه خرید بدون پول و با اوراق گام در بورس کالا

اوراق گام به عنوان سندی که ضمانت بانک را با خود دارد، به جای پول نقد می تواند در معاملات استفاده شود. برای خرید در بورس کالا نیز واحدهای تولید کننده می توانند به جای پرداخت پول، با انتقال اوراق گام به فروشنده، کالای موردنیاز خود را تهیه کنند.

در اواخر شهریور 1401 از سوی بانک مرکزی اعلام شد که امکان استفاده از ابزارهای تامین مالی اعتباری از جمله اوراق گام، در معاملات بورس کالا فراهم می شود و در تاریخ 10 مهر 1401 نخستین تسویه معاملاتی با اوراق گام در بورس کالا انجام گرفت. استفاده از اوراق گام تا مبلغ 100 هزار میلیارد تومان در مناسبات تامین مالی، از اهدافی است که توسط بانک مرکز، وزارت صمت و اقتصاد در نظر گرفته شده است.

اوراق گام از جمله ابزارهای تامین مالی زنجیره ای است که در بورس کالا این قابلیت به خوبی ظاهر می شود. بورس کالا، طیف وسیعی از بنگاه های تولیدی نظیر صنایع قطعه سازی، صنایع شیمیایی، خودرو سازی و. را پوشش می دهد. بانک مرکزی قصد دارد ورود اوراق گام را به روش های پرداخت در زنجیره تامین سایر صنایع نیز تسهیل کند تا با افزایش تنوع کالاهایی که با اوراق گام قابل فروش و انتقال است مسیر تولید در کشور هموارتر گردد.

در ادامه بخوانید: سود بانکی روز شمار

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد اوراق گام در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون اوراق گام پاسخ دهند.

سوالات متداول

1- ✔️ نحوه دریافت اوراق گام چگونه است؟

✔️ برای دریافت اوراق گام نیاز است که بنگاه اقتصادی نیازمند تامین مالی، به بانک های عامل انتشار اوراق گام مراجعه کند. در بخش اوراق گام چیست به این پرسش دقیق تر پرداخته شده است.

2- ✔️ مزایا و علت انتشار اوراق گام چیست؟

✔️ اوراق گام به منظور تسهیل تامین مالی در فرآیند تولید صنایع مختلف به وجود آمده است و اعتبار خود را از ضمانت بانک ها دارد. در قسمت ویژگی ها و مزایای اوراق گام به طور کامل به این سوال پاسخ داده شده است.

3- ✔️ اوراق گام در بازار بورس چه کاربردی دارد؟

✔️ اوراق گام، به تولید کنندگان حاضر در بورس کالا این امکان را می دهد که بدون پرداخت پول نقد، کالاهای موردنظر خود را تهیه کنند. در این مقاله توضیحاتی کاربردی در این باره مطرح گردید.

مزایای مشتریان کارگزاری آگاه چیست؟

سلام دوست عزیز
در صورتی که شما به عنوان مشتری در سایت بآشگاه عضو شوید می توانید با دریافت زیر مجموعه کسب درآمد و همچنین از مزایایی مانند تخفیف کارمزد معاملات و تخفیف در دوره های آموزشی بهره مند شوید.جهت آشنایی بیشر لطفا به مطلب مزایای حاصل از معرفی بآشگاه مشتریان آگاه به دوستان و آشنایان و عضویت آنان (معرفی معرف) در بلاگ بآشگاه مراجعه فرمائید.

شرایط گرفتن وام چیست؟

سلام دوست عزیز
شرایط لازم برای دریافت اعتبار از بآشگاه کارگزاری آگاه
نیاز است که شما در کارگزاری آگاه قرارداد اعتباری به صورت حضوری را امضا کرده باشید.کارگزاری آگاه باید ناظر اوراق بهاداری باشد که به‌عنوان تضمین از طرف مشتری نزد کارگزار قرارداده‌شده‌است . امکان تغییر ناظر به کارگزاری دیگر برای آن دسته از اوراق بهاداری که به عنوان تضمین نزد کارگزاری آگاه است، وجود ندارد و اصطلاحا سهام نزد کارگزاری مزایای خرید اعتباری در بورس آگاه فریز می‌شود.مشتری ملزم است حداقل ارزش تضمینی معادل میزان اعتبار درخواستی، نزد کارگزاری آگاه داشته باشد. ارزش تضمین برابر است با ۴۵ درصد دارایی سهام.

سلام کارگزاری آگاه به پولی که تو حساب کارگزاری مون هست سود هم پرداخت می‌کنه یا نه؟
ممنون میشم جواب بدین

سلام دوست عزیز
خیر بابت مانده قابل معامله شما در سامانه معاملاتی، سودی به حساب شما واریز نمی شود. در عوض در صورت اعمال درخواست از جانب شما، رسوب گیری بر روی مانده قابل معامله شما لحاظ شده و شما قادر به دریافت وام قرض الحسنه از طرف کارگزاری آگاه خواهید بود.

سلام
دوست عزیز مشتریان کارگزاری آگاه علاوه بر استفاده از تخفیف در بسته های مشاوره تا ۸۰% و دوره های آموزشی تا ۶۰% امکان بهره‌مندی از تخفیف کارمزد معاملات، خرید بسته های اعتباری و وام قرض الحسنه و برداشت وجه و هدایای نقدی بآشگاه را در بآشگاه دارند. همچنین می توانند از امکانات سامانه معاملات آسا نظیر پنل تحلیل تکنیکال، دسترسی سریع به کدال و . نیز بهره‌مند شوند.

شایان ذکر است آدرس کانال مشاوره کارگزاری آگاه https://t.me/AgahMoshaver و آدرس کانال تلگرام بآشگاه https://t.me/boursee است.

سلام
دوست عزیز مشتریان کارگزاری آگاه علاوه بر استفاده از تخفیف در بسته های مشاوره تا ۸۰% و دوره های آموزشی تا ۶۰% امکان بهره‌مندی از تخفیف کارمزد معاملات، خرید بسته های اعتباری و وام قرض الحسنه و برداشت وجه و مزایای خرید اعتباری در بورس مزایای خرید اعتباری در بورس هدایای نقدی بآشگاه را در بآشگاه دارند. همچنین می توانند از امکانات سامانه معاملات آسا نظیر پنل تحلیل تکنیکال، دسترسی سریع به کدال و . نیز بهره‌مند شوند.

اعتبار معاملاتی در بورس

اعتبار معاملاتی (margin trading)، سرمایه‌ای است که کارگزار به صورت موقت در اختیار سرمایه‌گذار و معامله‌گر قرار می ‌دهد. دریافت اعتبار در معاملات بازار بورسِ اوراق بهادار از طریق کارگزاری‌ها و تحت شرایط خاصی انجام می‌ پذیرد.

خرید اعتباری: به خرید اوراق بهادار از محل اعتبار تخصیص داده شده، خرید اعتباری می گویند.

مزایای خرید اعتباری در بورس

در این نوع خرید، مشتری قدرت خرید بیشتری دارد و با سرمایه‌ کم، سود بیشتری به دست می ‌آورد. این یک فرصت استثنایی برای معامله‌گران حرفه‌ای آشنا به تحلیل بازار می ‌باشد.

به طور کلی مزایای اعتبار شامل موارد زیر است :

• میزان اعتبار دریافتی بر بازدهی سرمایه‌گذاری تأثیر بیشتری دارد. البته این در صورتی است که سرمایه‌گذاری هوشمندانه باشد.
• یکی دیگر از مزایای این روش امکان ایجاد تنوع در سبد سهم ما می ‌باشد.
• به عنوان مثال، ما در مزایای خرید اعتباری در بورس شرکت (مس ایران)، سرمایه‌گذاری می‌کنیم و پس از تحلیل و بررسی متوجه می ‌شویم که شرکت (پالایش نفت اصفهان) نیز پتانسیل سرمایه‌گذاری را دارد. با خرید اعتباری، دیگر نیازی به فروش سهام شرکت اول نمی‌ باشد و می‌توانیم در این شرکت نیز سرمایه‌گذاری کنیم.

در مواقعی که روند میان مدت بازار بورس صعودی می شود، اکثر معامله گران تمایل دارند که با سرمایه ای بیشتر به معامله در این بازار بپردازند تا سود بیشتری نیز ببرند. در برخی مواقع ممکن است مثلا شخص 50 میلیون تومان سرمایه در اختیار داشته باشد، اما علاقه دارد تا با جمع کردن سرمایه ای بیشتر، سود خود را در بورس افزایش دهد. یکی از روش های تامین این سرمایه اضافی، گرفتن اعتبار معاملاتی از کارگزار می باشد. بنابراین این اعتبار را می توان به عنوان وامی تعریف کرد که از طرف کارگزاران در اختیار معامله گران و سرمایه گذاران برای افزایش قدرت خرید آن ها در بورس داده می شود. قوانین کلی این وام توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تعیین می شود؛ اما در جزئیات، شرایطی که کارگزاری ها در نظر می گیرند، با یکدیگر متفاوت است. به همین دلیل، در ادامه به بررسی اعتبار معاملاتی در بورس و جزییات آن می پردازیم. اعتبار معاملاتی در بازار سرمایه در واقع وامی است که از طرف کارگزاران در اختیار معامله‌گران و سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد. ضوابط و دستورالعمل‌های مربوط به اعتبار معاملاتی توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تهران تعیین می‌شود. علاوه بر آن، هر یک از کارگزاران فعال در بازار سرمایه نیز تحت شرایط خاصی به کاربران خود اعتبار پرداخت می‌کنند.

ریسک اعتباری چیست؟

در مورد موضوع اعتبار معاملاتی، ممکن است وام گیرنده به تعهدات خود در مقابل وام دهنده یا همان کارگزار عمل نکند. بنابراین، ریسک اعتباری را می توان همان ریسک عدم تسویه به دلیل عدم توانایی وام گیرنده در زمان مقرر دانست. کارگزاران همیشه به دنبال کاهش این ریسک هستند و به همین دلیل تحت شرایطی خاص و با گرفتن ضمانت های لازم وام را به فرد متقاضی پرداخت می کنند.

از سوی دیگر، همیشه توصیه می شود تنها افرادی که توانایی بالایی در زمینه معامله گری و سرمایه گذاری دارند و با ریسک های بازار آشنا هستند، اقدام به دریافت اعتبار معاملاتی کنند. برخی از این ریسک ها عبارت اند از:

• ریسک نقدینگی
• ریسک افزایش زیان
• ریسک عدم پوشش هزینه
• و…

ریسک نقدینگی

در مواقعی که شخص به هر دلیل در زمان مقرر قادر به تسویه وام نباشد، کارگزار به ناچار سهام در اختیار او را به قیمت تابلو معاملاتی بازار می فروشد؛ در حالیکه ممکن است آن سهام در بدترین قیمت ممکن به فروش برسد.

ریسک افزایش زیان

اعتبار معاملاتی هم می تواند باعث رشد سود سهامداران و هم افزایش ضرر آن ها شود؛ چراکه مقدار عددی یک زیان 10 درصدی برای سرمایه 100 میلیون تومانی بیشتر از سرمایه 50 میلیون تومانی است.

ریسک عدم پوشش هزینه

هنگامیکه از اعتبار معاملاتی استفاده می کنید، ممکن است نتوانید به بازدهی مورد انتظارتان دست یابید و در زمان تسویه، شاید مجبور شوید مبلغی را نیز از جیب خود پرداخت کنید.

شرایط و مراحل دریافت اعتبار

همانطور که گفته شد، شرایط کلی دریافت اعتبار توسط سازمان بورس تعیین می شود؛ اما دریافت اعتبار از هر کارگزاری، طبق شرایط تعیین شده در همان کارگزاری امکانپذیر است. در حالت کلی، کارگزاران به مشتریان فعالتر خود اعتبار پرداخت می کنند و علاوه بر این، ارزش و تنوع پرتفوی شخص نیز باید دارای شرایط خاصی باشد.

مراحل دریافت اعتبار نیز در هر کارگزاری متفاوت است که می توانید با ارتباط برقرار کردن با کارگزار خود، این موضوع را پیگیری کنید. اما به طور کلی روال کار به اینصورت است که قبل از هر چیزی بهتر است تا دستورالعمل خرید اعتبار اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران را مطالعه نمایید. سپس به کارگزاری خود مراجعه کنید و فرم قرارداد اعتباری را تکمیل نمایید و تضمین های مورد نیاز را نیز ارائه دهید. باید قدرت کافی برای دریافت وام را داشته باشید و برای دریافت وام و یا بسته اعتباری دلخواهتان، درخواست خود را ثبت نمایید. در صورتیکه از طرف کارگزاری واجد شرایط باشید، اعتبار درخواستی شما در حساب معاملاتی، افزوده می‌شود.

محدودیت های دریافت اعتبار

معمولا برای ضمانت، پرتفوی شخص متقاضی در نظر گرفته می شود و نزد کارگزار مربوطه، اصطلاحا قفل می شود و بنابراین شخص نمی تواند کارگزار ناظر آن پرتفوی را تغییر دهد. همچنین پرتفوی شخص تا زمانیکه این اعتبار تسویه نشده باشد، باید دارای شرایط خاصی از نظر ارزش و تنوع باشد و بنابراین شخص متقاضی باید معاملات خود را به گونه ای انجام دهد که این شرایط برقرار باقی بماند.

همچنین واضح است که دریافت کنندگان اعتبار از نظر دریافت وجه نقد نیز دارای محدودیت هایی خواهند بود. در اکثر موارد، شخص باید علاوه بر مبلغ درخواستی، مبلغ اعتبار را نیز تا زمان واریز وجه در قدرت خرید خود داشته باشد.

تسویه و تمدید اعتبار

در موعد تسویه اعتبار، شخص باید کل مبلغ تعیین شده جهت تسویه را در حساب معاملاتی خود به صورت نقد داشته باشد تا کارگزار اقدام به برداشت آن کند. در غیر اینصورت، کارگزار مطابق با قوانین معینی اقدامات لازم را انجام می دهد. همچنین امکان تسویه زودتر از موعد و تمدید اعتبار نیز وجود دارد که جزئیات آن را باید از طریق کارگزار جویا شد.

مزایای خرید اعتباری در بورس

[button color=”white” size=”medium” link=”https://shahredanesh.com/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9-%D9%88-%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%B3/11974-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82%DB%8C-01-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4.html” icon=”” target=”true”]خرید[/button]

مولف: محمد صادقی سال چاپ: ۱۴۰۱

نوبت چاپ: اول تعداد صفحات: ۶۴۴

شابک ده رقمی: ۸-۱۵۶-۴۷۵-۶۰۰-۹۷۸ قیمت: ۳۵۰۰٫۰۰۰ ریال

فهرست مطالب:

سخن ناشر
فهرست اجمالی مطالب
مقدمه
بخش نخست: کلیات، ماهیت حقوقی، الگوها مزایای خرید اعتباری در بورس و اطراف رابطه خرید اعتباری
فصل نخست: کلیات
مبحث نخست: مفهوم و متعلقات خرید اعتباری
گفتار نخست: مفهوم اعتبار و خرید اعتباری
گفتار دوم: اوراق بهادار موضوع خرید اعتباری
بند نخست: اوراق بهادار قابلِِ خرید اعتباری
بند دوم: مبنای تحدید اوراق بهادار موضوع خرید اعتباری
الف) مفهوم و مصادیق اوراق بهادار موضوع خرید اعتباری
ب) عناوین و ابزارهای مالی خارج از اوراق بهادار موضوع خرید اعتباری
بند سوم: تأثیر احصاء اوراق بهادار موضوع خرید اعتباری
مبحث دوم: انواع تأمین مالی خرید اعتباری از حیث محل تخصیص
گفتار نخست: تأمین مالی از طریق تسهیلات بانکی
گفتار دوم: تأمین مالی از محل منابع نهاد مالی
بند نخست: تحدید دامنه تأمین مالی خصوصی در بازار سرمایه
بند دوم: اعطای اعتبار توسط نهاد مالی در قالب خصوصی
الف) اختیار کارگزاری‌ در تأمین مالی از محل منابع خود
ب) اختیار شناسایی سود از محل اعتبار اعطایی به مشتریان
مبحث سوم: اصول حاکم بر خرید اعتباری اوراق بهادار
گفتار نخست: شکل‌گرایی در خرید اعتباری اوراق بهادار
بند نخست: اصل مستند بودن به مقررات
بند دوم: انجام معامله توسط نهاد مالی
بند سوم: اصل تخصیص (اختصاص اعتبار به اوراق بهادار)
بند چهارم: اصل تحدید و التزام به الزامات مالی و حرفه‌ای
الف) کفایت سرمایه
ب) نصاب‌های مقرر
۱- سقف اعتبار
۲- ترمیم و تعدیل مانده حساب و رعایت نصاب‌ تضامین
گفتار دوم: اصل رقابت و منع رفتارهای غیررقابتی
گفتار سوم: اصل ریسک‌پذیری
گفتار چهارم: اصل نظارت و حفظ سلامت سرمایه‌گذاری
مبحث چهارم: مزایا و مخاطرات خرید اعتباری اوراق بهادار
گفتار نخست: مزایا
گفتار دوم: مخاطرات و ریسک‌ها
بند نخست: ریسک نکول و نابرابری
بند دوم: ریسک عملیاتی و ریسک بازار (رقابت)
بند سوم: ریسک اعتباری
بند چهارم: ریسک‌ قوانین و مقررات
بند پنجم: ریسک شریعت (عدمِانطباق با شریعت)
بند ششم: ریسک معاملاتی و ریسک تقلب و سوءاستفاده
بند هفتم: ریسک توقف و ورشکستگی
بند هشتم: ریسک تورم و ریسک نقدشوندگی
فصل دوم: ماهیت و جایگاه معاملات اعتباری اوراق بهادار
مبحث نخست: از منظر اقتصادی
گفتار نخست: بانکداری سایه
بند نخست: مفهوم
بند دوم: بازار پولی باواسطه و بی‌واسطه
الف) بازار پولی باواسطه
ب) بازار پولی بی‌واسطه
بند سوم: سابقه موضوع در کشورهای دیگر
بند چهارم: مزایا و چالش‌ها
الف) مزایا
ب) چالش‌ها
بند پنجم: بررسی معامله اعتباری به‌عنوان مصداق بانکداری سایه در ایران
بند ششم: آثار هنجاری و نظارتی ناظر به تحقق بانکداری سایه از مجرای معاملات اعتباری
الف) مسئله تحت نظارت بودن و استقلال در تأمین مالی
ب) مسئله تنظیم مقررات و تعیین متولی
۱- تنظیم و نظارت مقررات‌محور
۲- تنظیم و نظارت اصول محور
۳- تنظیم و نظارت ریسک‌محور
۴- تنظیم و نظارت نهادمحور
بند هفتم: الزامات نظارتی و مقرراتی مربوط به نظارت و هدایت بازار از حیث بانکداری سایه
گفتار دوم: وام رهنی
گفتار سوم: فروش استقراضی و فروش اقساطی
بند نخست: فروش استقراضی
بند دوم: فروش اقساطی
مبحث دوم: از منظر حقوقی
گفتار نخست: رابطۀ خرید اعتباری و معاملات اعتباری
گفتار دوم: معاملات از حیث موعد پرداخت
بند نخست: بیع نقد
بند دوم: بیع نسیه
گفتار سوم: نسبت معامله اعتباری با بیع نقدی و نسیه
مبحث سوم: فرایند، نوع رابطه و ماهیت فقهی ـ حقوقی خرید اعتباری اوراق بهادار
گفتار نخست: فرایند عملیات خرید اعتباری
گفتار دوم: نوع رابطه بانکی ـ بورسی خرید اعتباری
گفتار سوم: قالب‌های فقهی ـ حقوقی خرید اعتباری اوراق بهادار
بند نخست: جعاله
بند دوم: قرض
بند سوم: مشارکت مدنی
بند چهارم: مضاربه
بند پنجم: خرید دین
بند ششم: مرابحه
بند هفتم: نمایندگی
الف) تحلیل حقوقی عمل کارگزاری
ب) تحلیل قالب نمایندگی برای خرید اعتباری اوراق بهادار
بند هشتم: میزان حجیت و مانعیت قالب‌های مصوب کمیته فقهی
مبحث چهارم: تضامین در خرید اعتباری اوراق بهادار
گفتار نخست: ماهیت تضامین از حیث نوع ضمانت
بند نخست: مفهوم تضمین و مارجین
بند دوم: نسبت تضامین اوراق بهادار و ضمان در حقوق مدنی
گفتار دوم: تحلیل ماهیت تضامین از حیث سایر نهادهای حقوقی
بند نخست: نمایندگی
بند دوم: شرط ضمن عقد
بند سوم: ودیعه
بند چهارم: وجه التزام
بند پنجم: وثیقه و رهن
بند ششم: ماده ۱۰ قانون مدنی یا عقد صلح
گفتار سوم: ضوابط مربوط به تضامین اوراق بهادار
بند نخست: اوراق بهادار قابل تعلق به‌عنوان تضمین
بند دوم: اخذ تضمین از محلی غیر از اوراق بهادار
بند سوم: امکان‌سنجی تضمین مال متعلق به غیر
بند چهارم: دامنۀ حق استیفای طلب تجاری از مشتری
بند پنجم: ترتیب مواجهه با کسری تضمین مشتری
فصل سوم: الگوی خارجی، اطراف و جنبه‌های حقوقی رابطه خرید اعتباری اوراق بهادار
مبحث نخست: خرید اعتباری در ایالات متحده
گفتار نخست: صلاحیت مقررات‌گذاری و نظارت
گفتار دوم: الزامات مربوط به اعتبار و وجه تضمین (مارجین)
مبحث دوم: اطراف و اشخاص مرتبط با خرید اعتباری اوراق بهادار
گفتار نخست: بانک‌ها و مؤسسات اعتباری
گفتار دوم: کارگزار و کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار
بند نخست: کارگزار
بند دوم: کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار
گفتار سوم: سرمایه‌گذار (مشتری)
گفتار چهارم: شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه
گفتار پنجم: بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران
گفتار ششم: کمیته پایش ریسک بازار
مبحث سوم: جنبه‌های حقوقی مربوط به نقش‌آفرینی اشخاص مختلف در خرید اعتباری
گفتار نخست: ضمانت اجرای نظارت و کنترل بر معاملات اعتباری
گفتار دوم: مالکیت اوراق بهادار مربوط به خرید اعتباری
بند نخست: اختصاص مالکیت به بانک و مؤسسه اعتباری
بند دوم: اختصاص مالکیت به واسطه‌های مالی
الف) کارگزاری
ب) سپرده‌گذاری مرکزی
بند سوم: تعلق مالکیت به مشتری
بند چهارم: مقایسه آثار ناشی از مالکیت اوراق بهادار موضوع خرید اعتباری
الف) جنبه‌های فرعی تعلق مالکیت اوراق بهادار ناشی از خرید اعتباری به مشتری
۱- تأمین وجوه خرید اوراق بهادار
۲- اختیار عملیات (خریدوفروش اوراق بهادار)
ب) تأثیر پذیرش قالب‌های حقوقی معارض بر مالکیت اوراق بهادار
مبحث چهارم: چالش‌ها و بایسته‌های حقوقی الگوی خرید اعتباری در بازار سرمایه ایران
گفتار نخست: تحلیل حقوق اقتصادی الگوهای مربوط به خرید اعتباری در ایران
بند نخست: تداوم الگوی موجود (بدون دخالت مستقیم بانک) با رویکرد اصلاحی
بند دوم: خرید اعتباری اوراق بهادار از طریق اعطای مستقیم تسهیلات بانکی
گفتار دوم: چالش‌ها و ابهامات
بند نخست: مبنایی و ساختاری
بند دوم: کاربردی و عملیاتی
گفتار سوم: بایسته‌های حقوقی
بخش دوم: اوصاف، آثار حقوقی و مسؤولیت‌های ناشی از خرید اعتباری
فصل نخست: اوصاف قرارداد و معامله مبتنی بر خرید اعتباری
مبحث نخست: اوصاف اصلی
گفتار نخست: لازم‌الإتباع بودن
گفتار دوم: تملیکی بودن
گفتار سوم: مغابنی و معاوضی بودن
گفتار چهارم: بعضاً تبعی و وابسته به عملیات اعتباری بودن
گفتار پنجم: مرکب بودن ماهیت خرید اعتباری؟
گفتار ششم: تشریفاتی بودن
بند نخست: وصف تشریفاتی خرید اعتباری
بند دوم: وجوه و مسائل مربوط به تشریفاتی بون خرید اعتباری اوراق بهادار
الف) اثر دریافت اعتبار یا فرصت خرید اعتباری
ب) جایگاه سفارش خریدوفروش
۱- روش‌های سفارش
۱-۱- حضوری
۱-۲- غیرحضوری (مبتنی بر فرایند الکترونیک)
الف ـ سفارش اینترنتی و آنلاین (برخط)
ب ـ سفارش تلفنی با استفاده از مرکز تماس
۲- موقعیت و ماهیت حقوقی سفارش
پ) موضوعیت انعقاد قرارداد خرید اعتباری؟
ت) تنظیم قرارداد خرید اعتباری؛ از ماهیت خصوصی یا حرفه‌ای، تا نهاد متولی
۱- حدود آزادی اراده در تنظیم قرارداد خرید اعتباری اوراق بهادار
۲- متولی تنظیم و ابلاغ قرارداد خرید اعتباری اوراق بهادار
ث) تأثیر عدول از ضوابط راجع به خرید اعتباری بر معامله
مبحث دوم: دواعی و اوصاف غیراصلی
گفتار نخست: اهمیت داشتن شخصیت طرف
گفتار دوم: عموماً و نوعاً کوتاه مدت بودن
فصل دوم: آثار خرید اعتباری و خاتمه آن
مبحث نخست: اثر تعهدات
گفتار نخست: نسبت به طرفین اصلی
بند نخست: مشتری
بند دوم: نهاد مالی (کارگزار)
الف) کارگزار اعتباردهنده
ب) کارگزار ناظر
گفتار دوم: نسبت به اشخاص مرتبط
بند نخست: شرکت سپرده‌گذاری مرکزی
بند دوم: سایر مقامات بازار
الف) کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار
ب) بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران
پ) سازمان بورس و اوراق بهادار
مبحث دوم: خاتمه معامله اعتباری
گفتار نخست: ایفای تعهد (وفای به عهد)
گفتار دوم: انحلال قرارداد
گفتار سوم: اتمام قرارداد و رابطه قراردادی
گفتار چهارم: تسویه و پایاپای
فصل سوم: مسؤولیت‌های ناشی از خرید اعتباری اوراق بهادار
مبحث نخست: مسؤولیت‌ها و دعاوی حقوقی
گفتار نخست: مسؤولیت‌های حقوقی
بند نخست: مسؤولیت قراردادی
بند دوم: مسؤولیت مدنی
گفتار دوم: دعاوی حقوقی و مرجع صلاحیت دار
بند نخست: مرجع صلاحیت دار مزایای خرید اعتباری در بورس رسیدگی به دعاوی حقوقی راجع به خرید اعتباری
بند دوم: دعاوی و مسائل حقوقی مرتبط با خرید اعتباری
الف) عدمتسویه بدهی مربوط به خرید وفروش اوراق بهادار
ب) معامله فضولی مبتنی بر قرارداد خرید اعتباری
پ) عدم استفاده مشتری از موقعیت اعتباری یا اتمام قرارداد خرید اعتباری
ت) فریز سهام مشتری
بند سوم: تحلیل موضوعی آثار حقوقی مربوط به دعاوی
الف) مسئله مطالبه متعلقات و هزینه‌های مالی
ب) مسئله سقف اعتبار و تأثیر حقوقی عدول از آن
پ) چالش نهاد مالی در استفاده از حق فریز
ت) تأثیر فعالیت بدون انعقاد قرارداد خرید اعتباری بر مسؤولیت حقوقی طرفین
ث) مسؤولیت حقوقی ناشی از فروش سهام مشتری بدهکار توسط کارگزار دیگر
مبحث دوم: مسؤولیت انتظامی و کیفری
گفتار نخست: مسؤولیت انتظامی و تخلفات انضباطی
بند نخست: مسؤولیت انتظامی
بند دوم: مرجع صلاحیت دار رسیدگی به تخلفات راجع به خرید اعتباری
الف) مرجع صلاحیت دار رسیدگی به تخلفات در بورس‌ها (رسیدگی تالی)
ب) مرجع صلاحیتدار رسیدگی به تخلفات در سازمان بورس و اوراق بهادار (رسیدگی عالی)
۱- كميته رسيدگي به تخلفات
۲- هيأت رسيدگي به تخلفات
۳- هيأت مديره سازمان
بند سوم: فعالیت‌های مستوجب مسؤولیت انتظامی
الف) فریز غیرقانونی سهام مشتری یا سوءاستفاده کارگزار از حق فریز
ب) عدم رعایت سقف اعتبار
پ) خرید اعتباری برای اشخاص وابسته
ت) عدم رعایت نصاب قابل قبول برای نسبت جاری تعدیل شده و نسبت بدهی و تعهدات تعدیل شده
ث) تخصیص اعتبار بدون انعقاد قرارداد
ج) تخصیص اعتبار به مشتریان بیش از ده درصد حقوق صاحبان سهام
چ) خرید اعتباری برای مشتریانی که مانده بدهی تجاری آنها بیش از مانده حساب تضمین است
ح) مبادرت به فعالیت خارج از موضوع اساسنامه
خ) تخصیص اعتبار جهت موضوعی غیر از اوراق بهادار قابل معامله در بورس یا فرابورس
د) سوءاستفاده از کد معاملاتی، نام و رمز عبور مشتری از حیث خدمات الكترونيكي مالی
ذ) عدم رعایت ضوابط پذیرش مشتریان
ر) اعطای اعتبار بدون اخذ تضامین کافی
ز) عدم اعلام اخطار کسری حساب تضمین
بند چهارم: تنبیهات و ضمانت اجراهای انضباطی
بند پنجم: تحلیل موضوعی ضوابط مبتنی بر مسؤولیت انتظامی
الف) مسؤولیت انتظامی کارگزاری یا بازاریاب
ب) تأثیر و تأثّر مسؤولیت انتظامی کارگزاری و مدیران و کارکنان آن
پ) احتمال اثرپذیری دیگران از محکومیت انضباطی متخلف و تضییع حقوق ذی‌نفعان و مرتبطان
ت) الزام به اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و اصلاحی
گفتار دوم: مسؤولیت کیفری
منابع

ارزش تضمین چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

یکی از جذابیت‌های بورس و بازار سرمایه، امکان خرید اعتباری است. قوانین مشخصی برای دریافت اعتبار معاملاتی وجود دارد که توسط سازمان بورس و اوراق بهادار و کارگزاری‌ها تدوین می‌شود. یکی از شروط مهم برای دریافت اعتبار معاملاتی داشتن ارزش تضمین کافی است. در ادامه به بررسی کامل مسئله ارزش تضمین یا وجه تضمین می‌پردازیم.

ارزش تضمین چیست؟

قبل از پرداختن به جزئیات ارزش تضمین، لازم است کمی درباره مسئله اعتبار در بورس صحبت کنیم. همان طور که اشاره کردیم اعتبار معاملاتی یک گزینه جذاب برای سرمایه‌گذاران بورس محسوب می‌شود؛ یک اهرم سرمایه گذاری و روشی که با استفاده از آن، می‌توانند معاملات پرحجم‌تری داشته باشند. سازمان بورس و اوراق بهادار تهران یک دستورالعمل خرید اعتباری ارائه کرده است که همه کارگزاری‌ها ملزم به رعایت آن هستند. در عین حال، آن‌ها می‌توانند شرایط دیگری را نیز در نظر بگیرند.

مراحل دریافت اعتبار معاملاتی

برای داشتن هر گونه فعالیتی در بازار سرمایه، باید از طریق کارگزاری‌ها اقدام کنید. در نتیجه اولین قدم برای دریافت اعتبار معاملاتی، دریافت کد معاملاتی از یک کارگزاری معتبر است. قبل از این مرحله، می‌توانید جزئیات طرح‌های اعتباری کارگزاری‌ها را مطالعه و گزینه‌ای را انتخاب کنید که بهترین تسهیلات را ارائه می‌دهد. شرایط و نحوه دریافت اعتبار معاملاتی از هر کارگزاری با دیگری متفاوت است.

یک مرحله الزامی دیگر، امضای قرارداد خرید اعتباری است. این قرارداد را باید با مراجعه حضوری به شعب کارگزاری دریافت و امضا کنید. اعتبار قرارداد اعتباری معمولا یک‌ساله خواهد بود.

در مرحله بعد، باید بررسی کنید که چه بسته‌هایی و چه میزان اعتبار شامل وضعیت شما خواهد شد. اعتبارات کارگزاری آگاه در دو قالب بسته‌های اعتباری و وام قرض الحسنه ارائه می‌شود. این موارد را می‌توانید در حساب بآشگاه مشتریان مشاهده کنید. بسته‌های رنگی برای مشتریان فعال هستند و می‌توان آن‌ها را انتخاب کرد. بسته‌های اعتباری بر اساس ریال موجود در بآشگاه فعال می‌شوند. در مورد کارگزاری‌های دیگر، ممکن است امتیاز مشتریان برای تخصیص اعتبار در نظر گرفته شود. عامل موثر برای دریافت وام قرض‌الحسنه، میزان رسوب پول در حساب معاملاتی کارگزاری آگاه است.

عنصر مهم دیگر، داشتن ارزش تضمین به اندازه کافی است. ارزش تضمین نقشی مانند وام‌های بانکی دارد. در گذشته هر فرد می‌توانست به اندازه ۲۵ درصد از ارزش پورتفوی خود، اعتبار دریافت کند. این قانون اخیرا تغییر کرده و رقم به ۱۵ درصد کاهش یافته است.

بر این اساس، ارزش پورتفوی فردی که می‌خواهد اعتبار دو میلیون تومانی دریافت کند، باید در حدود ۱۳.۵ میلیون تومان باشد. دقت داشته باشید درصد مورد نیاز ارزش تضمین در بازارهای مختلف با هم متفاوت است. رقم ۱۵ درصدی که بیان کردیم، مربوط به بازار اول و دوم بورس تهران بود. موارد دیگر را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید:

چگونه ریال بآشگاه را افزایش دهیم؟

کارگزاری‌های مختلف، به فعالیت‌های کاربران خود امتیازاتی می‌دهند. آگاه دو عنصر امتیاز و ریال بآشگاه را جداگانه در نظر می‌گیرد. هر چه امتیازات بیشتری کسب کنید، به سطوح بالاتری صعود می‌کنید و از تخفیف‌ها و تسهیلات بیشتری بهره‌مند می‌شوید؛ اما برای خرید بسته‌های اعتباری، باید ریال بآشگاه به اندازه کافی داشته باشید. با استفاده از راهکارهای زیر می‌توانید ریال بآشگاه را افزایش دهید:

• با عضویت در بآشگاه و فعال‌سازی حساب، ۱۰ هزارتومان به حساب کاربری شما در بآشگاه اضافه می‌شود.
• با انجام معامله، بر اساس سطح شما (قله) در بآشگاه، درصدی از کارمزد معاملات به عنوان تخفیف کارمزد به حساب بآشگاه‌تان واریز می‌شود.
• با معرفی بآشگاه کارگزاری آگاه به دیگران نیز می‌توانید ریال کسب کنید. به این شرط که کد شما به عنوان معرف وارد شود. هر گاه این شخص حداقل ۱۰۰ هزار تومان برای کارگزاری آگاه سودآوری داشته باشد (مثلا کلاس آموزشی یا بسته مشاوره‌ای بخرد)، ۵۰ هزارتومان به حساب کاربری شما اضافه می‌شود.
• مسابقاتی به صورت روزانه در بآشگاه برگزار می‌شود و افراد برتر هر ماه، جایزه‌ای در قالب ریال بآشگاه دریافت می‌کنند.

با توجه به کاهش ارزش تضمین، چه اقداماتی باید انجام شود؟

همان طور که اشاره شد، در حال حاضر هر فرد می‌تواند به اندازه ۱۵ درصد ارزش پورتفوی خود اعتبار معاملاتی دریافت کند. این رقم در گذشته ۲۵ درصد بود. در حقیقت در گذشته برای دریافت اعتبار دو میلیون تومانی، لازم بود ارزش پورتفوی فرد متقاضی در حدود ۸ میلیون تومان باشد و حالا برای دریافت همین مقدار اعتبار، ارزش پورتفوی ۱۳.۵ میلیون تومانی لازم است.

با این توضیحات، لازم است افرای که از گذشته بسته‌های اعتباری (تا سقف مبلغ مجاز) دریافت کرده بودند، وضعیت حساب خود را بازنگری کنند. در غیر این صورت، برای افراد نزد سازمان بورس و همچنین کارگزاری، تخلف اعتباری ثبت می‌گردد و طبق موازین و قوانین مطرح شده در دستورالعمل خرید اعتباری و قرارداد اعتباری و الحاقیه های پیوست آن، با ایشان برخورد خواهد شد. برای پیشگیری از این مشکلات، دو راهکار وجود دارد:

• اعتبار خود را تسویه کنید.
• با واریز وجه نقد، اقدام به خرید سهام و افزایش ارزش تضمین پورتفوی خود کنید.

سخن آخر

جزئیات و قوانین مربوط به ارزش تضمین را با هم بررسی کردیم؛ عنصری که برای دریافت اعتبار معاملاتی ضروری محسوب می‌شود. در گذشته هر فرد می‌توانست به اندازه ۲۵ درصد ارزش پورتفوی خود، اعتبار دریافت کند و در حال حاضر این رقم به ۱۵ درصد کاهش یافته است. به این ترتیب، افرادی که طبق قانون قبلی اعتبار دریافت کرده بودند، لازم است نسبت به تسویه اعتبار یا واریز وجه نقد برای رسیدن به حد نصاب اقدام کنند.